Polisin yetkisi Aktif Bank'a verilsin

Remzi Kazmaz*

6222 sayılı “Sporda Şiddet Ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun” meclisteki 4 partinin anlaşarak çıkarmış olduğu tek kanundur. Meclis, bu yasayı çıkarılırken ne TFF’ye ne yöneticilere ne de futbolculara danışmıştır. Şike süreci devam ederken çıkartılan bu yasa oldu bittiye getirilmiştir. Yürürlüğe girmesi ile yasanın adında dahi belirtilen “Sporda şiddet ve düzensizliği çözmek”ten çok uzak olduğu anlaşılmıştır. Bugünlerde ise yasanın neredeyse her maddesi  ayrı sorunlar yaratmış, tabiri caiz ise dökülmüştür. 

Tribünlerdeki şiddet ve düzensizliği çözme çare arayışı içerisinde “e-bilet” uygulamasına farklı yorumlar katılarak, spor dünyasından oldukça uzak bir anlayış barındıran “passolig” adlı yeni bir uygulama yaratılmıştır. 

BANKA KARTI SORUN ÇÖZEMEZ

6222 sayılı Yasa’yla çözülemeyen sorunu, passolig kartıyla çözme umudu içerisinde olduklarını spor kamuoyuna benimsetmeye ve taraftarların algısını bu yönde değiştirmeye çalıştılar. Ancak  kazın ayağı hiç de öyle değildi! 

Zira 6222 sayılı Yasa’yla önlenemeyen şiddetin bir banka kartıyla önlenemeyeceği gerçeği karşısında kamuoyu önünde ancak komik duruma düştüler; diğer taraftan ise futbolun heyecanını çaldılar. Tribünler boşalınca spor kulüpleri de milyonlarca dolar zarara uğradı. 

Passolig uygulaması gösterdi ki, olayın gerçek yüzü sporda şiddeti önlemek değil; yandaş bir bankanın kasasını doldurmaktı. Gerçekten bunu anlamak hiç de zor değil, zira taraftarlara dayatılan “passolig” ile 6222 sayılı Yasa’da öngörülen “elektronik bilet”i karşılaştırdığımızda bu çok iyi anlaşılacaktır. 

HUKUKİ KARGAŞA YARATILDI

6222 sayılı Yasa’da anlatılan e-bilettir; passolig kart değildir. 6222 sayılı Kanun’un 5/4 ve 5/11 maddelerinde elektronik kart ve elektronik bilet tanımı çok açık bir şekilde yapılmıştır; ancak ilerleyen düzenlemelerde hukuki bir kargaşa da yaratılmıştır. 

6222 sayılı Yasa’nın 5. maddesinin 4. fıkrasında açıkça taraftar adı soyadı, T. C. kimlik numarası, fotoğrafı ve imzası bulunan bir elektronik kart oluşturulur ve izleyici olarak stada giriş yapabilir ve bunun denetimini ev sahibi takım yapar. Güvenliği de adli kolluk ve özel güvenlik sağlar, denilmektedir. 

6222 sayılı Kanun’un 5. maddesinin 11. fıkrasında ise “federasyon bu fıkra kapsamında  belirtilen yetkilerini kısmen  veya tamamen 3. kişilere devredebilir…” şeklinde bir ifadeye yer vermiştir. 

İşte hikaye burada başlamaktadır. 

6222 sayılı Yasa sporda şiddeti önlemek için alelacele TBMM’ye yetiştirilmiş ama 5. maddenin 11. fıkrası araya sıkıştırılarak ileride oluşabilecek büyük rant kapıları da açık tutulmuştur. Şiddeti ve düzensizliği önleyeceğiz diye yine alelacele yandaş bir banka olan Aktif Bank’la anlaşma yapılarak şiddetin önlenmesi değil, rantiyenin örgütlenmesi yapılmıştır. 

TARAFTAR ZORLA BANKA MÜŞTERİSİ YAPILIYOR 

Ligler başladı ama tribünler bomboş. Özellikle Anadolu takımları boş tribünler önünde futbol oynuyorlar. Maddi yönden ayakta zor kalan bu kulüpler önümüzdeki günlerde kapılarına kilit vurmaya başlayacaktır. 

TFF; 6222 sayılı Yasa’da elektronik dediği halde Aktif Yatırım Bankası AŞ ile anlaşmış ve tüketici olan taraftarlara maç izleyebilmeleri için zorla banka müşterisi olma koşulu getirilmiştir. Buna göre taraftarlar maç izlemek istiyorlarsa banka ile kredi kartı, banka kartı yahut  ön ödemeli kart sözleşmesi imzalamak zorundadırlar. Yani taraftarlar kendi istekleri dışında, bir haktan yararlanmak için zorunlu şekilde banka müşterisi yapılmak istenmiştir. 

HER SPORSEVERDEN 2 TL BANKA KASASINA 

Passolig web sitesinde kartların ücretsiz olduğu söylenmiş ise de; yasal eşitlik ilkesine aykırı şekilde bir düzenleme ile kart başına taraftarlardan 40 TL ve 5.50 TL kargo ücreti alınmakta; ayrıca her bilet alma işleminde de 2.00 TL ücret alınacağı söylenmektedir. Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasa hükümlerine göre bir hizmetin sağlanması adına tüketiciden ek bedeller talep edilemez. Bu genel ve evrensel bir tüketici hukuku kaidesidir. 

Kullanım koşullarında taraftarların tüm kişisel bilgileri zorunlu olarak istekleri dışında alınmakta ve böylece banka ve TFF’nin anlaştığı diğer kurumlar bu bilgilere serbestçe ulaşabilmekte ve böylece kişi hak ve özgürlüklerinin korunması konusundaki anayasal güvence ortadan kaldırılmakta, bu bilgiler her alanda kullanılmaktadır. 

Passolig; kullanım koşulları itibariyle 

T C. Anayasası’na,  AİHS’ye ve AİHM kararlarına, AB direktiflerine, Tüketicin Korunması Hakkındaki Yasa hükümlerine, Medeni Kanun’a,  Ceza Kanunu’na  ve de en önemlisi  6222 sayılı Yasa’ya aykırı hükümler bulundurmaktadır. Bu aykırılıklar kullanım koşullarının 2, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 14, ve 15. maddelerinde açıkça görülmektedir. 

PEKİ NE YAPILMALI?

Passolig uygulaması derhal kaldırılmalıdır. Passolig bir banka kartıdır. 6222 sayılı Yasa’da belirtildiği gibi bir e-bilet değildir. Passolig uygulamasının, sporda şiddet ve düzensizliğin önüne geçemeyeceği açık olup; sadece Aktif Bank’ı çok yakında Türkiye’nin en büyük bankaları arasına sokacaktır. Eğer bu uygulama sporda şiddeti çözeceği konusunda iddialı ise o halde taraftarların tribün kontrollerini de Aktif Bank üstlenmelidir. Statlarda yaşanacak olayların sorumluluğunu söz konusu banka alsın! Kapatma ve para cezaları gibi maddi zararları da söz konusu banka karşılasın!

Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK) Eski Üyesi ve Spor Hukukçusu*