22 Ekim 2014 06:00

Silah satışını sınırlayan anlaşma aralıkta yürürlükte

Silah Ticareti Antlaşması benzersiz bir hızla, imzaya açılmasından 18 ay sonra, 24 Aralık tarihinde yürürlüğe girecek. 25 Eylül’de düzenlenen özel bir etkinlikte, Birleşmiş Milletlerdeki 8 ülkenin anlaşmayı imzalaması, Silah Ticareti Anlaşması’na (STA) katılan ülke sayısını 53’e çıkardı.

Silah satışını sınırlayan anlaşma aralıkta yürürlükte
Paylaş

Joel JAEGER

Aralıkta yürürlüğe girecek Silah Ticareti Anlaşması, insanlığa karşı suçlarda, barışı ve güvenliği tehdit edecek durumlarda uluslararası silah satışını yasaklıyor. 25 Eylül’de anlaşmayı imzalayan ABD, anlaşmayı imzalayan 91. ülke olmuştu. 


Silah Ticareti Antlaşması benzersiz bir hızla, imzaya açılmasından 18 ay sonra, 24 Aralık tarihinde yürürlüğe girecek. 25 Eylül’de düzenlenen özel bir etkinlikte, Birleşmiş Milletlerdeki 8 ülkenin (Arjantin, Bahamalar, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Saint Lucia, Portekiz, Senegal, Uruguay) anlaşmayı imzalaması, Silah Ticareti Anlaşması’na (STA) katılan ülke sayısını 53’e çıkardı.

Anlaşmanın 22. Maddesine göre, 50. onay belgesi şartları sağlandıktan 90 gün sonra Silah Ticareti Anlaşması, uluslararası yasaların bir parçası olarak yürürlüğe girecek. Silah Kontrolü Koalisyonu tarafından yapılan açıklamaya göre STA, en hızlı yürürlüğe giren antlaşmalardan biri. Coventry Üniversitesinin Merkezi Sosyal İlişkiler ve Emniyet Ekibi Başkanı Paul Holtom, 50 onayın daha yapıldığı STA için  muazzam bir ivme ve önemli bir siyasi bağlılık gösterdiğini belirtti.

Holtom, IPS’ye gönderdiği bir e-postada, meselenin siyasi iradenin eyleme geçirilmesinde onay veren ülkelerin antlaşmanın gereklerini yerine getirmelerinin sağlanması olduğunu söyledi.

ANTLAŞMANIN GEREKTİRDİKLERİ NEDİR?

STA ülkelerinin uluslararası hukuk altında, ihraç edilen silahların çatışmayı körükleme tehlikesini tespit etme sorumluluğu var. Antlaşmanın 63. maddesi, “soykırım örgütlenmelerinde insanlığa karşı suçlarda ve savaş suçlarında kullanılması hakkında bilgi sahibi olunması durumunda” satışı yasaklıyor. 7. madde, silahların barış ve güvenliği önemli ölçüde tehdit ettiği veya uluslararası insan haklarının ve insan hakları yasalarının ihlal edildiği durumlarda satışı engelliyor.

Ayrıca, devletler, silahların yasa dışı pazarlara yönelmemesi için bir dizi önlemler almakla ve yıllık geleneksel silah ithalat ve ihracatını raporlamakla yükümlü. Antlaşma savaş tanklarından düşük kalibreli ve hafif silahlara kadar 8 kategorideki geleneksel silahlar için geçerli.

Silah Ticareti Anlaşmasının başarılı bir şekilde yürürlüğe girmesi, on yıldan fazla bir süredir silah ticaretinin düzenlemesi için mücadele eden STK’ler ve silahların kontrolü savunucuları için büyük bir kazanç olacak.

2003’TEN BU YANA

2003’te silah kontrol kampanyası başlatıldığında, Silah Kontrol Sekreteryası Direktörü Anna Macdonald’ın IPS’ye söylediğine göre “Sadece 3 ülke hükümeti Mali, Kosta Rika ve Kamboçya silah ticareti antlaşması fikri tartışmasını desteklediklerini kamu oyuna açıklamışlardı.

Antlaşmanın STK taraftarları, küresel muz ticaretinin silah ticaretinden daha düzenli olduğu gerçeğini sık sık gündeme getirdiler.

Anna Macdonald, Silah Kontrol Koalisyonu içindeki örgütlerin desteklediği Silah Ticaret Antlaşmasının  ‘Nasıl bir anlaşma görünebileceği ve gerekli hükümlerin ne olacağı aslında ne yapılabileceği üzerine teknik uzmanlık sağlama’ sürecinde işlediğini söyledi.

Antlaşma beklenenden çok daha önce faaliyete geçecekmiş gibi bütün ayak işleri masrafları ödendi.

Anna Macdonald, “Tüm bu lehte oy kullananların anlaşmayı imzalamalarını ve son olarak da onaylamalarını beklemememiz için hiçbir neden yoktur” dediKuşkucular en kötü insan hakları ihlalcilerinin anlaşmaya katılmayacağını ileri sürüyor. Örneğin, Suriye bu ülkelerden biri, ki genel kurulda STA’ya karşı oy kullandı.

MacDonald antipersonel kara mayınlarını yasaklayan Ottova Sözleşmesini örnek verdi

Dünyanın en büyük kara mayını kullanıcıları ve ihracatçılarının çoğu Ottova Sözleşmesine katılmadılar. Fakat politik damgalanma nedeniyle kara mayını kullanımı düştü.
Holtom IPS’ye “Taraf devletler konferansı öncesinde tartışılacak çok konu var ve bizim gerçekten bir etki görebilmemiz çok yıllar alacaktır” dedi.  

2015’TE MEKSİKA’DA

Taraf devletler konferansının ilki 2015’te Meksika’da gerçekleşecek.

Katılımcı ülkeler 31 Mayıs 2015’ten önceki silah ithalat ve ihracat raporlarını ve en geç 2015’ten önce anlaşmayı uyguladıklarına dahil aldıkları önlemler hakkında bir rapor vermelidirler.
Ne kadar engel çıkarsa çıksın, temel gerçek gündemdeki silah ticareti kontrolü tarihsel bir olaydır. Holtom, “Biz gizlilik gibi ulusal savunma ve güvenlik dilinde geleneksel olarak ifade edilen bir alanda insani düşünceleri üreten bir aletle ilgileniyoruz” dedi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki moon “Bugün bizler tarihsel yeni anlaşmanın yürürlüğe girme tarihiyle ileriye memnuniyetle bakabiliyoruz” dedi.
BM silahsızlanma işleri yüksek temsilcisi Angela Kane bir demeçte, “Şimdi bizler onun etkisinin hayata geçirilmesi için ve evrenselleştirilmesini araştırmak için çalışmalıyız bu yüzden silahlanmanın düzenlenmesi Birleşmiş Milletler Şartında ifade edildiği gibi herkes için öncelikle gerçeklik haline gelmelidir” demişti.

*ipsnevvs.net’ten çeviren: Ayhan Aydoğan

ÖNCEKİ HABER

Özgürlükten IŞİD feragati

SONRAKİ HABER

Ebola ile mücadele için önce sağlık bütçesi artırılmalı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...