06 Şubat 2017 01:00

Derelerimiz atık kanalı olmaktan kurtulursa

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Cengiz Bektaş

Tüm yazıları

Sanırım epey önce sözünü etmiştim. Yıllarca önce Denizlililere Laodikya’ yı gezdiriyordum. Laodikya ya da eski Denizli, bu günkünden yalnızca 6 km uzaklıkta… Çağında Anadolu’ nun tecim, dokuma, bankacılık özeği… Orada üretilen bir giysi Romalı hanıma yüksek sosyal konum sağlıyordu.

Kentin kuzeyinden güneyine geçen ana yolunda topluca yürüyorduk. Yolun ortasından geçen çizgi üzerinde, adam boyunda, neredeyse bir karış kalınlığında mermer taşlar sıralanmıştı. Kimi yerlerdeki aralıklardan altta bir boşluk olduğu seziliyordu. Bunun ayırdına varan kimileri sordular:

-Bu nedir?
-Bilin bakalım!

Bilemediler, anlattım:

-En azından iki bin yıldır eskil kentlerimizde olan, ancak şimdiki kentlerimizde bu gün bile olmayan pis su, atık kanalı (kanalizasyon)…

Bundan bir iki ay önce Kuzguncuğun ortasındaki ana yolu kazdılar. Bir arabanın geçebileceği genişlikte, yükseklikte bir tonoz buldular.
Kimileri Roma döneminden kalma tünel dediler, kimileri Doğu Roma (Bizans) döneminden dediler bilgiç bilgiç…
Oysa neredeyse çeyrek yüz yıl önce yayınladığım (üç baskı yapan) Kuzguncuk adlı yapıtımda bunun dere iken üstü kapatılarak “kanalizasyon” a dönüştürüldüğünü yazmıştım. Araştırdığıma göre 1930 larda yapılmıştı.

Açık dere iken bütün evlerin pis su giderleri buraya bağlanmıştı. Olmuş mu size koca bir kalın bağırsak? Nereye olacak, Boğaza akıtılmış… Kokudan da durulmaz olmuş. En kolayı üzeri kapatılmalı demişler. Kapatmışlar…

Üzerinden yer yer köprüler ile geçilen, akan, dibi çakıllı, temiz bir suyun Kuzguncuğa neler kazandıracağını bir düşünün. (Aslında bütün Boğaz köylerinde böyleymiş durum.) Son yıllarda derenin ağızlandığı sandal çekeğini de doldurdular. Yolun, şimdiki gibi, en az yarısından çoğu teneke kutularla (otomobillerle) kapatılmış, yayalara yer bırakılmamış, atık gazla soluk alınamayan durumundan iyidir sanırım.
Hele bizimki gibi, çoğunluğu otomobili uygarca kullanmayı bilmeyen bir toplumda bunun önemi anlaşılabilir kuşkusuz.

Üstü kapalı kalın bağırsak durumu hem denizi kirletiyor, hem de yolu insanlara değil teneke kutulara bırakıyor.

Eskiden buradan denize girilirmiş. Şimdi yalnızca kıyıdan atık suların denize nasıl karıştıkları görülüyor.

Yol kazılıp, kanal ortaya çıkınca, kokudan oradan geçmek bile sorun oldu. Herkes durumdan yakındı. İvedi kazılan yer kapatıldı. Sonradan yine kazılıp, büyük atık su boruları yerleştirilip yeniden kapatıldı. Birkaç gün önce bu boruya gaz sıkılınca (sözüm ona mikrop temizliği) kimse evlerinde duramaz” oldu.

Görüyoruz işte sorumlular nasıl çalışıyorlar.

YAZARIN DİĞER YAZILARI