İş sözleşmenizde ne yazdığı belirler

SORU:
İki yıldır çalıştığım işyerimde kış ayları dönemlerinde sürekli askıya alınıp tekrar yaz döneminde işe başlıyorum. Ancak bu dönem askıya alınmak istemediğimi söyledim. Ya beni işten çıkarın ya da işime devam etmek istiyorum dedim. Böyle bir şey olamayacağını söylediler. Askıya alınmak istemediğime dair bir belge imzaladım. Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne gittiğimde ise, otelin benim iş sözleşmemi askıya alma hakkı olduğunu söylediler. Bu durum karşısında ne yapabilirim?

CEVAP:
Öncelikle belirtmek gerekir ki, 4857 sayılı İş Kanunu’nda mevsimlik ve kampanya ile çağrı usulü çalışma uygulanan işler dışında, askı haline yer verilmemiştir. Ancak 5620 sayılı “Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile sürekli işçi veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmeyen ve emekli edilmeyen işçilerin her yıl 6 aydan az sürelerle geçici iş pozisyonunda çalıştırılacağı hükmü ile iş hukukunda iş sözleşmesinin askıya alınması yasal düzenlemeye alınmıştır.
Dolayısıyla, sizin iş ilişkinizin mevsimlik iş sözleşmesi mi çağrı üzerine çalışma sistemli bir iş sözleşmesi mi olduğu önem kazanmaktadır. Çünkü iş sözleşmenizin niteliğine göre İş Kanununda tanımlanan bazı haklarınızın varlığı buna bağlıdır. Örneğin mevsimlik işlerde yıllık izin hakkının bulunmaması gibi. (Yargıtay 11 ayı aşan mevsimlik işlerde yıllık izin hakkını tanımaktadır)
İş sözleşmesinde askı halinin doğumu için belirli koşulların varlığı aranmaktadır. Bu koşullar, ifa ve ifayı kabul imkansızlığı, ifa etmemenin geçici olması, ifa zamanının esaslı olmaması ve ifa etmemenin kusursuz olmasıdır. Belirli süresi olan veya belirsiz süreli olan her türlü iş sözleşmesinde askı hali uygulanabilmektedir. Ancak geçici işçiler açısından ise, belirli süreli iş sözleşmeleri bakımından, geçici bir işgücü ihtiyacı olmaksızın, sürekli nitelikteki işler için geçici işçi adı altında zincirleme belirli süreli iş sözleşmeleri ile işçi çalıştırılması durumunda, sözleşme belirli süreli olarak kabul edilemeyecektir. Sözleşme konusu işin sürekli bir iş niteliğinde olması ve geçici bir işgücü ihtiyacı da içermemesi nedeniyle, sözleşme baştan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak nitelenir (İşK.m.11/2).
İş sözleşmelerinin hangi hallerde sona ereceği kanunda belirtilmekle beraber işçi ve işveren arasında rıza bulunmak kaydı ile sözleşmelerle askı halleri belirlenebilir. Örneğin kanunda askı hallerinden sayılmayan muvazzaf askerlik görevi, tarafların anlaşmasıyla askı hallerinden biri olabilecektir.
Ancak, sizin iş sözleşmenizin askıya alınması için rızanız bulunmaması durumunda iş sözleşmesinin askıya alınması söz konusu değildir.
İş sözleşmesinin askıya alınması süresi belirlenmiş olmalıdır. Örneğin bir aylık bir süre için askıya alınma gibi. Eğer bu süre belirli değilse, işçi askı süresi içinde işçilik haklarını alarak iş sözleşmesini sona erdirebilir.
İşçi, iş sözleşmesinin askıya alınmasını kabul etmiyorsa askı süresinin sonuna kadar beklemeden iş sözleşmesini haklarını alarak feshedebilir. Buna rağmen askı süresinde kendiliğinden işyerine gitse ve işverenin vereceği işleri yapmak için hazır bulunsa bile ücrete hak kazanamaz. Belirsiz bir süre için iş sözleşmesi askıya alınmış ise işçi askı döneminde haklarını alarak iş sözleşmesini feshedebilir. İşverenin iş sözleşmesini askıya almasında kötü niyeti söz konusu ise işçi ücretsiz izinli olduğu dönemle ilgili ücretlerini işverenden alabilir. Askıya alma işlemini işçi kabul etmiyor ise iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Dolayısıyla bu durumda sizin iş sözleşmenizi feshetme imkanınız ve askı süresindeki haklarınızı da alabilme olanağınız bulunmaktadır.