06 Şubat 2013 11:00

Temyiz mahkemeleri vs.

Temyiz mahkemeleri vs.

Fotoğraf: Envato

Paylaş

AKP yeni Anayasa yazımı ile ilgili olarak Anayasanın yargı bölümüne ilişkin önerilerini TBMM Bakanlığı’na sundu. Biz, değişiklik önerilerini gazetelerden okuduk. Metnin aslını görmedik. Bu nedenle, yapacağımız yorum, basından okuduklarımız üzerine olacaktır.
AKP önerisinde ilk bakışta göze çarpan değişiklik yüksek yargı organları ve HSYK üyelerinin nasıl seçileceğine ilişkin. Bu konuda 12 Eylül Referandumu ile Anayasada yapılan değişiklikler başkanlık sistemine göre uyarlanıyor.
Örneğin Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 Eylül Referandumundan sonra şöyle seçiliyor:
“Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer. ..
Cumhurbaşkanı; üç üyeyi Yargıtay, iki üyeyi Danıştay, bir üyeyi Askerî Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek İdare Mahkemesi genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere üç üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden; dört üyeyi üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer.“
Yani, mevcut durumda Anayasa Mahkemesi’nin 3 üyesi TBMM tarafından 14 üyesi Cumhurbaşkanı tarafından seçiliyor. AKP’nin başkanlık sistemine yönelik önerisinde ise Anayasa Mahkemesi’nin 17 üyesinin 9’unu TBMM, 8’ini ise başkan seçiyor.
AKP önerisinde Yargıtay’ın adı değiştirilerek Temyiz Mahkemesi olarak düzenlenmiş. Görevde bir değişiklik yok. Üye seçiminde değişiklik var. Mevcut durumda Yargıtay’ın bütün üyeleri HSYK tarafından seçiliyor, AKP’nin önerisinde, Temyiz Mahkemesi’nin dörtte biri bakan tarafından seçiliyor. Mevcut durumda birinci sınıf hakim ve savcılar Yargıtay üyesi seçilebiliyor, AKP önerisinde 15 yıl hakim ve savcılık yapmış olanlar seçilebiliyor. AKP önerisindeki bir diğer yeniliğe göre öğretim üyeleri ve avukatlar da Temyiz Mahkemesi’ne seçilebiliyor. Ve bir diğer yenilik; Temyiz Mahkemesi üyeleri 9 yıl için seçiliyor.
HSYK’da da üyelik seçimlerinde değişiklik var. Mevcut durumda 4 üye akademisyenler ve avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca, 3 üye Yargıtay üyeleri içinden Yargıtay Genel Kurulunca, 2 üye Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca, 1 üyesi Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından, 7 üye adli yargıdan, 3 üye de idari yargıdan seçiliyor. AKP’nin önerisinde 7 üye TBMM tarafından, 7 üye Başkan tarafından 6 üye de 15 senelik hakim ve savcılar tarafından seçiliyor. Kimin kimin tarafından seçileceğine dair teknik bilgileri fazla uzatmayalım. Özetle, başkanın ve iktidar partisinin yargıçların seçiminde etkisi ve rolü arttırılıyor. Böylece, kuvvetler ayrılığından yakınan müstakbel başkan adayımızın sıkıntısı çözülmek isteniyor.
AKP önerisinde, Sayıştay’ın görevleri genişletilmiş. Sayıştay’ın denetimine (mahalli idareler daha önce ek fıkra ile ilave edilmişti), KİT’ler ve siyasi partiler de dahil edilmiş.
Bunun dışında Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarında kendini yasa koyucu yerine koyması, yorum yapması önlenmek isteniyor. Gerçi, Erdoğan Başkanımız ve AKP’nin seçeceği Anayasa Mahkemesi üyeleri bu tür sorunlar çıkarmaz ama, ne olur ne olmaz diye böyle bir öneri  getirmişler. Artık türban konusu, 367 konusu gibi konularda Anayasa Mahkemesi’nin yorumlar yaparak, kendini TBMM yerine koyarak, Anayasanın ilk üç maddesini esas alarak verdiği kararlar olmayacak.
Özetle, AKP (Siz Tayyip Erdoğan anlayın) Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay’ın; iktidarlarının çıraklık ve kalfalık dönemlerinde kendilerine çıkardıkları engelleri, bir daha yaşamamak için, bu alana da çekidüzen vermek istiyor. Kuvvetler ayrılığından yakınan Erdoğan, bütün erklerin kendisinde birleşmesini istiyor.

evrensel.net
YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...