İş kazalarını işçilerden başkası önleyemez

Soma’da 301 işçinin maden ocağında kitlesel katliamının ardından çok geçmeden Karaman’ın Ermenek ilçesinde yine 18 işçi maden ocağını su basması nedeniyle yeraltında çamur içerisinde kaldı. Daha yeraltında kalan işçilere ulaşılmamışken Isparta’nın Yalvaç ilçesinde kapasitesinin çok üstünde yolcu alan minibüsün devrilmesi sonucu 18 tarım işçisi yaşamını yitirdi. 27 işçi de yaralı. Daha insanlar bu yaşananların acısını yaşarken yine aynı günlerde Bartın’ın Amasra ilçesinde bir maden ocağında meydana gelen göçük nedeniyle yeraltında bulunan üç işçiden 2’si yaşamını kaybetti.

Bütün bunlar tesadüf müdür? Çok defa nedenlerini açıklayamadığımız olayların bir araya gelmesine tesadüf, ya da rastlantı der geçeriz. Ama burada nedenleri belli, failleri belli olan ve giderek sıklaşan adına kaza demeyi alışkanlık haline getirdiğimiz olaylar zincirinin bir araya gelmesi durumu var. Sadece bunlar mı kayıplarımız? Değil. Bu kazalardan önce basında yer alan kaza istatistiklerine göre 9 ayda 1414 işçi iş kazalarında yaşamını yitirmiş. Hemen hemen her gün 1 kadın öldürülmüş. 5 bin kişi trafik kazalarında can vermiş. Bunlar sadece istatistiklere giren ya da girebilen ölümler. Bir savaşta bile bu kadar olmaz dedirtecek kadar şaşırtıcı ve insana acı veren gerçekler.

Neden bu kadar insanın ölümüne devlet seyirci kalır? Ya da devlet olmasaydı bundan daha beteri mi olurdu? Veya Soma’da ya da Ermenek’te olduğu gibi işçiler yer altında kaldıktan sonra binlerce koruma ordusu ve araç, gereçle çıkarma yapan devlet erkanı bu hassasiyetini neden kazaları önlemek için göstermez?

İş kazalarının artışı sendikasızlaştırma ve taşeron işçiliğinin hükümetin çıkardığı yasalarla teşvik edilmesiyle yakından ilgili. Ama sadece bununla sınırlı olduğunu söylersek eksik söylemiş oluruz. Madenler devletleştirilse ve bu ocaklarda sendika örgütlense kazalar önlenebilir mi? Sendika olan yerlere bakıyoruz, örneğin Soma da olduğu gibi işçiler “Sendikanın işverenle birlikte hareket ettiğini” söylüyorlar. Yine Zonguldak madenlerini yıllardır devlet işletiyor; ama yine binlerce işçi madenlerde iş kazalarında ölüyor.

İş kazalarını önlemek için çıkarılmış fakat işverenlerce pek de uygulanmayan bir tüzük vardı. Adı önce İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü idi. Sonra bu hükümet tarafından adı bile değiştirildi İş Kazaları ve İş Güvenliği Tüzüğü oldu. Hükümet işverenin işini garanti altına alırken işçinin adını bile tüzükten kaldırdı.
İşçiyi ve kazaları önlemek için alınacak önlemleri bir maliyet unsuru gibi gören serbest piyasa düzeninde iş kazalarının iş cinayetleri halini alması elbette kaçınılmazdır. İşçiyi asgari ücretle çalıştırmak ve iş kazalarını önlemek için mümkünse masraf etmemek işletme maliyetini düşürmek demektir.
İşçiler sadece kazalarda yaşamını yitirmiyor elbette. Bunun yanında maden işçileri yerin binlerce metre altında ışıksız, kömür tozlu, zehirli gazların bulunduğu havayı soluyor. Bu işçilerin çok azı emekli olacak kadar yaşayabiliyor. Kazalarda canını kurtarabilenlerin çoğu da meslek hastalıklarından dolayı ölüyor. Tarım işçileri de sadece trafikte uygunsuz koşullarda taşınmaktan dolayı yaşamını yitirmiyor; sağlığa uygun olmayan barakalarda yaşamak, sağlığa uygun olmayan su ve yiyeceklerle beslenmekten bazen gittikleri yerlerde ırkçı saldırılarda yaşamlarını yitiriyorlar.

Bütün bu olanların nedeni patronların aşırı kâr hırsı olabilir; patronların patronu devlet, patronların çıkarlarını korumak için yasalar çıkarabilir, ya da onların yaptıkları yanlışlara göz yumabilir. Ama işçilerin çıkarlarını korumakla görevli sendikaların işçilere sahip çıkmamasına ne demeli?

 İşçi sınıfının çıkarlarını savunan ve tamamen işçilerin denetiminde olan sendikalara ihtiyaç var.