5 yıl çalışmazsan 100 bin dolar ödersin!
Fotoğraf: Envato
SORU: Merhabalar, ben forwader firmasında deniz satış departmanındayım. İşim telefonla müşterilerden randevu alıp onların malzemesini taşımaktır. Sigortam başlamadan önce bana sözleşme imzalattı sözleşmede şu madde vardı. İstanbul, Mersin, İzmir, Kayseri ve Gaziantep’te ortak bir firma kuramaz kendine ait yer açamaz ve rakip firmada çalışamaz 5 yıl boyunca aksi halde 100 bin dolar para ödemeyi taahhüt eder diye. Bu maddenin hukuksal olarak bir geçerliliği var mıdır? Sigortam 01.07.2014 tarihinde başlayacaktır. Bu konuyla ilgili lütfen yardımcı olur musunuz? Rakip firmadan kasıt ne forwarder firması mı yoksa İstanbul’daki tüm lojistik ihracat firmaları mı?
CEVAP: Öncelikle belirtmek isterim ki, iş hukukunda iş sözleşmesinin başlangıcında bir deneme süresi olacağı düzenlenmesine rağmen sosyal güvenlik hukuk açısından böyle bir deneme süresi kanunda yoktur. İşçi, çalışmaya başladığı tarihten itibaren sigortalı olarak kaydının yapılması gerekir.
Rekabet yasağının koşulları ile ilgili düzenleme Borçlar Kanunu’nun 444. maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, işçinin işverenle ilişkide olan müşterileri tanıması ve görülmekte olan işin bütün ayrıntılarına ulaşabilmesi imkanının olduğu hallerde, iş sözleşmesinin sona ermesinin ardından işverenle rekabet oluşturacak şekilde kendi adına iş yapmaması, rakip bir firmaya ortak olmaması ya da iş sözleşmesiyle çalışmaması şeklinde şart içeren rekabet yasağı sözleşmeleri yapılabilecektir.
Rekabet yasağı kaydı, ancak hizmet ilişkisi işçiye müşteri çevresi veya üretim sırları ya da işverenin yaptığı işler hakkında bilgi edinme imkanı sağlıyorsa ve aynı zamanda bu bilgilerin kullanılması, işverenin önemli bir zararına sebep olacak nitelikteyse geçerli kılınmıştır.
Aynı kanunun 445. maddesi işçi ve işveren arasında yapılacak olan bu sözleşmenin, işçinin ekonomik geleceğini hakkaniyete aykırı olarak tehlikeye düşürecek biçimde yer, zaman ve işlerin türü bakımından uygun olmayan sınırlamalar içermemesi durumuyla sınırlandırmıştır. Bu durumda, süresi, özel durum ve koşullar dışında rekabet yasağı sözleşmesi iki yılı aşamaz. Yani süre, yer ve işin türü bakımından sınırlandırılmış olmadıkça rekabet yasağı geçerli olmayacaktır. Ancak, bu sınırlamalar işin, işçinin niteliğine göre belirlenir.
Rekabet yasağının işverene ait işlerden hangisi ya da hangileri ile sınırlandırıldığı net biçimde belirlenmelidir. Yargıtay da bu konu ile ilgili olarak vermiş olduğu bir kararında, “Özellikle şirketlerin ticaret siciline kayıt sırasında faaliyet alanlarının geniş tutulduğu ülkemizde, işçinin bütün alanlarda çalışmasının sınırlandırılması mümkün olmaz” şeklinde karar vermiştir. (Yargıtay 7. HD, 08.04.2013 Tarih, 2013/ 2542 E,)
Ayrıca süre konusunda da en fazla bir ya da bir kaç yılı aşmayacak şekilde bir rekabet yasağı öngörülebilir. Aksi durum, işçinin ekonomik olarak engellenmesi ve zor durumda kalmasına neden olabilecektir.
Tüm bu hususlar doğrultusunda yapmış olduğunuz rekabet yasağı sözleşmesi süre açısından uzun tutulmuştur. Ancak, diğer konularla ilgili düzenlemeler açısından sözleşmenin maddelerinin içeriği önemlidir. Özellikle rakip firmadan ne anlaşılması gerektiği madde metninde açıkça belirtilmelidir. Hakim, aşırı nitelikteki rekabet yasağını, bütün durum ve koşulları serbestçe değerlendirmek ve işverenin üstlenmiş olabileceği karşı edimi de hakkaniyete uygun biçimde göz önünde tutmak suretiyle, kapsamı veya süresi bakımından sınırlayabilecektir.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- Maaş haczinde ücretin dörtte biri oranında haciz işlemi uygulanır 22 Nisan 2024 05:35
- İşçinin rızası olmadan iş koşullarında işçi aleyhine değişiklik yapılamaz 15 Nisan 2024 06:48
- İzin kullanacak işçi elinde imzalı belge bulundurmalı 08 Nisan 2024 05:10
- İşletme değişikliği için işçinin yazılı onayı gerekir 25 Mart 2024 05:25
- Ücretsiz izin dilekçesinin işçinin özlük dosyasında saklanması gerekir 18 Mart 2024 05:30
- Fazla çalışmaya katılmak istemeyen işçi, 30 gün öncesinden işverene yazılı olarak bildirim yaparak fazla çalışmaya katılmayabilir 11 Mart 2024 05:30
- Çocuğu olan işçi kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir 26 Şubat 2024 05:36
- Aşırı çalıştırma işçi açısından haklı nedenle fesih sebebi olur 19 Şubat 2024 05:20
- Ücretsiz izin karşılıklı anlaşma ile yapılabilir 05 Şubat 2024 05:25
- Hastalığın iş yerinden kaynaklandığı tespit edilmeli 22 Ocak 2024 05:00
- Yarım kalan işsizlik ödeneğinin devamı sağlanabilir 15 Ocak 2024 05:05
- Zorunluluk olmadıkça işçilerin postaları değiştirilemez 08 Ocak 2024 04:50
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
