Manevi tazminat davası açabilirsiniz
Fotoğraf: Envato
SORU: Merhaba, Ben Türkiye’nin önde gelen bir beyaz eşya firmasında IT departmanında çalışıyorum. İş analisti olarak 18 aydır görev yapmaktayım. Normalde kendinden emin, özgüveni yüksek, analitik zekaya sahip bir endüstri mühendisliği mezunuyum. Şimdiki işyerimden önce 11 ay kadar yine aynı holdingin başka bir sektöründeki şirketinde çalıştım ve oradan ayrılmamı istememelerine rağmen buraya transfer oldum. Şu an çalıştığım işe tecrübesiz olarak başladım. İşimiz teknik bir konu olduğu için gerekli eğitimleri almadım, işyeri kursa yolladığı insanların daha yüksek ücretlerle başka yere geçtiğinin farkında olduğu için eğitim verdirmedi. İlk 6 ay ilk yöneticim doğum izninde olduğundan bir iletişimimiz olmadı. Bu süreçte eğitim almadığım gibi takım arkadaşlarımız (15-20 senelik insanlar) iş öğrenmem konusunda yardımcı olmadılar. Yöneticim işe başladığında ona durumu açıkladım, o da kulağına duyumlar geldiğini ve bu konuda ön yargılı olmayacağını söyleyerek beraber çalışmaya başladık. İlk başlarda çok kötü olan performansım gün geçtikçe iyileşti fakat yöneticime yaptığım işleri beğendiremedim. Kendisinden alabildiğim birkaç geri bildirim, bana güvenmediği o yüzden projelere katmayacağı vs. yönünde oldu. Hatta bir seferinde benim sosyal ilişkilerimin daha iyi olduğu fakat geçer akçe olmadığı yönünden kıskançlık tarzında şeyler duydum kendisinden. Bana öğretilen her şeyi elimden geldiğince yapmama rağmen beraber çalıştığımız 1 yıl sonunda performansımı düşük verdi. Performans görüşmesinde her şeyi düzgünce konuşup sosyal ilişkilerimizi de düzeltmemiz için çeşitli kararlar aldık fakat yine geri bildirim olarak ufacık şeylere takılıp performans düşüklüğümün sürdüğünü söyledi. Her ne kadar kendisine olayları düzgün bir şekilde açıklasam da her işe bir kulp takıp beğenmediğini, yetişmediğini vs. söylüyor. Takımdaki en basit ama uğraşılması gereken işleri bana vermesine rağmen kariyerimde işe yarayacak şeylere yönlendirmiyor. İşi tamamlasam bile, bakıp olmuş olmamış demeyip çok sonra o iş hakkında eleştiri getiriyor. Yurt dışı projelerin bütün dokümantasyonunu bana verip projelere yollamamak için dokümanlara bakıp olmamış diyor. Araştırma gereken konularda termin sürelerine ulaşamamam durumunda baskı uygulanıyor. Çalıştığım insanlardan iş yapış şeklime dair pozitif bir dönüş almama rağmen, yöneticimin yaptığım işleri sürekli kötülemesi iş yapamaz duruma getiriyor beni. Bu durumda neler yapabilirim?
CEVAP: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle işverenin işçiyi koruma borcunun içeriğini belirleyen yeni hükümler de yasal güvenceye kavuşmuştur. Bunların başında da mobbing gelmektedir. İşverenin koruma borcunu düzenleyen TBK 417. madde metninde açık şekilde yer alan “işçinin kişiliği” “cinsel ve psikolojik taciz” ifadeleri ile işveren işçinin mobbinge uğramasına veya kendisi tarafından da işçinin kişiliğini koruma kapsamında mobbing uygulamasını da engelleyen yasal düzenlemeleri ve işyeri koşullarını sağlamakla yükümlü kılınmıştır. Mobbing; psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermek anlamlarına gelir. Mobbingi çalışma hayatında ise, bir çalışana bir veya birkaç kişi tarafından sistematik bir biçimde yöneltilen psikolojik baskı şeklinde tanımlanabilir. Mobbinge uğrayan kişi, çalışma koşullarında kötüleşme yaşarken, beden ve ruh sağlığında bunun yansımaları ortaya çıkabilmekte, aynı zamanda bu durum çalışanın iş hayatındaki geleceğini de olumsuz etkilemektedir.
Mobbingin ayırt edici unsurları ise, baskı ya da tacizin psikolojik olması, saldırganlık ve hileli davranışlar içermesi ve uzun süre devam eden bir niteliğe sahip olması olarak belirtilebilir. Mobbing işyerinde çeşitli şekillerde ortaya çıksa da birkaç örnek olarak şunları sıralayabiliriz:
- Çalışma ortamı içerisinde bir veya birkaç kişinin sistematik bir şekilde işçinin kendini ifade etme olanağı tanımaması. Örneğin toplantılarda konuşmak isteyen çalışanın sürekli sözünün kesilmesi ya da fikirlerine değer verilmemesi gibi.
- Küçümsenme.
- Çalışma ortamı içinde yalnızlaştırma. Çalışanın arkasından konuşularak çalışma ortamı içinde yalnızlaşması sağlanmaya çalışılmış olabilir. Ya da çalışma ortamında mobbinge uğrayan kişi ile konuşulmaz, kişi yokmuş gibi davranılabilir veya en açık şekliyle çalışan ayrı ya da uzak bir ofiste çalışmak zorunda bırakılabilir.
- Alay edilme.
- İş verilmemesi veya ağır işler verilmesi. Kişinin çalışma yaşamına adapte olmasına engel olmak için iş verilmeyebilir. Ya da kendi görevinin, unvanının veya öğrenim düzeyinin altında işler verilerek, çalışma ortamından soğuması, yükselmek konusunda motivasyonunu kaybetmesi ve rekabet şansını yitirmesi amaçlanabilir. Ya da kendi görevinin, unvanının veya öğrenim düzeyinin üstünde işler verilerek zor durumda kalması sağlanmaya çalışılabilir.
- Farklı uygulamalar yapılması. Örneğin mesai giriş çıkışlarında diğer çalışanlara herhangi bir yaptırım uygulanmazken mobbinge uğrayan kişinin sürekli olarak soruşturma açılmakla tehdit edilmesi. İşyerinde mobbinge maruz kalmanız, işçi açısından iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı tanımaktadır. Ayrıca, mobbing nedeni ile uğradığınız manevi zarar ve küçük düşürülmeniz durumlarında manevi tazminat açma hakkınız da bulunmaktadır.
- İşletme değişikliği için işçinin yazılı onayı gerekir 25 Mart 2024 05:25
- Ücretsiz izin dilekçesinin işçinin özlük dosyasında saklanması gerekir 18 Mart 2024 05:30
- Fazla çalışmaya katılmak istemeyen işçi, 30 gün öncesinden işverene yazılı olarak bildirim yaparak fazla çalışmaya katılmayabilir 11 Mart 2024 05:30
- Çocuğu olan işçi kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir 26 Şubat 2024 05:36
- Aşırı çalıştırma işçi açısından haklı nedenle fesih sebebi olur 19 Şubat 2024 05:20
- Ücretsiz izin karşılıklı anlaşma ile yapılabilir 05 Şubat 2024 05:25
- Hastalığın iş yerinden kaynaklandığı tespit edilmeli 22 Ocak 2024 05:00
- Yarım kalan işsizlik ödeneğinin devamı sağlanabilir 15 Ocak 2024 05:05
- Zorunluluk olmadıkça işçilerin postaları değiştirilemez 08 Ocak 2024 04:50
- Kıdem tazminatı işçinin onayı ile çekle ödenebilir 01 Ocak 2024 04:40
- Kısmi süreli çalışmada çocuğun okul çağı baz alınır 25 Aralık 2023 04:47
- Toplu işçi çıkarmada patron, hak kazanan işçinin tazminatını ödemek zorundadır 18 Aralık 2023 05:30