İskoçya’da bundan sonra ne olacak?

Arif BEKTAŞ
Londra

Birleşik Krallık’ın 4 üyesinden biri olan İskoçya 307 yıllık beraberliğine son verip bağımsızlık oylaması yaptı ve sonuç “Hayır” çıktı. Yüzde 55 “Hayır” ve yüzde 45 “Evet” çıkan oylama sonrasında ilk açıklamayı yapan Birleşik Krallık Başbakanı David Cameron, Ocak ayından itibaren İskoç Parlamentosu’na verilecek yeni yetkilerin konuşulacağını söyledi. İskoçya Ulusal Partisi (SNP) lideri ve İskoçya Birinci Bakanı Alex Salmond da, karara saygı gösterdiğini belirtti.

CAMERON’UN BUNDAN SONRA İŞİ ZOR

İki yıl önce alınan karar doğrultusunda yapılan referandum öncesinde yapılan kamuoyu araştırmalarının hepsinde “Hayır” önde görünüyordu. Son bir kaç hafta içinde yükselen “Evet” karşısında, başta Başbakan Cameron olmak üzere, İngiltere partileri İskoçya’ya akın ederek “Hayır” kampanyasını yürüttüler. Bu arada Cameron ve muhalefet partileri, “Hayır” çıkması durumunda İskoç Parlamentosu’na daha fazla yetki sözü verdi. Bunun nasıl gerçekleşeceği ve yetkilerin henüz ne olacağı belli değil. Bu yüzden büyük kavgaların daha sonra yaşanacağı tahmin ediliyor.

İskoç parlamentosunda SNP tek başına hükümetken, Londra’daki Westminster Parlamentosu’nda da, daha fazla yetki fikrine karşı çıkan olan milletvekilleri fazla. Yani daha fazla yetki sözü veren Cameron, Westminster’den bu kararları alması zorlaşacak. Kararların çıkması durumunda, Galler ve Kuzey İrlanda sırada bekliyor ve onların da daha fazla yetki için kolları sıvayacakları kesin. Hatta bazı İngiltere şehirleri bile, merkezi hükümetin şehirle ilgili aldığı kararların azalmasını istiyor.

“Evet” çıkması ve İskoçya’nın bağımsız olması durumunda Cameron’un istifa etmesi gerektiğini söyleyenlerin sayıları artmıştı. “Hayır” çıktı ve belki Cameron geçici bir nefes aldı. Fakat, İskoçya’nın daha fazla yetki için bastıracağından ve Galler ile Kuzey İrlanda’nın da yetki isteyeceklerinden dolayı bundan sonra onu zor günler bekliyor.

KUZEY İRLANDA DİKKATLE İZLEDİ

İskoçya referandumunu büyük bir ilgiyle izleyen Kuzey İrlanda oldu. Son 20 yıl içinde İskoçya’da yükselen SNP gibi, Kuzey İrlanda’da da ulusalcıların yükselişi söz konusu. İskoçya’daki sonuçlara bağlı olarak Kuzey İrlanda’da da referandum tartışmaları yükselmeye başladı. Sonucun “Hayır” çıkmış olması, Kuzey İrlandalıların bir süre daha beklemelerine neden olacağı tahmin ediliyor.

EKONOMİYİ KİM KONTROL EDECEK?
İskoçya’da bundan sonra yaşanacak en büyük kavga bunun olması bekleniyor. İskoç parlamentosuna verilen yıllık bütçenin oranında değişikliklerin olması da tartışmaların başında gelecek. İskoçya’daki vergilerin kim tarafından toplanacağı, hangi oranda olacağı temel tartışma konuları olacak. Özellikle petrol ve viski alanındaki kontrollerin kimin tarafından yapılacağı da önümüzdeki günlerde yapılacak tartışmalardır.

'HAYIR' TEHDİTLERLE GELDİ

Önceki gün yapılan referandum öncesi, “Hayır” kampının son iki hafta içinde yürüttüğü “tehdit” dolu kampanyasının etkili olduğu belirtiliyor. İskoçya merkezli bir çok banka, Londra’ya taşınacağını, sterlinin kullanımına izin verilmeyeceği, Avrupa Birliği’nden çıkarılacağı, bazı firmaların İskoçya’dan elini ayağını çekeceği vb. tehditler, özellikle işini kaybetmeyen emekçileri üzerinde etkili olduğu belirtiliyor. İngiliz basınında çıkan şu sözler aslında durumu daha iyi anlatıyor: “İskoçların kalbi bağımsızlıktan aklı birlikten yana”.
“Evet” kampında büyük bir üzüntü yaşanırken, şimdiden yeni bir referandumdan söz edilmeye başlandı. Başbakan David Cameron ilk açıklamasında “İskoç halkı kararını verdi, bir daha referandum yok” dese de, SNP’nin bir sonraki seçimlerde de tek başına İskoç parlamentosunu oluşturması durumunda tekrar referandum gündeme gelecektir.