Tıbbın matematiği
Fotoğraf: Envato
Bilim özünde bütünlüklü bir alandır. Fizik, kimya, biyoloji ve matematiği birbirinden keskin sınırlarla ayırmak mümkün değildir. Ama bunlardan bir tanesini, misal matematiği alıp ‘Her şeyi izah edecek’ beklentisi ile tüm bilinmezleri açıklamamız da mümkün değildir. Temelde biyolojinin alanı ola “İnsan organizmasını giderek daha fazla matematiksel mantık ile açıklamaya çalışan” bir süreçten geçiyoruz. Matematik biliminin direği olabilir ama biyolojik sistemleri indirgemeci bir yaklaşımla salt onun izleğinde anlamaya çalışmak yanıltıcı olabiliyor.
Modern tıp on yıllardır temel hastalıkların tanı ve tedavi izleminde periyodik kılavuzlarla yol alıyor. Misal bu kılavuzlarda tansiyon için belli rakamlar arasında ‘normal’ daha yüksek rakamlar içinse ‘hipertansiyon’ diyor. Buna bir hastalığın matematiksel mantıkla sınırlarının çizilmesi de diyebiliriz. Ama bu matematik mantığı ya da onun tercih edilen kullanılma biçimi uzun vadede ‘yetersizliklerini’ saklayamıyor. Bir de bakıyoruz ki, misal bir önceki kılavuzlarda ifade edilen sınır rakamlar yaşlılar için oldukça riskli imiş!
”Biyolojik sistemleri matematiksel mantıkla izah etmeye” çalıştığımız ve buradan izlem ve tedavi şemaları ürettiğimiz bir başka tıbbi alan şeker hastalığıdır. Özellikle insülin kullanan olgularda sağlıklı olmak adına kan şekeri hangi değerler arasında ise ne kadar insülin yapılacağı kılavuzlarda tanımlanır. Ama bu kan şekerleri matematiksel olarak normal seyreden hastalarda şeker hastalığına bağlı organ hasarlarının daha az olacağı anlamına gelmiyor. Sanırım kafanız karıştı! Ama bu söylediklerime bakarak sakın ha tansiyon değerlerinizle oynamayın. Yine şeker hastası iseniz “Bırakalım kan şekerim yüksek olsun” anlamını çıkarmayın. Belki de asıl sorun matematikte değil, tıbbın matematiği araçsallaştırmasındadır. Ne dersiniz?
Kimi zaman da matematik istatistik biliminin dehlizlerinde, sağlığı metalaştırmak isteyenlerin marifeti ile adeta oyuncağa dönüştürülmek istenir. Burada temel sorun matematikten ziyade hedef kitlenin manipülatif sunumlarda illüzyon perdesini aralayamamasıdır. Özellikle ilaç sektörü istatistiklerin büyülü dünyasında hekimlerin rakamlar arasında kaybolma olasılığını pek sever. Buradan aldığı cesaretle de “satılık hastalıklar” yaratmaya girişir. Olmayana övgü, istatistik rakamlarının kötüye kullanımı eşliğinde sağlıkçıların yanılabilme potansiyelini belirler. Sonra da gelsin artık birer hastalık kılınmış insanlık halleri: Menopoz, kemik erimesi, hiperaktivite vs...
Artık koca bir dünya piyasanın avuçları arasındadır!” Bu piyasanın dışında kalabilmenin temel koşulu ise “iyi nedir” sorusunu yeniden sorabilmektir kendimize. Tıbbın marifeti ile menopozu hiç yaşamamak neden “iyi”? Afacan çocuk neden tıbbın gölgesindeki yeni “kötü”?
Sağlıcakla kalın.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- Dil bilmezlik: Doktor yazıları 22 Nisan 2024 04:30
- Kelimesini arayan duygular 15 Nisan 2024 04:46
- Yakındaki uzak, uzaktaki yakın: Tıbbın girdabı 08 Nisan 2024 04:40
- Dil ya da dilsizlik 01 Nisan 2024 04:48
- Askeri vesayetten toplumcu hekimliğe 25 Mart 2024 04:45
- 14 Mart halkın da Tıp Bayramı 18 Mart 2024 04:25
- Mahcup eğilimler, insan hakları ve hekimlik 11 Mart 2024 04:40
- Penisilin kokan sokaklar 04 Mart 2024 04:20
- Üvey dilin panzehri çokdillilik 26 Şubat 2024 04:45
- “İnsan dünyadır” 19 Şubat 2024 04:35
- Tabip odalarını ‘güvercinin ruh tedirginliği’ ile sınamak 14 Şubat 2024 04:24
- Her şehir atığı ile malul 07 Şubat 2024 04:10
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
