Ukrayna’da kim kazandı kim kaybetti?

Yücel ÖZDEMİR

Bir yıla yakın bir süredir iç savaşın, çatışmanın ve gerilimin yaşandığı Ukrayna’da pazar günü yapılan genel seçimlerin sonucu genellikle “Avrupa yanlılarının zaferiyle sonuçlandı” şeklinde değerlendiriliyor. Ancak sonuçlar Avrupa/Batı yanlılarının kazanmasından çok ülkedeki bölünmenin ne kadar derinleştirdiğini gösteriyor.
Devlet Başkanı Petro Poroşenko’nun öncülüğünde kurulan ve Almanya gibi ülkeler tarafından da desteklenen eski boksör, Kiev Belediye Başkanı Vitali Kliçko’nun da içinde yer aldığı “Petro Poroşenko Cephesi” seçimlerden istediği oyu alamamanın şoku içinde. Kamuoyu yoklamalarında oy oranı kimi zaman yüzde 50’ye kadar çıkarılan bu blok, kesin olmayan seçim sonuçlarına göre yüzde 23 oy aldı. Anketlerde fazla şans verilmeyen Başbakan Arseniy Yatsenyuk’un “Halk Cephesi” ise büyük bir çıkış yaparak yüzde 21 oy topladı. Böylece bugüne kadar ortak davranan iki cephe birbirine yakın oy almış oldu.
Sonuçlar, Poroşenko’nun Kliçko ile birlikte bütün gücü elinde toplama, salt çoğunluğu elde etme planı suya düşmüş görünüyor. Ukrayna’daki sosyal medyada aynı zamanda çikolata fabrikaları sahibi olan Poroşenko’nun içine düştüğü bu siyasi durum “Çikolatalı likor” şeklinde diye alındı. Yatszenyuk’un zaferi ise “Votka Cephesi” olarak gösterildi.
Seçimlerde yüzde 5 barajını aşan diğer partiler de hesaba katıldığında, Batı yanlısı partilerin almış olduğu toplam oy oranı yüzde 70’i buluyor. Avrupa basını da dün çoğunlukla sonuçları “Avrupa yanlılarının başarısı” olarak gösterdi.
MUHALEFET Mİ BIRAKILDI?
Halbuki gelişmeleri son bir yıl içinde olup bitenlerle birlikte alındığında ortada Avrupa yanlılarının dışında başka bir gücün bırakılmadığını, yaşamasına şans tanınmadığını gösteriyor. Avrupa ya da Batı yanlısı olmayan güçlerden birisi olan, eski SSCB çizgisindeki Ukrayna Komünist Parti üzerinde tam anlamıyla bir devlet terörü estirildi. Parti büroları ateşe verildi, seçim kampanyası yürütmesi engellendi. Hatta partinin yasaklanması dahi gündeme getirildi. Bütün bunların ardından Ukrayna’nın kuruluşundan bu yana ilk kez Komünist Parti meclis dışında bırakıldı. Daha önce iktidarda olan Rusya yansılı güçlerin bir bölümü Kırım, Lugansk, Donbass gibi ya Rusya’ya bağlanan ya da özerk olan bölgelerde seçimler yapılmadı. Bu nedenle, her ne kadar sandalye sayısı boş tutumsa da bu kentler seçimlere katılmadı ve Ukrayna’daki yeni sistem içinde yer almayacağını göstermiş oldular. Dolayısıyla yeni parlamentonun alacağı kararlar Doğu Ukrayna’daki kentleri de bağlamayacak.
Daha önceki Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’e yakın kesimlerin kurduğu “Muhalefet Bloku” ise seçimlerde yüzde 8-10 arasında oy alarak parlamentoya girmeyi başardı. Bu parti de oylarını daha çok Doğu Ukrayna’daki kentlerden aldı.
IRKÇILAR İSTEDİĞİNİ ALAMADI AMA..
Ukrayna’daki iç çatışmalarda özellikle sokakta etkili olan açıktan ırkçı-faşist partiler ise seçimlerden istedikleri sonucu olamadılar. İlk verilere göre Oleh Lyaşkov’un başkanlığını yaptığı “Radikal Parti” meclise girmeyi başarırken, faşist Swoboda Partisi yüzde 4.6 ile meclis dışında kaldı. Bir değer aşırı sağcı parti olan “Sağ Sektör” de barajı aşamadı. Ancak liderinin seçim bölgesinden doğrudan aday seçilmesi bekleniyor. Irkçı partiler her ne kadar istedikleri oyu almasalar da meclise giren partilerin çoğunun listesinde tanınmış ırkçılar bulunuyor.
Seçimlerde en büyük çıkışı Rusya yanlısı yönetime karşı protestoların ve faşist hareketlerin merkezi olan Liviv kentinin belediye başkanı tarafından kurulan “Öz Yardım” (Samopomiş) yaparak üçüncü parti oldu.
SAVAŞ VE GERİLİM DEVAM EDECEK
Seçim sonuçları, yaklaşık bir yıldır savaş ve gerilim içerisinde olan Ukrayna’nın sorunlarını çözmeyeceği bugünden görünüyor. Zira, önümüzdeki dönem hükümeti kuracak Poroşenko Cephesi ile Halk Cephesi, başta Rusya’ya düşmanlık, emeğe düşmanlık ve Batı’ya uşaklık konusunda tam anlamıyla görüş birliği içindeler. Devlet Başkanı Poroşenko’nun seçim günü askeri üniforma giyerek çatışmaların olduğu bölgelerde dolaşması da özerklik isteyen bölgelere karşı tutumunu değiştirmeyeceğinin bir ifadesi.
Yeni Rada’da (Ukrayna Mecli) solun ve Rusya yanlılarının sesi eskisi gibi yüksek çıkmayacak, hatta çıktığı takdirde hemen bastırılacak. Rusya yönetimi tarafından yapılan açıklamalar da önümüzdeki dönem Ukrayna ilişkiler konusunda önemli değişikliklerin olmayacağı yönünde. Bu nedenle, batı tarafından bir “umut” olarak gösterilen Ukrayna’daki seçimlerden, Ukrayna halkı ve emekçileri için olumlu bir sonuç çıkmamış, tersine gericiliğin mevzilerini pekiştirmesi, militarist politikaların sürdürülmesi yönünde bir sonuç çıkmıştır.