Gazeteci-haber kaynağı ilişkisi
Fotoğraf: Envato
Gazeteci ve haber kaynağı ilişkisi alengirli bir konu.
Bir muhabirin “iyi gazeteci” olup olmadığına karar verirken, onun kendi alanında ne kadar güçlü bir haber kaynağı repertuvarına sahip olduğuna bakarız. “O, çok iyi bir Ankara muhabiri,” deriz mesela. “Bakanlara, milletvekillerine, üst düzey bürokratlara bir telefonla ulaşabiliyor, bilgi alabiliyor.” Benzer şekilde, kültür-sanattan magazine, spordan ekonomiye kadar, iyi bir muhabirin ne kadar çok haber kaynağı ve onlara hızlıca ulaşma, bilgi alma, ayrıntılı haber yapma potansiyeli varsa, onu iyi gazeteci olarak nitelendiririz. Kuşkusuz, yıllar içinde, emek verilerek oluşturulan bir liste bu. Kaynak biriktirme süreci meslekte alınan kıdemle ve deneyimle doğrudan ilişkili. Eskiden kağıda basılı telefon defterlerinde birikirdi kaynak isimleri, şimdi elektronik ortamlardaki veri bankalarında depolanıyor muhtemelen. Ama ben hâlâ kalın telefon defterleriyle dolaşan çok muhabir biliyorum.
Gazeteci-haber kaynağı ilişkisi aynı zamanda karşılıklı güvene dayalı bir konu. Muhabir haber kaynağının verdiği bilgileri çarpıtmadan, yanlış yorumlara mahal bırakmadan aktaracak ki, o kaynak bir dahaki sefere yeniden aynı gazeteciyle konuşmak istesin, ona güvenerek kendince önemli olan şeyleri anlatsın. Bu ilişkide bir kez güven kaybı yaşanırsa, mesela gazeteci kaynağının söylediği bir şeyi haberinde bağlam dışı olarak kullanırsa, bir daha aynı kaynak ne onun telefonlarına çıkar, ne de mesajlarına yanıt verir. Çok uzun soluklu ve ciddiye alınması gereken bir süreç haber kaynağı biriktirmek.
Gazeteci-haber kaynağı ilişkisinin bir başka alengirli yanı da kaynağın kendisini arayan muhabire doğru bilgi verip vermediği. Yani kaynağın güvenilirliği. Yıllarca çalışıp didinip kaynak biriktirirsiniz, ama bir bakarsınız ki onlardan bir ikisi sizi bazı manipülatif bilgileri yaygınlaştırmak için kullanmaya çalışıyor. Bu tür durumlarda kaynağın verdiği bilgileri sorgulayarak ve konu hakkında konuşma yetkisi olan başka kaynaklardan çapraz kontrol ederek hakikate ulaşmak mümkün. Tongaya basmamak, kendisini kullandırmamak da gazetecinin ustalığına ve mesleki-etik adanmışlığına kalmış.
Ülkemizde son yıllarda deneyimli muhabirlerin birer birer meslek alanını terk etme zorunda kalmasıyla birlikte, gazeteci-haber kaynağı ilişkisinde sorunlar ve eksikler ortaya çıkmaya başladı. Haber kaynağını “kullan-at” şeklinde araçsallaştıran editörlerden, konuştuğu haber kaynağının adını bile doğru dürüst yazamayan, kafasına göre isim veya soyadı uyduran muhabire kadar tam bir sallapatilik hakim oldu. Konuştuğu haber kaynağını sadece bilgi veren bir “araç” olarak görmek, onun kimlik aidiyetiyle ve kurumsallığıyla ilişkili detayları önemsememek; kişisel bilgilerini dikkatsizce çarpıtmak gazetecilikte yapılacak en büyük hatalardan biri. Bizde, haber içeriklerinde geçen isimler, rakamlar, tarihler konusunda sık sık hatalar yapılıyor ve bu da muhabirlerin hızla güvenilir kaynakları kaybetmelerine neden oluyor. Özellikle yazılı basında geriye dönüş ve düzeltme imkanı olmadığından, bu tür hatalar daha büyük sorun teşkil ediyor. Gazeteci haber kaynağı arasındaki güven zinciri, bazen ufacık bir harf hatası nedeniyle bile kırılabiliyor. Bu nedenlerle, hem yaygın medyada, hem de alternatif medyada meslek içi eğitimin önemi gün geçtikçe artıyor.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- Twitter'da haber patlatmak 29 Haziran 2018 00:23
- Suruç katillerini sandık cezalandırsın 22 Haziran 2018 00:31
- Barış kazansın 14 Haziran 2018 23:12
- Seçimleri TRT değil Youtube kazandıracak 18 Mayıs 2018 00:29
- Polis kafalı gazetecilerden medya saçmalamaları 11 Mayıs 2018 01:33
- Cumhuriyet davası açık bir öç alma davasıdır 26 Nisan 2018 23:13
- Haberciyi öldürdüler ama haber yaşıyor 20 Nisan 2018 00:15
- Dumanla haberleşmeye hazırlanın 30 Mart 2018 00:55
- Doğan Yayın Holding'in satılması: İmam nikâhı resmi nikâha dönüştü 22 Mart 2018 06:56
- Ali Baba'nın çiftliğinde her şey yasal 16 Mart 2018 00:15
- Beton mikseri ve adalet sarayı 09 Mart 2018 00:57
- Siyasette ‘parlak’ fikirler 16 Şubat 2018 00:55
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
