Büyücünün şapkasından çıkan amip: Arcella Gandalfi
Fotoğraf: Envato
Protista aleminin üyelerinden olan amipler tatlı sularda, su birikintilerinde ve nemli ortamlarda yaşayan tek hücreli canlılardır. Su birikintilerinden aldığınız bir örneği mikroskop altında incelediğinizde, amip ya da amip gibi hareket eden canlılara rastlamanız olasıdır. 18. yüzyılda mikroskobun keşfinden yaklaşık 100 yıl sonra Rosel von Rosenhof “der kleine Proteus” (“küçük Proteus”) ismini verdiği, amibe benzeyen organizmayı tanımladı1.
Amoebozoa şubesinin tanımlanan ilk ferdi olan bu canlı, yalancı ayaklarını çeşitli besin maddelerine ulaşmak ve onları hücre içine almak için kullanır. Amoebozoa şubesinin bugün tanımlanmış 2 bin 500 civarında farklı türü bulunuyor. Bu şubeye ait canlılar kabuklu ya da çıplak olabilir ve bazılarının kamçıları da bulunabilir.
Brezilya’da Sao Paulo Üniversitesinden araştırmacılar bu şubeye ait, daha önce tanımlanmamış, Güney yarım küreye, Brezilya’ya özgü yeni bir tür keşfettiler2. Yeni keşfedilen bu türün şapkaya benzer bir kabuğu bulunuyor. Bu kabuğu J.R.R Tolkien’in yazdığı Yüzüklerin Efendisi serisinin önemli karakterlerinden bir olan büyücü Gandalf’ın şapkasına benzeten araştırmacılar, bu yeni türe Gandalf’ın şapkasına atfen Arcella gandalfi adını verdiler. Arcella gandalfi, sarıdan kahverengiye değişen renkte. Konik şekilli kabuğunun alt çapı ve yüksekliği sırasıyla 81 ve 71 mikrometre. Tek hücreli bir canlıya göre oldukça büyük olan bu organizmanın şapkaya benzer kabuğunun işlevi henüz bilinmiyor. Bu tür kabuklar genellikle silikon ya da organik maddelerden, hücre tarafından yapılır. Bu kabuğun işlevine dair klasik ve yaygın görüş, canlıya avcılardan korunmak üzere bir çeşit koruma sağladığı yönünde olsa da araştırmanın yürütücülerinden Daniel Lahr, bunun doğru olmadığını düşünüyor3.
Araştırmacılara göre bu kabuğun işlevinin bu canlıyı su birikintisi ve göllerin değişen su seviyelerinin yarattığı kuruluğa karşı korumak, suyun az olduğu ortamlarda kabuğun altında nemli bir mikroçevre yaratarak canlının yaşamını sürdürmesini sağlamak olabileceği öne sürülüyor. Alternatif bir diğer hipotez de kabuğun işlevinin canlıyı mor ötesi ışınların yaydığı radyasyona karşı korumak olabileceği yönünde.
Yeni amip türlerinin keşfinin nadir olduğu, dünya genelinde bu alanda araştırmalar yapan araştırma gruplarının sayıca az olduğu bir dönemde, Güney yarımküreye özgü bir tür olarak Arcella gandalfi’nin keşfi önemli.
1 Kwang Jeon (Eds.)-The Biology of Amoeba, 1973
2 Féres et al. Morphological and Morphometric Description of a Novel Shelled Amoeba Arcella gandalfi sp. nov.(Amoebozoa: Arcellinida)from Brazilian Continental Waters. Acta-Protozoologica, 2017 DOI: 10.4467/16890027AP.16.021.6008
3 Fundação de Amparo à Pesquisa do Estado de São Paulo. “New species of amoeba is named after a character in The Lord of the Rings: Researchers identify a microorganism with a carapace that resembles the wizard’s hat worn by Gandalf.” ScienceDaily. ScienceDaily, 8 February 2017.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- Deprem ve salgın hastalıklar 12 Şubat 2023 04:55
- Modern tarım uygulamaları ve yabani otların evrimi 11 Aralık 2022 01:40
- Evcil retroviral elemanlar retrovirüslere karşı 06 Kasım 2022 04:58
- Proto-hücrelerden sentetik amipsi hücrelere 25 Eylül 2022 04:20
- İnsanlığın sivrisinek ile dansı 04 Eylül 2022 03:23
- Hapşıran süngerler 14 Ağustos 2022 02:08
- Tüp bebek başarısızlığının arkasında yatan sebep, erken dönem DNA çoğalması hataları olabilir mi? 24 Temmuz 2022 04:08
- Yer değiştiren genetik elemanlar ve ahtapotun bilişsel yeteneklerinin evrimi 10 Temmuz 2022 03:58
- Evrimsel ilişkiler kara ölümün kaynağının Orta Asya olduğunu ortaya çıkardı 19 Haziran 2022 04:49
- HIV ilacı ile orta yaş hafıza kayıpları engellenebilecek mi? 29 Mayıs 2022 04:15
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve mikrobiyom 08 Mayıs 2022 01:18
- Antik enzimlerin yeni çağı 24 Nisan 2022 00:07
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
