Obama Senato’yu kaybetti

Ferhat SARI

ABD halkı, ara seçimler için sandık başına gitti. Açıklanan ilk sonuçlara göre, Cumhuriyetçi Parti, Kongrenin iki kanadını oluşturan Temsilciler Meclisinin ve Senatonun her ikisinde de çoğunluğu elde etti. Demokratların yenilgisi ‘Obama artık topal ördek’ yorumlarına yol açtı.

ABD Anayasası’na göre 2 yılda bir yapılan 435 üyeli Temsilciler Meclisi seçimlerinde, 2010 yılından bu yana Mecliste çoğunluğu elinde bulunduran Cumhuriyetçiler en az 9 yeni sandalye daha kazanarak 242 rakamına ulaştı. Böylece Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisinde Demokrat Partiye karşı 1940’lı yıllardan bu yana görülen en büyük üstünlüğü elde etti. Obama Hükümetinin son iki yılının oldukça sıkıntılı geçmesi bekleniyor.

Seçimlere katılımın yüzde 40’a gerilemesi de dikkat çekiyor.

OBAMA’NIN BEKLENEN HEZİMETİ

Meclis seçimlerine Cumhuriyetçilerin açık ara önde girmesi (233 sandalyeye sahipti) nedeniyle, seçimlerin ilgi odağı Senato oldu. Anket şirketleri ve siyasi yorumcular tarafından beklenilen, Cumhuriyetçilerin Senatoda da çoğunluğu elde etmesiydi. Beklenilen oldu. Anayasa’ya göre, 100 üyeli Senatonun yaklaşık üçte biri (33 sandalye) için 2 yılda bir yapılan seçimlerden Cumhuriyetçiler istediklerini alarak çıktı.

2007’den beri ABD Senatosunda çoğunluğu bulunduran Demokratlar, Cumhuriyetçi Partiye karşı 55’e (2 senatör bağımsız olmalarına rağmen Demokratlar ile birlikte hareket ediyordu) karşı 45 üstün durumda seçimlere girmişti. 33 eyalette yapılacak seçimlerde 20 eyaletin sonuçları, her iki partinin kaleleri olarak bilinen yerler oldukları için, öncesinden üç aşağı beş yukarı belliydi. Geriye 13 eyalet kalmıştı. Bunların arasında yer alan West Virginia, Montana ve South Dakota’yı, Demokrat senatörlerin emekliye ayrılması nedeniyle Cumhuriyetçilerin kazanmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Bir diğer eyalet olan Kansas’ta Cumhuriyetçi Senatör Adayı Pat Roberts ile bağımsız aday Greg Orman yarışıyordu. Dolayısıyla, Demokratlar ile Cumhuriyetçilerin esasen yarıştığı 9 eyalet vardı: Alaska, Arkansas, Colorado, Georgia, Iowa, Kentucky, Louisiana, New Hampshire ve North Carolina. Anket sonuçları 8 eyalette Cumhuriyetçilerin önde gittiğini gösteriyordu.  Öngörüler hemen hemen gerçekleşti. Kesin olmayan seçim verilerine göre, Cumhuriyetçiler 13 eyaletin en az 10’unu kazanarak Senatoda çoğunluğu elde etmiş oldu.

HEM İÇERİDEN HEM DIŞARIDAN BASKI...

Cumhuriyetçiler, daha önce Demokratların elinde bulunan Iowa, Colorado, Georgia, Arkansas, Montana, South Dakota, West Virginia ve North Carolina’dan zaferle çıktı. Demokratlar ise, şimdilik sadece New Hampshire eyaletini elinde tutmuş görünüyor. Yorumcular, özellikle Georgia’nın ve North Carolina’nın kaybının Demokratlara vurulan ağır bir darbe olduğunu belirtiyor. Alaska’da seçim sonuçlarının geç açıklanacak olması ve Lousiana’nın iki turlu seçim sistemine sahip olması nedeniyle bu eyaletlerdeki durum şimdilik askıda duruyor.

Cumhuriyetçiler seçimlerde Obama karşıtlığını öne çıkarmıştı ve bu seçimleri onun için referanduma çevirmeyi hesaplamıştı. Obama’nın halk içerisindeki popülaritesinin yüzde 40’lara kadar düşmüş olması, Cumhuriyetçilerin seçim taktiğini belirlerken göz önünde bulundurduğu en önemli etkendi. Öte yandan, seçimlerin gerçekleştiği 33 eyaletin önemli bir kısmının tarihsel olarak Cumhuriyetçi diye bilinen yerler olması da Cumhuriyetçilerin avantajı oldu  (Senatoda her eyaletin iki senatörü bulunmasına rağmen, 6 yıl boyunca görev yapan senatörler aynı anda seçilmiyor. Ara seçimler tüm eyaletleri kapsamıyor).

Yürütme ve yargı organlarının farklı partiler arasında bölüşülmesi ABD siyasi tarihi için yeni bir olgu olmamakla birlikte, yapılan çalışmalar söz konusu dönemlerde politik faaliyetin kilitlenmesine sıklıkla rastlanıldığını gösteriyor. Seçim sonuçlarının ardından Senatoda çoğunluk lideri olacak Kentucky Senatörü Mitch McConnell, seçmenlerine hitaben yaptığı konuşmada Obama ile birlikte çalışmaya hazır olduğunu ve her zaman çatışmak durumunda olmadıklarını belirtse de, önümüzdeki iki yılın ABD Başkanlık seçimlerine hazırlık dönemi olduğu aşikar. Her iki parti de planlamasını buna göre yapacak. Fakat, yine de ABD siyasetinin tamamen içe yönelmesi, bu anlamda Ukrayna, Suriye ve Irak konusunda mevcut pozisyonunu değiştirmesi beklenmiyor. Kesin olan şey, Kongrenin her iki kanadında da çoğunluğu elde eden Cumhuriyetçilerin Obama yönetimini hem içeride hem de dışarıda daha fazla zorlayacağı.