06 Kasım 2015 01:00

Seçim kazandıran yalan

Seçim kazandıran yalan

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Hikaye şöyle: Seçim yakın ve durum epey kritik görünüyor. Mevcut başkan yine aday ve başkan adaylarının askerlik dönemleri de seçimin gündemine dahil. Çok izlenen bir televizyon programcısı, başkanın askerlikten yırtmak için torpil yaptırdığına dair bir haber yapıyor. Haberde onca belge ve tanıklık var, ama belgelerden birinin sahte olduğu iddia edilince, haberin içeriğini kimse konuşmaz oluyor. Bir anda oklar haberciye dönüyor ve gerçekliğinden emin olunmayan bir delille haber yaptığı için ifade vermeye zorlanıyor. Sonunda, beş kişilik ekibiyle birlikte işinden oluyor, başkan ise yeniden seçiliyor. Tarih 2004, yer ABD, haberin hiç dokunmadığı başkan da, Irak işgalinin patronu, Teksaslı petrol zenginlerinin gözbebeği W. Bush.
Gizli Dosya, ya da orijinal adıyla Gerçek (Truth) Ünlü Sunucu Dan Rather (Robert Redford) ile Başarılı Yapımcı Mary Mapes’in (Cate Blanchett) kariyerlerinin bu haber dolayısıyla sona erişini konu alıyor. Mapes’in kendi anılarını yazdığı kitaptan, James Vanderbilt’in yaptığı uyarlama, haliyle olanları habercinin gözünden aktarıyor. İnanılmaz Örümcek Adam’ların da içinde olduğu senaryolarda imzası olan Vanderbilt, en çok Fincher’ın Zodiac filmiyle bir yakınlık kuruyor, gerçek olaylara dayanan bir seri katil hikayesiyle. Gizli Dosya’da epey sürükleyici ve tüm detaylarıyla merak uyandırıcı gerilimli bir akış tutturuyor. Filmin senaryosunun kuvvetli olduğu belli ama oyunculuk ve kurgu da bunu epey destekliyor. Vanderbilt’in ilk yönetmenliği, seyircinin ilgisini canlı tutmada başarılı.
Tabii her şeyden önce, mümkün olduğunca, karşılaştırma yapmayarak izleyebilen seyirci daha çok tadını çıkarabilir. Yoksa, yalan haber deyince, sunduğu onlarca tanıklık ve delilden birinin sahteliği kanıtlanamasa da gerçekliği şüpheli olmasını anlayan, bizim buralarda yaşamıyordur. Her gün yalan olduğu ispatlanan haberler yapılan ve kimsenin başına bu yüzden bir şey gelmediği, ama emirlere uymadığı için her gün gazetecilerin işten atıldığı ülkeyle hiç alakası yok gibi görünebilir. Aslında o kadar da değil.
Haber şöyle: Başlıca iki aday da, Vietnam Savaşı döneminde ABD’de zorunluk askerlik olduğu yıllarda gençtir. Demok-rat Partinin Adayı Kerry’nin Vietnam anıları tartışılmaktadır. Bush’un ise bu dönemde Teksas Ulusal Hava Muhafızlarına katılıp pilotluk yaptığı bilinmektedir. Mary’nin aldığı duyuma göre, buraya torpille girmekle kalmamış, hiç eğitime gitmemiş, pilotluk yapmamış, bırakın savaşı kendi eyaletinde bile askerden kaçmıştır. Hemen bir ekip oluşturur, konuyu araştırmaya başlarlar. Filmin ilk yarısı, gülmeyin, haberi teyit etmeye çalışmakla geçer. Tanıklar anlatır ama başka belge bulabilirler mi diye aramaktadırlar. Belgeyi bulurlar, el yazısı uzmanlarından o dönem orada olan bütün askerlere kadar onun da doğruluğunu onaylatmayı denerler. Sonunda haber yayımlanır. Büyük fırtına kopar. Bayağı seçim kaybettirecek bir haberdir. Ama kısa sürede belgenin gerçek olmadığı iddia edilir ve bir anda Yapımcı Mary ile Sunucu Dan taraflı ve yalan haber yapmakla suçlanır. Kanal, hükümetle arasını bozmak istemez ama öyle olsa bile göstere göstere geri adım atamaz, ancak dev bir avukatlar ordusunun sorgulamasıyla haberciliğin gerekleri yerine getirildi mi diye kontrol ettirir. Tanıklar ifade değiştirir, fatura Mary’ye çıkar.
Özellikle buralarda insanın aklına geliyor, bizdeki yalanlar detaylarıyla soruşturulsa nasıl olurdu diye. Kısa sürüyor: “-Kaynağın gerçekten bunları söyledi mi? -Hayır, ben uydurdum. -Öyleyse bunu manşet yapalım.” Film, belge sahte miydi, değilse neydi sorularıyla ilgilenmeden süreci anlatıyor, muhtemelen kadın habercinin kendi kitabı gibi. Nihayetinde anlatılan, seçim kaybettirebilecek “yalan”ı bastıran seçim kazandıran yalanları. Bush’un askerden kaçtığı ortada, ama haberdeki güvenilmez bir tek detay, nasıl bir haberi gözden düşürebilir, habercilerin kariyerini bitirebilir, onu. Tamam bize pek benzemiyor ama manipülasyon, hele de seçim ve medya yan yana gelince, nasıl da tanıdık.

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...