Kıdem tazminatına hak kazanma durumları

SORU: Merhaba, bir işyerinde 13 yıldır çalışmaktayım. Daha önce çalıştıklarım ile toplam en az 15 yıldır resmi kayıtlı olarak çalışıyorum. Çalıştığım şirketten kıdem tazminatımı isteyerek ayrılma hakkım var mı? Teşekkürler.

CEVAP: Kıdem tazminatına hak kazanma koşulları 4857 sayılı İş Kanunu ile 2003 yılında yürürlükten kaldırılmasına rağmen, 4857 sayılı İş Kanunu’nun kıdem tazminatı ile ilgili herhangi bir düzenleme içermemesi nedeni ile hâlâ eski 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte tutulan tek maddesi olan 14. maddesi ile düzenlenmektedir. Bu maddeye göre, kıdem tazminatına hak kazanma koşulları şunlardır: 
1) İşveren tarafından bu kanunun 17. maddesinin II numaralı bendinde (4857 sayılı Kanun’un 25. maddesi) gösterilen sebepler dışında, 
2) İşçi tarafından bu kanunun 16. maddesi uyarınca,(4857 sayılı Kanun’un 24. maddesi)
3) Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
4) Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
5) (Ek: 25/8/1999 - 4447/45 md.) 506 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle ve
6) Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde kıdem tazminatı ödenecektir.
Uygulamada 15 yıl ve 3 bin 600 prim gününü doldurarak kıdem tazminatının alınabilmesinin dayanağı 1999 yılında yapılan ek 5. benttir. 
Bu düzenlemeye dayanarak kıdem tazminatının alınabilmesi için işten ayrılma dilekçesinde, madde metninde de belirtildiği üzere, işten ayrılma nedeninin yaş dışında diğer emeklilik şartlarının yerine getirilmesi olduğunun belirtilmesinin ve ayrıca bağlı olunan Sosyal Güvenlik Müdürlüğünden “Kıdem tazminatına hak kazanmıştır” ifadeli bir belgenin işverene ibrazı gerekmektedir. 
Bu konu ile ilgili olarak Yargıtay, daha önceleri, işçinin bu maddeye dayanarak işten ayrılması ve yeniden işe girmesi durumlarında “... İşçinin bu ayrılmasından sonra yeniden çalışması gündeme gelebilir ve Anayasal temeli olan çalışma hakkının ortadan kaldırılması beklenmemelidir. Bu itibarla işçinin ilk ayrıldığı anda iradesinin tespiti önem kazanmaktadır. İşçinin başka bir işyerinde çalışmak için işyerinden ayrıldığı anlaşıldığı takdirde 1475 sayılı Yasa’ya 4447 sayılı Yasa ile eklenen 5. bent hükmü uyarınca kıdem tazminatına hak kazanılması söz konusu olmaz” şeklinde kararlar vererek bu şekilde iş sözleşmesinin feshedildiği durumlarda işçinin kıdem tazminatının iadesine dair kararlar vermekteydi. Ancak, Yargıtay, bu görüşünden daha sonra ayrılarak,  
“Davacının davalının işten ayrıldıktan sonra başka bir firmada çalışması hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilemez. Davalı kanunun kendisine verdiği emeklilik hakkını kullanmıştır. Kanunda tanınan bu hakkın amacı, işyerinde çalışarak yıpranmış olan ve bu arada sigortalılık yılı ile prim ödeme süresine ait yükümlülükleri tamamlamış olan işçinin, emeklilik için bir yaşı beklemesine gerek olmadan iş sözleşmesini aktif sonlandırabilmesine imkan tanımaktır. Davacının ödenen kıdem tazminatının iadesine ilişkin talebinin reddi yerine kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir” diyerek bu görüşünü değiştirmiştir. (Yargıtay 22. HD, 25.01.2013 Tarih, 2012/ 10954 E, 2013/909 K).