08 Ekim 2014 06:00

İş cinayetiyle öldürülen çocuklar

2014 yılının ilk 9 ayında iş cinayetlerinde yaşamını yitiren işçi sayısı 1414. Ölen işçilerin 42’sini ise çocuk işçiler oluşturdu.

İş cinayetiyle öldürülen çocuklar
Paylaş

2014 yılının ilk 9 ayında iş cinayetlerinde yaşamını yitiren işçi sayısı 1414. Ölen işçilerin 42’sini ise çocuk işçiler oluşturdu.

Üstelik çoğunlukla kayıt dışı çalıştırıldığı için resmi rakamlara da yansımıyor çocuk işçilerin ölümleri. Bu rakamlar ancak İşçi Sağlığı ve İş Güvenli Meclisi’nin (İSİG) yazılı, görsel, dijital basından takip edilen, emek-meslek örgütlerinden gelen bilgiler ve işçiler, işçi yakınlarının bildirimleri ile oluşturuluyor. Gerçek rakamların bunun kat kat üzerinde olduğu belirtiliyor.

TARIM İŞKOLU BİRİNCİ SIRADA

İSİG tarafından hazırlanan raporlara göre 2104 yılında yaşanan çocuk işçilerin ölümleri aylara şöyle yansıdı: “Ocak ayında 5, Şubat ayında 5, Mart ayında 3, Nisan ayında 4, Mayıs ayında 2, Temmuz ayında 9, Ağustos ayında 9, Eylül ayında ise 5 çocuk işçi can verdi.”

Yaşamını yitiren çocuk işçilerin büyük çoğunluğunu tarım işkolunda çalıştırılan çocuklar oluşturdu. Bunu inşaat, ticaret, konaklama ve genel işler işkolları takip etti. Ölüm nedenlerinde ise trafik, servis kazası ilk sırada yer alırken, bunu düşme, ezilme ve göçük, zehirlenme, soğulma, elektrik çarpması izledi.

ÇALIŞAN ÇOCUK OKUYAMIYOR

Türkiye’de yasalara göre yasalarına “14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi” çocuk işçi; “15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi” genç işçi olarak tanımlanıyor. “Bizler, İşçi Sağlığı ve  İş Güvenliği Meclisi olarak çocuk işçiliği 18 yaşın altı olarak tanımlıyoruz. Verilerden de görüleceği üzere çocuk işçiler güvencesiz işçi havuzunun önemli bir kaynağıdır ve çocuk işçi cinayetleri oranının artacağı da aşikardır” denilen İSİG raporuna göre yoksulluk koşullarından dolayı çocuklar tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinde çok daha erken yaşlarda “ekmek parası” için hayata atılıyor.

ZORUNLU EĞİTİME DEVAM EDEMİYORLAR

İSİG raporunda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın 2013 yılı verilerine de yer verilmiş. Buna göre 6-17 yaş arasındaki 15 milyon 247 bin çocuktan 893 bininin çalışıyor. 6-14 yaş arasındaki çocukların ise yasak olmasına rağmen 292 binini çalışıyor. Çocukların çalışması okumalarına da engelliyor. Söz konusu 292 bin çocuğun yüzde 20’si zorunlu eğitime devam edemiyor. Lise çağı da farklı bir görüntü sunmuyor. 15-17 yaş grubundaki çalışan çocukların ise yüzde 66’sı liseye gidemiyor.  

Çocuk işçiliğin bir biçimi tarım ve inşaat gibi mevsimlik işler. Tarım sektöründe toplayıcılık başta olmak üzere birçok işi yüklenen çocuk işçilerden özellikle kız çocukları sektörün görünmez gücünü oluşturuyor. Kız çocukları ev içi emek sürecine de dahil oluyorlar. Bu aşırı fiziksel yorgunluk çeşitli hastalıklara ve psikolojik yorgunluklara neden oluyor. Ayrıca kız çocuklarının eğitim gibi birçok olanağa ulaşmaları da daha zor. İnşaat işlerinde ise erkek çocuklar çalışıyor. Ve çocuklar sadece hafif, yardımcı işler yapmıyorlar, bizzat tehlikeli işleri de üstleniyorlar.

Raporda çocuk işçiliğini güvencesizliğin kaynağı haline getiren nedenler şöyle sıralandı: “Ailelerin yoksulluğu, köyden kente göç, eğitime ulaşamama, 4+4+4 eğitim sistemi ve sermayeleştirme süreci ile birlikte kapitalizmin duyduğu ucuz emek gücü ihtiyacı.”

MEB SERMAYE İŞBİRLİĞİ

İSİG raporunda çıkak/stajyer çalışmaya da dikkat çekildi. raporda şu ifadelere yer verildi: “Çocuk işçiliğin bir diğer biçimi olan çırak / stajyer olarak çalışan çocuk işçiler ise Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile sermayenin işbirliği çerçevesinde organize sanayide ve fabrikalarda uzun çalışma saatlerinde, çok düşük ücretlerle çalıştırılmaktadır. Çalışma sürelerinin bir kısmı teorik eğitime ayrılan çıraklar öğrenci sayılmakta, MEB’in belirlediği işkollarında çıraklık sözleşmesi yapılarak çalışmaktadır. Ki bunun yaşı 13’tür. Stajyer çocuk işçilerin notunun yarısını patron vermektedir. Bu koşulları yüzünden uzun saatlerde ve ucuza çalıştırılırlar. Hatta meslek okulları sanayinin fason işletmeleri haline gelmiştir. Çünkü Koç’un da dediği gibi “Meslek lisesi memleket meselesi”dir. Son olarak MEB, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, AB Türkiye Delegasyonu’nun Ankara’da gerçekleştirdikleri konferansta, işverenlerin nasıl bir mesleki eğitim istediğinin masaya yatırılması; Mesleki ve Teknik Eğitimin Kalitesinin Geliştirilmesi Projesi (METEK) kapsamında meslek liselerinin iş piyasasına göre şekillenmesi; 21 pilot ilin seçildiği proje kapsamında, iş adamlarının da olduğu yönetim kurullarıyla liselilerin “kalitesi”nin belirlenmesi süreci hayata geçirilmeye başlanmıştır. Bu koşullarda çocukların işçi sağlığı koşulları da göz ardı edilmektedir. Organize sanayi bölgelerinde kesilme, patlama, ezilme ve zehirlenmelere maruz kalmaktadırlar. Ayrıca ağır yük kaldırmak, havasız ve sağlıksız koşullar, kimyasallar vb yüzünden meslek hastalıklarına maruz kalmaktadırlar.”

İSTATİSTİKLERDE YOKLAR

SGK’nın açıklanan son verileri 2012 yılına ait. Ve bu yıla bakıldığında sadece 15-17 yaş grubunda 1 çocuk işçinin hayatını kaybettiği belirtiliyor. Raporda “Bu durum hemen hemen her yılın istatistiğinde benzer bir seyir izlemektedir. Yine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, geçen yıl Kasım ayında yanıtladığı bir soru önergesinde 2012 yılında yapılan teftişler sonucu işyerlerinde 5 bin 960 çocuğun çalıştığının tespit edildiğini ifade ediyor. Benzer açıklamalar sık sık yapılıyor. Bu söylemler ve uygulamalar devletin Türkiye’de çocuk işçiliğini hasıraltı etme çabasının en çıplak göstergesidir” dendi.

Hükümete destek ise Avrupa Birliği’nden (AB) geldi. AB Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Stefan Füle, Türkiye’nin çocuk işçi çalıştırmayla mücadelede başarılı olduğunu ileri sürerek “Türkiye 2014 itibarıyla çocuk işçi çalıştırmayı bitirmeyi taahhüt ettiğini ve ILO’nun Türkiye’yi 2006 yılında çocuk işçilikle mücadelede başarı sağlayan üç ülkeden biri seçmesine neden olduğunu” söyledi. Yani devletin Türkiye’de çocuk işçiliğini hasıraltı etme çabasına AB de ortak oluyor.

ÖNCEKİ HABER

Cezaevinde Hasan Cemal kitabı yasak!

SONRAKİ HABER

Suriyeli işçi haberi ve nakış işçileri

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...