Nüfus büyümesinde büyük dengesizlikler
Fotoğraf: Envato
Nüfusun büyüklüğü kadar, belki ondan da daha önemlisi nüfus dinamikleridir; nüfusun nasıl büyüdüğü, dağıldığı, çeşitli özelliklere göre nasıl değişkenlikler gösterdiğidir. İlk akla gelenler cinsiyet, yaş, kır-kent, il ve bölge farklılaşmalarıdır. Nüfus sayımları ve göstergeleri; daha ayrıntılara doğru inildikçe iktisadi kalkınmadan eşitsizliklere (paylaşım ve sınıflaşmadan), mesleki ve eğitimsel farklılaşmalardan dil din gibi zümrevi farklılaşmalara kadar toplam toplumsal yapılanma ve dönüşümler için çok temel ve önemli veriler sunar. Her biri veri barınma, sağlık, okul, yol, su, elektrik ihtiyacından milletvekili dağılımına, devletin oluşum ve dönüşümüne, bölgesel çatışmalara kadar pek çok olaydan etkilenir ve onları etkiler.
2017 aralık ayı sonu nüfusu geçen hafta açıklandı. Türkiye nüfusu bir yıl önceye göre yaklaşık 996 bin kişi artarak 80 milyon 811 bin kişiye çıkmış. Binde 12.4’lük bir nüfus artışı olmuş. Genel bilgiler TÜİK bülteninde görülüyor. Burada bir yıllık, 5 yıllık, 10 yıllık eğilimler nelerdir, biraz onları irdelemeye çalışacağım.
Dengesiz artışlar: 2017 yılı boyunca 47 il ortalamanın altında 34 il ortalamanın üstünde
Ham rakamlar, nüfus artış hızında açık bir dengesizliği gösteriyor. 2017 yılında 47 ilin nüfusu Türkiye ortalaması olan binde 12.4’ün altında kalmış bulunuyor, 34 il ise ortalamanın üstünde.
16 ilin nüfusu azaldı, giderek kötüleşenler Karadeniz ve İç Anadolu
2017’de bir yıl önceye göre Bayburt, Giresun, Kastamonu, Ordu, Gümüşhane, Artvin, Rize, Zonguldak, Tokat, Yozgat, Ağrı, Ardahan, Erzurum, Kars, Muş, Kütahya’nın nüfusu azalmış bulunuyor.
Eskiye göre Yozgat’ın yanında Kırıkkale, Nevşehir, Niğde de yavaşlamış bulunuyor. (Turizm etkisi de olabilir).
Bir yılda en çok artış gösteren Güneydoğu ve Marmara illeri, Ankara’da Erzincan’da siyaset veya başbakan faktörü
1-Yalova, Tekirdağ, Çanakkale, Kocaeli (yanında Düzce) yani Marmara, 2-Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Hakkari, Kilis yani Güneydoğu (Asker kaydırmalarının da bir miktar rolü olabilir) ve istisna olarak 3-Kırşehir, Ankara ve Erzincan en yüksek artışları göstermiş bulunuyor.
Marmara iktisadi-sosyal olarak taşıyıcı, Güneydoğu hareketli, Ankara-Erzincan siyasi sebeplere bağlanabilir.
5 yıllık trendler: İçten doğu ve kuzeye doğru kayıp çok yüksek, Marmara ana kütleyi çekiyor
Marmara, Güneydoğu ve Akdeniz artış eğiliminde bulunurken, diğer bölgelerden Ankara, Erzincan ve Gümüşhane dışındakiler genel bir kayıptalar.
2012-2017 döneminde en çok nüfusu azalan iller sırayla Ardahan, Yozgat, Kars, Tunceli, Ağrı, Erzurum, Muş, Tokat, Zonguldak, Hakkari, Artvin, Sivas, Kütahya olarak sıralanıyor.
En çok artanlar ise Gümüşhane, Yalova, Tekirdağ, Kocaeli, Antalya, Şanlıurfa, Gaziantep, Muğla, Sakarya, Ankara, Kilis, Batman, Düzce şeklinde. Gümüşhane (Son yılki artışı negatif yönde) ve Ankara istisna olup Marmara ve Güneydoğu Anadolu genel olarak artış eğiliminde bulunuyor.
26 alt bölge için 5 yıllık (2012’den 2017’ye) rakamlar verilirse bölgeye dahil illerin nüfus artış hızlarının ortalaması şu şekilde dağılım gösteriyor:
Türkiye pek çok açıdan giderek dengesizleştiği gibi nüfus dinamikleri açısından da büyük dengesizlikler arz ediyor. Dengeyi bilinçli olarak tutturmanın yolu devrimlerdir, bu gidişatı değiştirmektir. Bilinçsizi ise sosyal felaketlerdir. Tercih bizlerin.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- Köy Enstitüsü farkı, şehre ve geleneğe uymazlığı: Hümanist, yararcı, bütüncül köy rehberi 19 Nisan 2024 04:47
- 31 Mart Yerel Seçimleri: AKP'nin dinci eğitimine karşı bilgi ve özgürleşme talebi 05 Nisan 2024 04:47
- İmtiyaz/kapitülasyon, rantiye veya mütaşerik otoriterlik: Peker, Ağar, Erdoğan, Altınok, Kurum, İmamoğlu… 29 Mart 2024 04:46
- Fütüvvet teşkilatı: Meslek lisesi değil dinci fedailik ocağı 22 Mart 2024 04:57
- AKP ve MEB mesleki eğitimin sırrını çözdü: Fütüvvetnameler ve baş ahilik dönemi 15 Mart 2024 04:43
- Patriyarka ve öğrenci açlığı sorunu: Niteliksiz okullar, meteliksiz veliler, kadınlar, çocuklar 08 Mart 2024 05:05
- Türkiye'de felaketlerin faktörlerinden öte aktörleri kimler? 01 Mart 2024 04:46
- Felaketler çağı ve Türkiye'nin felaketler dönemi 23 Şubat 2024 04:46
- Depremde Hatay’da ölüm sayısı ne kadar? Hatay’a, Adıyaman’a, Malatya’ya resmen ayrımcılık mı yapılıyor? 16 Şubat 2024 04:39
- Afetin, nemacılığın, timokrasinin ‘utp-usta öğreticilik’ hali: 890.920 09 Şubat 2024 04:53
- Deprem ve ülke yönetimi: Mütaşerik yönetimin ağır sonuçları 02 Şubat 2024 04:48
- "Karakter eğitimi" nedir: MEB, Bakan Tekin 1.3 milyon işçi çocuğu unuttu, "Çocukları bari tatilde çalıştırmayın" 26 Ocak 2024 04:45
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
