23 Haziran 2017 01:00

Sovyetlerde Fotoğraf (9) 1920-1930’lar...

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Özcan Yaman

Tüm yazıları

“Saraylar, tapınaklar, mezarlıklar ve müzeler için değil;
Hayat için çalışın.
Herkesin arasında, herkes için ve herkes ile birlikte çalışın.”
Aleksandr Rodchenko

1917 Bolşevik Sosyalist Devrimi tarihin gidişatını değiştirdi. Fotoğraf bu değişimde üstlendiği rolü başarıyla yerine getirdi. Batı,”komünizm hayaletinden” korkusu yüzünden her alanda olduğu gibi fotoğrafta da Sovyet fotoğrafçıların tanınmasını, bilinmesini engellemeye çabaladı. Bir anlamda da başarılı oldular. Bugün fotoğraf denilince batılı fotoğrafçıların akla gelmesi ve bilinmesi bundandır. Fakat fotoğraf dünyasına katkıları görünürlüklerini sağlamıştır.

Sovyet fotoğrafçılar, parlak bir proleter geleceği bekledikleri gibi, fotoğrafın proleteryanın hizmetinde nasıl kullanılabileceğini gösterdiler. Fotoğrafı belgesel ve deneysel iki ana damardan beslediler.

1920’ler ve 1930’lardaki Sovyet fotoğrafçıları, devrimin ilerlemesi, vatanseverlik ve fedakârlık gibi canlı simgeler üzerine kurulmuş yeni bir mitoloji yarattı. Basım ve yayın teknolojilerindeki gelişmeler, gazetelerin, dergilerin ve afişlerin çoğalmasına neden oldu ve Rus nüfusunun büyük ölçüde okuma yazma bilmeyen bölümlerine ulaşmasını sağladı. 1920’lerin ve 1930’ların Sovyet fotoğrafçıları gerçek vizyonerlerdi.

1920-1930’ları Sovyet fotoğrafçılığının erken dönemi olarak sayabiliriz.

Max Alpert (1899-1980), Nikolai Andreev ( Victor Bulla (1883-1938), Semyon Fridlyand (1905-1964), Alexander Grinberg (1885-1979), Sergey Ivanov-Alliluev (1891-1979), Valentina Kulagina (1902-1987), Sergey Lobovikov 1870-1941), Moisei Nappelbaum, Nikolai Petrov (1874-1940), Aleksandr Rodchenko (1891-1956), Arkady Shaikhet (1898-1959), Arkady Shishkin (1899-1985), Mikhail Tarkhanov (1888-1962), Vasily Ulitin (1888-1976) ve M. Vitoukhnovsky (-) bu dönemin öne çıkan fotoğrafçılarıdır.(1)

Fotoğraf, 1930’larda sosyalist gerçekçiliğin yükselişiyle yeni Sovyet toplumunun en etkili sanat formu ve propaganda aracı oldu.

Max Alpert

Max Alpert (1899 -1980) Simferopol’da (Kırım) doğdu, ancak Odessa’ya yerleşti. 1919’da Kızıl Ordu’ya girdi. Hizmetin ardından Moskova’ya taşındı ve burada Rabochaia Gazeta ve Pravda’nın foto muhabiri olarak başladı. Proje çalışmalarında;”Dnepr’deki hidroelektrik santrali”nin fotoğrafları ve”Fergana Kanalı”nın yapımı üzerine fotoğraf serileri önemlidir. Arkady Shaikhet ve Solomon Tules ile “Fillippov Ailesinin Hayatında Yirmi Dört Saat” projesinde çalıştı; 1930’ların başında Sovyet işçilerinin güvenli ve mutlu yaşantısını, kapitalist ülkelerdeki işçilerin yaşam tarzları arasındaki farkları kamuoyuna duyuran bir dizi gerçekleştirdiler. İkinci Dünya Savaşı sırasında Alpert TASS muhabiri olarak cephelerde çalıştı. Savaş sonrası Novosti basın ajansında muhabir olarak çalıştı.