Burkina Faso’da başkan istifa etti

Elif GÖRGÜ

Burkina Faso’nun ‘devrimci başkanı’ ve ‘Afrikalı Che’ olarak tanınan Thomas Sankara’nın fotoğrafları ayaklanan gençlerin elinde dolaşıyor. Sankara’yı öldürerek iktidara gelen Compaore halkın tepkisi karşısında çaresiz kalarak istifa etti.

Kuzey Afrika’dan sonra Batı Afrika’nın da en uzun süre iktidarda kalan başkanlarının koltukları sallanmaya başladı. Burkina Faso’da halk ayaklanması devlet başkanının 2015 seçimlerinde aday olmayacağını açıklamasına rağmen durdurulamadı. Halk, 1987’de darbe ile göreve gelen ve 27 yıldır başkanlık yapan Blaise Compaore’nin derhal istifa etmesini için yeniden sokağa çıktı. Ülkede olağanüstü hal ilan edildi. Hükümet ve Meclis ise feshedildi.
Polis saldırılarında en az 30 kişi hayatını kaybederken Burkina Faso ordusu geçiş hükümeti kurulacağını duyurdu. Compaore’nin istifa ederek başkanlık sarayından ayrıldığı öğrenildi.

HÜKÜMET VE MECLİS FESHEDİLDİ

Anayasayı değiştirerek yeniden devlet başkanı adayı olmasının yolunu açmak isteyen Burkina Faso Devlet Başkanı Blaise Compaore’nin hayalleri suya düştü. Halk ayaklanmasıyla baş edemeyen Compaore, televizyonda canlı yayında seslendi ve hükümeti feshettiğini açıkladı, muhalefete ise protestoları bitirme çağrısı yaptı ve tartışmaya açık olduğunu söyledi. Ancak tepkileri dindiremeyince istifa etti.  

Bir açıklama da ordudan geldi. Geçiş hükümetinin kurulacağını açıklayan General Honore Traore, bunun tüm partilere danışılarak yapılacağını söyledi.

AFRİKALI CHE’NİN HAYALETİ

Burkina Faso’nun 17 milyonluk nüfusunun yüzde 60’ı 25 yaşın altında. Halkın büyük çoğunluğunun Compaore dışında bir devlet başkanı döneminde yaşamadığı ülkede ‘Yeter Artık’ sloganı boşuna atılmıyor.

Başka bir devlet başkanının hayaleti de 2014’ün başından beri Burkina Faso’yu dolaşmaya devam ediyor; Compaore’nin 15 Ekim 1987’de darbe yaparak öldürdüğü Thomas Sankara’nın hayaleti. 1983’te Thomas Sankara yine bir darbe ile ancak halkın desteğini alarak iktidara geldi. Sol partiler, öğrenciler, kadınlar ve köylülerin desteğini aldı. ‘Devrim süreci’ni başlattı. ‘Afrikalı Che’ denilen Sankara’nın ilk işlerinden biri ülkenin adını değiştirmek oldu. 30 yıl önce, 4 Ağustos 1984’te eski Fransız sömürgesi Yukarı Volta, ‘Dürüst insanların ülkesi’ anlamına gelen Burkina Faso ismini aldı. Mütevazı bir hayatı vardı; bağımsızlık ve yolsuzluğu ortadan kaldırma ve demokrasiyi yayma sözü verdi. Darbeye rağmen Thomas Sankara devrimci bir kahraman olarak görülüyordu. Halkın, Sankara’nın verdiği sözleri tutup tutmayacağını görme şansı ise olmadı. İktidara geldikten dört yıl sonra, başlarında Blais Compaore’nin olduğu kendi silah arkadaşlarının darbesi ile iktidarını ve hayatını kaybetti.

TEPKİLER YENİ DEĞİL

Compaore’nin başkanlığında yeni bir iktidar kuruldu. Zaman zaman kitlesel eylemlerle protesto edilse de Compaore seçimleri kazanmayı ve 27 yıl iktidarda kalmayı başardı. En büyük tepkiyi 1998 yılında Gazeteci Norbert Zongo öldürüldüğünde ve 2011 yılında senato kurmaya kalkıştığında gördü. Halk, senatonun Compaore’nin iktidar araçlarından biri haline geleceğini düşünerek buna izin vermedi.

Özellikle bu yıldan sonra Burkina Faso’da muhalefet yeniden örgütlenmeye başladı ve kasım 2015 seçimleri yaklaştıkça Compaore karşıtı sesler daha da yükseldi. Bu yılın başında anayasayı bir kez daha değiştirmek istemesi bardağı taşıran son damla oldu.

Ocak ayında Compaore’nin partisi Demokrasi ve İlerleme için Kongrenin 75 önemli ismi partiden istifa etti. Ayrılanlar, İlerleme İçin Halk Hareketi (MPP) isimli yeni bir parti kurdular ve Anayasa değişikliği karşıtı sokak eylemleri başladı.

Compaore ise adı Cumhuriyetçi Cephe olan bir siyasi ittifak kurdu ve bu cephe adına karşı eylemler örgütlendi. Muhalefet partilerinin yanıtı ise yerel ‘Referandum Karşıtı Komiteler’ oluşturarak başka eylemler örgütlemek oldu.

Bu arada 2013 yılında Fransa’da bir milletvekili arşivlerin çıkarılarak Sankara’nın ölümünün araştırılmasını istedi. Nisan 2014’te Burkina Faso’nun başkenti Ouagadougou’da mahkeme, DNA uzmanlarının ülkeye gelerek Sankara’nın mezarında araştırma yapma taleplerini reddetti.  
2012’de Burkina Faso ekonomisinin yüzde 8 oranında büyüdüğü açıklandı. Ancak bu büyümeden halka pay düşmedi. Burkina Faso ancak İnsani Gelişim Endeksi’nde 1806 ülke arasında 183’üncü olmayı sürdürüyor. Özellikle 2008 yılından sonra art arda açılan madenlerde ve tarım sektöründeki sömürü ilişkilerinde bir değişiklik de olmadı.  

Bu arada Burkina Faso’daki olaylar sadece Campore’yi endişelendirmiyor. Yeniden aday olmayacağını açıklayan Compaore, ABD’nin ve Fransa’nın Batı Afraka’daki ‘dostları’ndan biriydi.

SANKARA ŞARKILARI YAZILIYOR

Ekim başında büyüyen ve son olarak geçtiğimiz hafta sadece başkentte 1 milyon kişiye ulaşan  eylemlerde en çok göze çarpan dövizler Ebola ve Compoare’yi Afrika’nın başındaki iki büyük bela olarak gösterenler ve Afrikalı Che Thomas Sankara’nın resimleri oldu. Ünlü şarkıcılar onun adına şarkılar söylüyor, eylemlerin devrimci melodisi onlara emanet.

Yapılan konuşmalarda da Sankara’nın sözleri hatırlatılıyor.

En çok da Birleşmiş Milletlerde ekim 1984’te yaptığı konuşmada sarf ettikleri: “Özgürlük ancak mücadele ile kazanılır”