Seçime doğru FIFA

FIFA ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) dünya sporunu kontrol eden 2 dev gövde ve sahip oldukları benzerlikler yeryüzündeki en “esrarengiz devletsiz holdingler” olmalarıyla sınırlı değil.
Gayrişeffaflık, demokrasi yoksunluğu, yolsuzluk, rüşvet, çürüme… Her iki kurumla birlikte anılan kelimeler ve ardı arkası kesilmeyen skandallar baş belaları olmuş durumda. Tabii ki on yıllardır kurumsal işleyişe hakim olmuş anlayışın ve endüstrinin temel düzenleyicisi olma ayrıcalığının bu skandalları kaçınılmaz kılması mevzubahis; bu sebepten ‘baş belası’ olma halinin FIFA Başkanı Sepp Blatter ve şürekasının ne kadar umurunda olduğu şüpheli.
Ancak şu ortada, mayıs ayındaki başkanlık seçimlerinin adayları 8 Şubat’ta belirlenecek ve 17 yıllık Başkan Sepp Blatter dışındaki tüm aday adayları kampanyalarını, şeffaflık, kurum içi demokrasi ve yolsuzluklara karşı reform talepleri etrafında örmüş durumda.
Adayların işi zor çünkü IOC ve FIFA’da bu genel olarak böyledir! 121 yılda IOC başkanlığı yapmış sadece 10 kişi var. 111 yıllık FIFA’da ise bu rakam 8. Bu isimlerin –Joao Havelange hariç- hepsinin erkek ve Batı Avrupa&ABD menşeli olduğunu hatırlatmama gerek yok. Bu arada Havelange da -İsveç kökenli- bir Brezilyalıdır ama fırıldaklık dahil her konuda Blatter, onun ancak yamağı olabilir.
1974’te “Ben buraya futbol adı verilen bir ürünü pazarlamaya geldim” diyerek görevi devraldığından bu yana, Eduardo Galeano’nun vurguladığı gibi hem kendini hem de FIFA’yı zenginleştiren Havelange, dönemin IOC’deki mevkidaşı Juan Antonio Samaranch ile birlikte bugünkü düzenin temellerini attı.
Blatter ile Havelange arasında yaşanan 1 milyon dolarlık rüşvet skandalı sonrası Brezilyalı yaşlı kurt, 2011’de IOC’den istifa etmek zorunda kalmıştı. Bu ve benzeri olaylarla FIFA’da son yıllarda mızrak o kadar çuvala sığmaz hale geldi ki, Blatter koltuğunu koruyabilmek için Yürütme Kurulundaki 8 dostunu ihraç etmek zorunda kaldı.
Joao Havelange, kurum içindeki gücünü artırırken gelirleri artırmak için futbol endüstrisini dünyanın her yerine yaymayı temel almıştı. Bu güdüyle Dünya Kupası katılımcı sayısını da 32’ye çıkaran Havelange, Afrika, Asya, Latin Amerika gibi merkezlerde kendisine bağlı çalışan baronlar oluşturdu ve böylece oylarını garanti altına aldı. Havelange bu düzeni 1998’de Blatter’e teslim etti.
Amos Adamu (Nijerya), Reynald Temarii (Tahiti), Ricardo Teixeira (Brezilya), Jack Warner (Trinidad Tobago), Nicolas Leoz (Paraguay), Issa Hayatou (Kamerun), Muhammed bin Hammam (Katar) gibi bölgesel baronlar aracılığıyla yürütülen yolsuzluk ve rüşvet düzeni 2010 sonrası belgelerle açığa çıkarıldığından bu yana FIFA’daki değişim ve reform sesleri çok daha güçlü bir şekilde yükseliyor.
Bu seçimde adaylardan Portekizli eski yıldız Luis Figo, “Futbol bundan çok daha iyisini hak ediyor. Pek çok alanda değişim şart. Liderlik, yönetim, şeffaflık ve birlik...” diyor. Figo’nun en güçlü destekçisi Jose Mourinho ancak Mourinho’nun saha içi gücü FIFA baronlarını ne kadar etkiler bilinmez. Bir diğer aday Fransalı, deneyimli FIFA’cı Jerome Champagne, yıllar sonra sırt döndüğü Blatter’e karşı demokrasi talep ediyor.  Adayların en genci olan 39 yaşındaki Ürdünlü Prens Ali bin Ali Hüseyin, Blatter’in 2011’de yeniden seçilmesiyle başladığı FIFA asbaşkanlığı kariyerinde şimdi Blatter’in en önemli rakiplerinden biri olma potansiyeline sahip. İngiltere başta olmak üzere Batı Avrupalı delegelerin Ürdün Prensini destekleyebileceği belirtiliyor. Hollanda Futbol Federasyonu Başkanı Michael van Praag da Blatter ve hali hazırdaki FIFA düzenine karşı sert eleştiriler getiriyor ve “Güçlü bir aday çıkmadığı için aday oldum” diyor. Yolun sonuna gelindiğinde Blatter haricindeki adayların İsviçreli krala karşı muhalefeti zayıflatmamak adına seçimden çekildiğini görebiliriz.
FIFA’da radikal bir değişim şart ancak tüm skandallara ve artık gizlenemeyen yapısal yolsuzluk düzenine karşı FIFA demokrasisinin buna ne kadar izin vereceği şüpheli.