13 Mart 2015 01:00

Avrupa ordusu kurulabilir mi

Avrupa ordusu kurulabilir mi

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Doğu Avrupa’da Rusya’ya karşı feci bir “savaş kazanı” kaynatılıyor. 

Bir taraftan ABD, hafta içinde Baltık ülkelerine 3 bin asker gönderme kararı aldı. Diğer taraftan NATO Baltık Bölgesi’nde ve Karadeniz’de tatbikatlarını yoğunlaştırırken, bölge ülkeleri de hızla silahlandırılıyor.
Doğu Avrupa’nın “savaş kazanı”na çevrilmek istenmesi elbette yeni değil. Ancak bu kazanda kimin altta, kimin üste olacağı önemli.

Bu hesaplar arasında AB Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker’den dikkat çeken bir açıklama geldi. Almanya’da yayınlanan Welt am Sonntag gazetesine demeç veren Juncker, Avrupa ordusunun kurulmasını yeniden gündeme getirirken gerekçesini de şu şekilde açıklıyordu: “Avrupalılar ortak bir orduyla, Avrupa değerlerini savunacağı konusunda Rusya’ya açık bir mesaj verebilir” (08.03.2015).
Juncker’in Avrupa ordusu için yaptığı çağrı en çok Almanya’da memnuniyetle karşılandı. Başbakan Angela Merkel’den koalisyon ortağı Sosyal Demokratlara kadar pek çok kesim “yüzde 100 destek” içerikli açıklamalarda bulundu. Böylesine bir ordunun ABD ve NATO ile arayı açacağını düşünen ve transatlantik ilişkilerin bozulmasını istemeyenler tarafından ise temkinle karşılandı.
Peki, başta Almanya olmak üzere Avrupa’da tartışmalara yol açan Avrupa ordusunu kurmak mümkün mü? Kurulsa dünya politikasında bir rol oynayabilir mi?

Aslına bakarsanız Avrupa ordusu önerisi yeni değil. Bu nedenle Juncker’in kendi kafasında uydurduğu “süper bir fikir” değil.

En az 10 yıldır değişik biçimlerde ve düzeylerde Avrupa ordusu talebi Alman politikacılar tarafından dillendiriliyor. Bunun başlıca nedeni de iki dünya savaşının geride bıraktığı tarihsel nedenler gözetilerek “Alman ordusu” (Bundeswehr) yerine “Avrupa ordusu” olarak hareket edilmesinin yararlı olacağı belirtiliyor. Başka bir değişle Alman sermayesinin çıkarlarını salt “Alman ordusu”yla savunmanın faşizm yıllarını anımsatabileceği, bu nedende diğer Avrupa ülkelerinin de sürece dahil edilmesi planlanıyor.
Ancak bunun öyle kolay olmadığı geçmişte yaşananlar gösterdi.

Avrupa ordusunun ilk temeli sayılabilecek adım 2004’de Alman-Fransız ittifakıyla kurulan acil müdahale gücü “AB Battle Group” ile atıldı. Sözde 2007’den bu yana görevde olan grup bugüne kadar hiç kullanılmadı. Çünkü, Fransa bu grubu Afrika’daki eski sömürgelerinde, Almanya Doğu Avrupa’da kullanmak istiyor. Her ülkenin kendi çıkarlarına göre “ortak gücü” kullanmak istemesi üzerine sonunda “Yan gelip yatan askeri grup” olarak kaldı.

Benzer bir durumun sözü edilen Avrupa ordusu için de olacağı bugünden söylenebilir. Dahası böyle bir ordunun kurulamayacağı çok daha güçlü bir ihtimal. Çünkü, özü itibarıyla, Almanya tarafından Avrupa ile Rusya arasına yerleştirilmek istenen böylesine bir orduya karşı içeriden güçlü bir direniş olacağı açık.
Pek çok ülkenin Almanya’nın çıkarlarına göre kurulan bir orduya karşı çıkacağı bugünden görülüyor. Bunun farkında olan Almanya şimdiden bütün ülkelerin sürece katılmak zorunda olmadığı, kararın illa da yukarıda alınmasına gerek bulunmadığını dile getiriyor.

Hal böyle olunca, geriye Avrupa ordusundan çok “Alman Malı” (Made in Germany) olan, kaderini Almanya’nın geleceğine bağlayan bir kaç ülkenin katılımıyla küçük bir ordu belki kurulabilir. Böylesi bir ordunun, ABD ile Rusya’nın başını çektiği dünyadaki cepheleşmede bir aktör olamayacağı açık. Dolayısıyla, Almanya’nın başını çektiği “Avrupa gücü”nün ortaya çıkması bir Alman hayali olarak kalmaya devam edecek. 

Nereden bakılırsa bakılsın; ABD Rusya’ya karşı Baltık ülkeleri ve Ukrayna üzerinden büyük bir askeri yığınak yapıyor ve sıcak çatışmaya hazırlanıyor. Bölgede inisiyatifi ABD’ye kaptırmak istemeyen Almanya AB içindeki müttefikleriyle karşı bir hamle yapmanın derdinde. Ancak zaman hızlı akıyor. Daha ortada esamisi okunmayan Avrupa ordusunun gelişmelere müdahil olma mümkün görünmüyor.

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...