'Terörist forma'ya ceza, spor-siyaset

Dünya sporunda Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), FIFA ve UEFA’nın belirlediği normlar, özerk ya da değil geri kalan tüm spor federasyonlarına ve devletlere rahat bir nefes aldırıyor. Bu normların başında “siyaset yasağı” başlığıyla özetleyebileceğimiz kalkan geliyor.
Örneğin IOC’nin Olimpik Yönetmeliği’nin 51. maddesine göre “Olimpiyat alanında gösteri ya da politik, dini, etnik propaganda yasaktır.”
Madde ilk bakışta “Ne güzel işte, ayrımcılık önleniyor” şeklinde yorumlanabilir. Ancak biz ne ilk bakışla ne de düz mantıkla yetinebiliriz.
Kimi solcularımızda yaygın bir kafa karışıklığı vardır. Üzerindeki devlet baskısının kaynağı “Kürt olmak” olan insanlara yönelik bir haksızlığı, “Kürt” kimliğine vurgu yaparak açıklarsanız “Kürt Kürt deyip durmayın, milliyetçilik yapmayın, ayrımcılık yapmayın” gibi tepkilerle karşılaşırsınız.
Bunların en “devrimci”sine sorsanız dahi “sol evrenseldir, milliyet tanımaz” gibi beylik laflar eder. Elbette bu sözde enternasyonal refleks, aslında kocaman bir şovenizmi gizleme amaçlıdır. Çünkü ulusal baskının, eşitsizliğin olduğu yerde görev buna karşı savaşımdır, bunun üstünden atlama tembelliği değil. Ezilen kimliğin propagandasını gizleme amaçlı refleks ise yerleşik egemen kimliklerin konforuna sığınmaktan başka bir şey değildir.
Bu örnekte olduğu gibi IOC’nin ve ondan ilham alarak hükümetlerin spor alanında dayattığı “siyaset yasağı” da ikiyüzlüdür. Zira, egemen zihniyet bu alanlarda devamlı faaliyet halindedir ve kendi siyasetini yürütür. Tüm dünyada devasa bir milliyetçilik yarışına dönüştürülen uluslararası spor organizasyonlarının bu “bayrak yarıştıran” halinden tüm yerel iktidarlar yararlanır. Böylesi bir ortamda siyaset yoktur denebilir mi? Ya da sporun bu denli ticarileşmesini, bir endüstri halini almasını ele alalım. Bu en yoğunlaşmış haliyle burjuva siyasetinin bir zaferi değil midir?
Gelelim ana konumuza...
Geçtiğimiz hafta bu köşede Şili’nin ‘terörist forma’sını yazmıştım. Filistinli göçmenlerin Şili’deki profesyonel futbol kulübü, Club Deportivo Palestino’nun Filistin bayraklı formaları, bizim yazıdan 2 gün sonra Şili Futbol Federasyonu tarafından “suçlu” bulundu. Kulüp, bin 300 dolarlık bir para cezasına çarptırıldı. Forma giyilmeye devam edilirse yeniden cezalandırılacaklar. Federasyonun ceza gerekçesi elbette, “Futbola siyaset ve dinin karıştırılmasını kabul etmiyoruz” şeklindeydi.
İktidardaki güçler, bu “siyaset-üstü” çizgiyi belirlerken çoğu zaman iktidardaki siyaseti, “halkın değerleri” olarak yansıtmaya çalışır, muhalif siyaseti ise suçlulaştırır.
Bunun örneklerine ülkemizde de sıkça rastlarız. Tribünde milliyetçi sloganlar atılıyorsa ya da Rabia selamı veriliyorsa “normal”dir. Gezi sloganı atılıyorsa “siyasi”dir ve “yasak”tır.
Şili’de de Club Deportivo Palestino’nun forması cezalıktır ama Palestino’nun ezeli rakibi Unión Española, 80 yıldır İspanya Diktatörü Franco’nun da kullandığı kartal simgesiyle arz-ı endam eder ve ceza vermek kimsenin aklına gelmemiştir!
Ya da örneğin, Club Deportivo Universidad Católica’nın haçına karışabilen var mı? Hıristiyan fetihçiler Güney Amerika’da kaç milyon yerlinin canına kıydı?
Colo Colo’nun işgalci İspanya İmparatorluğu’na karşı yerli halkın Arauco Savaşı’ndaki zaferini simgeleyen Mapuche portreli logosuna laf edebilen var mı? Olmasın zaten.
Dilimizde tüy bitse de söylemeye devam edeceğiz. Siyaset de spor da hayatın bağrındadır. “Spora siyaset karıştırılmasın” lafı, hayatın gerçeklerine uygun olmamanın ötesinde muhalif siyaseti engellemenin, statükoyu korumanın bir aracıdır.
Yerli direnişinin ya da Hıristiyanlığın simgelerini Şili futbolundan silemezsiniz çünkü hayatta bir karşılığı vardır. Tıpkı 500 bin Filistinli göçmenin simgelerini silemeyeceğiniz gibi.
Son olarak Küba-Bask maçının formalarını diken Kazova işçileri, “sömürü değmeden ürettiği” kazaklara Club Deportivo Palestino’dan ilhamla yeni bir model de ekleyebilir. Önermek benden olsun.