08 Haziran 2016 00:50

Hastalık ve sağlıkta gri alanlar

Hastalık ve sağlıkta  gri alanlar

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Çok değil, yarım yüzyıl öncesine dönelim. Modern tıbbın uzağında kalmış geniş coğrafyalarda henüz cerrahinin nimetlerinden yararlanamayan insanlık hallerimize göz atalım. Neden mi hastalık değil de insanlık halleri? “Ne olacak, yaşlılık elbet olur bu kadar” sözlerini daha sık duyduğumuz yıllardı o zamanlar.

Biraz daha geriye gidip yüz yıl öncesini düşleyelim. Misal pahalı şeker ilaçları, insülin henüz icat edilmemiş. Soru şu: tedavisi olamamış bir şeker hastasının dişleri mi daha çabuk çürür yoksa sağlıklı bireyin mi? Dişler azalınca obur kalabilmek mümkün mü? Tam tekmil dişleri olan mı yoksa dişleri dökülen bir kişi mi daha fazla kalori alabilir? Evet, canlıların savunma, korunma mekanizmaları bazen bir başka musibeti rehber alır kendisine.

Teknolojinin uzağında doğal yaşam döngüsü yeni nesillere hayatımızın içinde rol ve değer verir. Misal yaş kırka varınca yakını görememek kaçınılmaz bir süreçtir. İğne deliğinden ipi geçirmek için bir çocuktan yardım istemek gerekebilir. Hele yaş altmışı geçince katarakt göz kırpmaya başlar. Bir kitabın, bir yazının devamını daha genç birisinden okumasını isteyebiliriz. Çalışansak yakın görme gerektiren işlerin istihdamı gençlere kalmış olur. Ama modern tıp katarak ameliyatları, gelişkin gözlükler ve bilimum tedavi yöntemleri ile bu bin yılların yaşam döngüsünü görece yaşlı birey lehine kırıyor.

SİYAH BEYAZ, İYİ KÖTÜ, DOST DÜŞMAN...

Mikropların keşfinden sonra bir hijyen sevdasıdır aldı başını gitti. Yeni düşman bulunmuştu: Mikroplar. Ama insan yaşamında hastalık yapıcı mikropların yarattığı tahribatın bazen sağaltıcı olabileceği hep gözden kaçtı. Bağırsak parazitleri, mikrobik hastalıklar günümüzde gelişmiş toplumlarda oldukça geriledi. Yerine neyi koydu kapita-list yaşam biçimi? Kanser, metabolizma hastalıkları, yeme ve hareket biçimlerimizin değişmesinin ardından salgına dönüşen diyabet ve ilintili hastalıklar...

Kendimize dönüp soralım; kendimiz ya da ailemizden birisi en son ne zaman ishal oldu ya da bağırsak paraziti düşürdü? Bir çoğumuzun yanıtı ‘hayır’ olacak gibi geliyor bana. Oysa hastalık yapıcı da olsa ishalin ve bağırsak parazitlerinin aynı zamanda bir sonuç olarak kilo verdirici rolleri de vardır. Söylemek istediğim bağırsak paraziti, ishal sebebi mikropları göklere çıkarmak değil elbet. Kanaatim bilimin onları tanımlarken insan yaşamının aynı zamanda onlara ihti-yacı olabileceğini yeterince öngöremedi-ğidir.

Modern tıp elbette insan yaşamında muazzam gelişmelerin önünü açtı. Ama bir öğrencinin bildiği yerden çıkan soruları sevmesi misali geliştiği alanlarda tedavi olanakları ile yaşam döngümüze asimetrik dokunuşlarda bulundu. Eski bir yazımda değindiğimiz üzere misal seksen yaşında bile iki gözdeki perdeyi yani kataraktı kaldırarak yeniden görme sonrasında daha hızlı yürüyen, merdiven çıkan hatta aşık olabilen ihtiyar delikanlılar yarattı. Ya akciğer, ya kalp, ya beyin? Sağlıcakla kalın.

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...