06 Aralık 2014 01:00

Modern elektroniğin yapı taşı

Fotoğraf: Envato

Paylaş

İsmail Gökhan Bayram

Tüm yazıları

1940’ların elektronik cihazları vakum tüpü adı verilen, hantal, iri ve oldukça fazla güç tüketen bir tür devre elemanı da içeriyordu. Transistör bu hem hacimce hem de güç tüketimi açısından verimsiz devre elemanı yerine bir alternatif arayışı olarak icat edildi. 67 yıl önce, 16 Aralık 1947’de Bell Laboratuvarları’nda çalışan John Bardeen, William Shockley ve Walter Brattain dünyanın ilk transistörünü hazırladı. Bardeen, Shockley ve Brattain 30 Haziran 1948’de düzenledikleri basın toplantısında, sadece büyük ölçekli bir transistör modelini sunmakla kalmayıp, vakum tüpleri yerine transistörlerle çalışan bir televizyon ve bir radyoyu da sundular.
Transistorün kullanılmaya başlanmasından sonra oldukça hızlı bir gelişme süreci yaşandı: İlk transistörlü radyo 1952’de piyasaya sürüldü. Transistörlerin seri üretimi için oksit maskeleme tekniği 1954’te geliştirildi. 1956’da elektroniğin bu temel yapı taşını icat eden Bardeen, Shockley ve Brattain Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldüler. 1958’de günümüz mikroçiplerinin atası sayılan entegre devre duyuruldu. Daha 1960’larda transistör ve yarı-iletken endüstrisi 1 milyar dolarlık dev bir sektör haline gelmişti.
Transistörün icat edildiği 40’lı yıllar bilgisayarların da ilk yıllarıydı. 1946’da ENIAC vakum tüplü ilk bilgisayar olarak tarihe geçti. 17468 vakum tüpü içeren ENIAC, 63 metrekare yer kaplıyordu ve sadece askeriyenin balistik hesaplamaları için kullanılıyordu. Bir rivayete göre ENIAC çalıştırıldığı zaman güç tüketiminden dolayı şehrin ışıkları soluklaşıyordu. Herhalde o zamanlar ENIAC’ı bilen hiç kimse, hatta transistörü icat edenler bile bilgisayarların bugünkü kadar küçülebileceğine inanamazdı. Ancak transistör bu dev canavarlarda da ciddi değişimlere neden oldu. 1953’te ilk transistörlü bilgisayar çalışmaya başladı. 60’ların sonlarına doğru ise Hewlett Packard’ın 911A modeli hesap makinesi ile ilk kez kişisel bilgisayar(PC) kavramı gündeme geldi. İlk mikro işlemci olan 2300 transistörlü 4004 serisi 1971’de üretildiğinde artık birkaç santimetre karelik bir alana ENIAC’ın gücünü sığdırmak mümkündü. transistörün gelişimi hızını artırarak sürdü: 1978’de 8086 işlemci ile 29 bin, 1982’de 80286 işlemci ile 134 bin, 1989’da 80486 işlemci ile 1.2 milyon, 1997’de Pentium II işlemci ile 3.3 milyon, 1999’da Pentium III işlemci ile 9.5 milyon ve 2000’de ilk Pentium4 işlemciler ile 42 milyon transistör birkaç santimetre kareye sığdırıldı. Günümüzün modern işlemcileri milyarlarca transistör barındırabiliyor.
Transistör, Facit gibi mekanik-analog cihazların rafa kalkmasına ve yerlerini daha küçük, daha kullanışlı daha az güç tüketen cihazlara bırakmalarına yol açtı. Hesap makinesinden cep telefonuna, televizyondan bilgisayara, bugün kullandığımız tüm elektronik aletler transistör ile mümkün oldu.

YAZARIN DİĞER YAZILARI