30 Ocak 2016 00:50

Makinenin Go zaferi

Makinenin Go zaferi

Fotoğraf: Envato

Paylaş

IBM tarafından geliştirilen süper bilgisayar Deep Blue, 1997’de dünya satranç şampiyonu Gary Kasparov’u yendiğinde epey bir tartışma yaratmıştı. Saniyede 200 milyon pozisyonu hesaplayabilen 11.38 gigaflopluk işlem gücüne sahip Deep Blue’nun zaferini büyük usta Kasparov’da hazmedememişti. Deep Blue’nun son maçta oyunun kaderini değiştiren “36. axb5...” hamlesini bir bilgisayarın tercih edebileceğine inanamıyor [0] ve makinenin bir insan tarafından yönlendirildiğini iddia ediyordu. 1997’nin satranç yazılımları için gerçekten neredeyse tercih etmesi imkansız bir hamleyi seçerek büyük ustayı yenen Deep Blue makinelerin insanı aşma yolundaki önemli köşe taşlarından biriydi. 

Deep Blue’nun zaferi insan egosunu oldukça rahatsız etmiş olas gerek. Hızla bilgisayarın insanı geçemeyeceği alanları listelemeye başladı herkes. Bu alanların en üstü, bilgisayarın insanı yenemeyeceği “kesinlikle şüphe götürmez” olan go oyunu idi. Goculara göre “Satrançta hamle sayısı çok olsa da astronomik değildi. Olası her oyun hesaplanabilirdi. Oysa ki go tahtasındaki olası dizilişlerin sayısı evrendeki atomların sayısının üzerindeydi. Bilgisayarın bir insanı goda yenmesi asla mümkün değildi. Goda bir insanı sadece başka bir insan yenebilirdi.” 

Go savunucuları on dokuz yıl gibi uzun bir süre “haklı” olmanın gurunu yaşadılar. Ancak bu durum kısa bir süre önce değişti. Google’ın yapay zeka birimi DeepMind tarafından geliştirilen AlphaGo Avrupa go şampiyonu Fan Hui’yi beş maçlık bir oyunda yenmeyi başardı. Makinenin bu zaferinin insan egosunu tıpkı Deep Blue’nun zaferi gibi rahatsız edeceğini ve yeni bir kuşak “Goda yendi ama şunda yenemez”cilerin ortaya çıkacağı gerçeğini bir kenara not düşüp AlphaGo’nun zaferinin ne anlama geldiğine bakalım.
1997’de Deep Blue 11.38 gigaflopluk işlem gücü ile en güçlü süper bilgisayarlar listesinin 259’uncu sırasındaydı. Günümüzün en güçlü süper bilgisayarı olan üç milyon yüz yirmi bin çekirdekli Tianhe-2 ise 33.8 petaflopluk işlem gücüne sahip [1]. Birimler sizi yanıltmasın. Tianhe-2 neredeyse Deep Blue’nun otuz milyon katı işlem gücüne sahip. Öte yandan yapay zeka çalışmalarındaki nöral ağlar gibi gelişmeler de cabası. Makinenin go gibi karmaşık ve çok olasılıklı bir oyunda ustalaşması kabaca yirmi yılını aldı. Bugün “ama makine şunu yapamaz” denilecek her hangi bir alanda da makinenin eninde sonunda ustalaşacağı neredeyse kesin. O yüzden dün “Makine go oyununda asla insanı yenemez” diyenlerin yapabileceği tek bir şey var: Kırılıp yere saçılan ego parçalarını yerden toplayıp sessizce olay mevkinden uzaklaşmak. Yoksa o egonuz daha pek çok kez tuzla buz olacak.

[0] Hamlenin detaylı analizi: http://en.chessbase.com/post/deep-blue-s-cheating-move
[1] http://www.top500.org/lists/2015/11/

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...