Meme kanseri ve endokrin terapisi

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nun web sayfalarında yayımlanan 2009 TÜİK verilerine göre ülkemizde kanserden ölüm oranları % 20.71. Kadınların kanserden ölümoranları %16 iken, erkeklerde bu oran %24.4. Meme kanseri hem dünyada, hem de ülkemizde kadınlarda en çok görülen kanser türü. Son yıllarda ülkemizde, meme kanseri konusunda kanser farkındalığını arttırıcı ve erken teşhisi teşvik edici pek çok çalışma yapıldı. Dünya çapında kanserin erken teşhisinde, tedavisinde kullanılacak pek çok yeni ilaç, yöntem, ekipman üzerine pek çok çalışma yürütülüyor. Geçtiğimiz hafta Stanford Üniversitesi araştırmacılarının yayınladığı yöntem kanser tedavisinde umut vaatediyor2 Farelerde yapılan deneylerin sonuçları oldukça başarılı. Bağışıklık sistemini uyaran biri DNA temelli, diğeri antikor yapısında iki ajan, faredeki tümörlere enjekte edilerek, buradaki bağışıklık hücreleri üzerinde etki gösteriyor. Aktif hale gelen bağışıklık hücreleri hem bölgede ki tümörü temizliyor, hem de uzak bölgelere bile yayılmış olan diğer tümörleri temizliyor. Yalnız çalışmanın önemli bir kısıtlaması var. Farelerde aynı anda iki kanser türü varsa, bu immünoterapi ilaçları yalnızca hedefledikleri kansere ait tümörleri yok edebilmekte, diğer kanser türüne ait tümörleri temizleyememekte.

Kanserlerin görülme sıklığındaki artış, kanser tiplerinin mekanizmalarının henüz tümüyle anlaşılamamış olması ve bir çok hastalıktan daha karmaşık mekanizmalara sahip olması gibi sebepler kanserle ilgili neredeyse her gün yeni yeni araştırmaların tasarlanmasını, yapılmasını, yayınlanmasını neredeyse zorunlu kılıyor. Meme kanserinin erken teşhisi ve tedavisinde dünya ölçeğinde büyük aşamalar kaydedildi. New England Journal of Medicine dergisinde yayınlanan bir meta-analizi çalışması, meme kanseri alanında yapılmış olan önceki bilimsel çalışmaların büyük çapta analizini içermekte3. Çalışmanın önemli bulguları var. Bu çalışmada meme kanserinin erken aşamadaki, östrojen reseptörü pozitif (ER+) olan türlerinin tedavisinde kullanılan 5 yıllık endokrin terapisinin sonuçları incelenmiş.  Bu tür meme kanserinde primer tümör temizlendikten sonra 5 yıl boyunca hastalara hormon terapisi verilerek tedavi sürdürülüyor. Bu tedavinin meme kanserinin tekrar ortaya çıkışını (relapse) engellediği, tekrar ortaya çıkma oranını azalttığı biliniyor.  Araştırmacılar daha önce yapılan araştırmaların sonuçlarını incelediklerinde şunu buldu. Endokrin terapisinin sonlandırılmasından sonraki 15 yılda meme kanserinin tekrar ortaya çıkış oranları sabit bir hızla artmakta. Çalışmaya göre meme kanserinin tekrar ortaya çıkışını belirleyen faktörlerse tümörün çapı ile kanserli hücreleri içeren lenf düğümlerinin sayısı. Araştırmacılar çalışmalarda yer alan kadınların kaçının endokrin tedavisini tamamladıklarına dair bilgilerin eksik olduğunun altını çizmekte4. Çalışma endokrin tedavisinin etkili olduğunu, ancak tedavinin kesildiği sürecin sonrasında da hastaların sıkı takibinin gerektiğini, uzun vadede etkin olabilecek yeni terapilerin geliştirilmesinin gerekli olduğunu ortaya çıkardı. 

1)http://kanser.gov.tr/daire-faaliyetleri/kanser-kayitciligi/108-t%C3%BCrkiyede-kanser-kayitcigi.html
2)Levy et al. Eradication of spontaneous malignancy by local immunotherapy. Science Translational Medicine, 2018; 10 (426): eaan4488 DOI: 10.1126/scitranslmed.aan4488
3)Pan, H. et al. N. Engl. J. Med. 19, 1836–1846 (2017).
4)https://www.nature.com/articles/d41586-018-01140-z#ref-CR1