'Terör' maskesinin altında rant var

Sinem UĞURLU
İstanbul

İstanbul Okmeydanı geçtiğimiz gün Belediye Meclisi’nde alınan kararla apar topar riskli alan ilan edildi. Alevi yurttaşların yoğun olarak yaşadığı mahallede, bu kararın tamamen siyasi gerekçelerle alındığı görüşü hakim.

Okmeydanı’na girer girmez; duvarlarda Hükümete eleştiri ve öfke içeren afişlerle, yazılamalarla karşılaşıyoruz. Muhalif atmosfer kendini çok güçlü bir biçimde hissettiriyor. Alevi ve Sünni vatandaşların ‘yukarı’ ve ‘aşağı’ mahalleler olarak bölündüğü Okmeydanı, Gezi eylemlerinin ardından yoğun polis ablukası altına alınmış; Berkin Elvan, Burakcan Karamanoğlu, Uğur Kurt’un ölümüyle tüm dikkatleri üzerine çekmişti. Başbakan Erdoğan da bölge için ‘Terör örgütünün suç yuvası’ diyerek mahalleyi hedefe koymuştu.

‘OKMEYDANI HALKINI DAĞITMAK İSTİYORLAR’

40 senedir Okmeydanı’nda yaşayan Ayten Arslan, “Burada bir plan var ama, siyasi bir plan bence. Buraya ‘terör’ yuvası diyorlar. Öyle bir şey yok. Kaç senedir buradayım, beni rahatsız eden bir şey olmadı. Bilerek yapıyorlar bunu” diyor. Mahalledeki ayrımı kastederek, “Aşağı-yukarı ayrımları yapılıyor burada. Hepimiz komşuyuz. Hepimiz mağdur olacağız bu işin sonunda. Biz aynı şartlarda, aynı yıllarda bin bir türlü zorluk çekerek yaptık bu evleri” diyor. Daha önce Okmeydanı’nda oturan, ancak evlendikten sonra yine benzer özellikler taşıyan Gazi Mahallesi’ne taşınan başka bir kadın ise, “Okmeydanı halkını dağıtmak istiyorlar, belli bir kesimin dağılmasını istiyorlar” diyor.

Okmeydanı’da kentsel dönüşüme karşı mücadele veren Çevre Koruma Derneği Başkanı Ali Çetkin’in verdiği bilgilere göre, 2005 yılından beri hiçbir meselede bir araya gelmeyen ‘aşağı’ ve ‘yukarı’ mahalleleri, söz konusu evleri olunca bir araya gelmiş. Ancak mahallede yaşanan son olaylar ve Burakcan Karamanoğlu’nun ölümünün ardından bu ayrım kentsel dönüşüm mücadelesini birlikte vermenin koşulları zedelenmiş.

EN KIYMETLİ BÖLGE

İstanbul’un en kıymetli bölgelerinden birisi kabul edilen Okmeydanı, hem inşaat şirketleri hem de Beyoğlu Belediyesinin en önemli gündemlerinden birisiydi. Kent Hareketleri’nden Cihan Uzunçarşılı Baysal da, iktidar tarafından dile getirilen ‘terör örgütlerinin yuvası’ söyleminin arkasında, kamuoyunda kentsel dönüşüm sürecine meşruiyet kazandırmak olduğunu ifade ediyor.

RİSKLİ ALANIN MEŞRUİYET DAMARI

Okmeydanı gibi kentsel dönüşüm projelerinin hayata geçirilmek istendiği mahallelerde, devlet tarafından da sık sık bölgenin etnik, dini ya da ekonomik özelliklerine vurgu yapıldı.
İstanbul Ayazma’nın Kürt kimliği, Sulukule’nin Romanların yerleşim bölgesi olması, Tarlabaşı’da mülteci, Kürt, Roman ve LGBTİ bireylerin yaşaması, bu bölgelerin ‘sosyoçöküntü’ bölgesi olarak tarif edilmesine neden oldu. Kent Hareketlerinden Cihan Baysal, Okmeydanı Bölgesi’nin kamuoyuna ‘terör’ yuvası olarak sunulmasının nedenini, kentsel dönüşüme meşruiyet kazandırmak olduğunu ifade ediyor: “Devlete başkaldıran olarak inşa edilen Okmeydanlı imajı, riskli alan ilanına da meşruiyet damarıdır” diyen Baysal, bu bölgelerin ‘tehlikeli’ olarak damgalanmalarının kamuoyuna mesaj verme niteliği taşıdığını söyledi. Kentin her yerinde oluşabilecek suçun adresi olarak özellikle bu bölgelerin gösterildiğini söyleyen Baysal, “Bu bölgelerin ‘temizlenmeleri’ sonucu kentin güvenli bir kent olacağı varsayımı yaygınlaştırılmaktadır” diye konuştu. İktidarın dönüşüm projelerine karşı örgütlü mücadele yürüten ve başarılar kazanan Okmeydanı gibi muhalif kimlikli mahallelerin de ardı ardına riskli alan ilan edildiğini söyleyen Baysal, bunun nedenini de şöyle açıkladı: “Bu bölgeler bugün kentin önemli cazibe merkezlerine bir adım mesafede. Arazi rantı yükselen bölgeler. Muhalif kimlikleri nedeniyle de iktidarın dönüşüm projelerini hayat geçirmesini her cephede zorlamaktadırlar. Öyleyse, yetiş Afet Yasası ve bölgeye el koy, sermayeye aç, muhalif nüfusları da sürerek dağıt, muhalefeti kır.”

‘KAMUOYU HAZIRLANIYOR’

Ali Çetkin (Okmeydanı Çevre Koruma Derneği Başkanı): Okmeydanı’nda 30 senedir mülkiyet sorunu var. İşgalci muamelesi yapılıyor Okmeydanlıya. Burada oturan hiç kimse işgalci değildir. Hiç birimiz para vermeden bir karış arazi almadık. Burası önceden önemsiz yerlerdi, şimdi İstanbul’un merkezi ve değerli noktaları haline geldi. Amaçları buradaki arsaları almak. Okmeydanı’dan önce kentsel dönüşümü uygulanarak boşaltılmak istenen semtlerde ne yapıldı? Mesela Sulukule? “Uyuşturucu yatağıdır” dendi ve işi bitirildi. ‘Biz burayı pisliklerden temizleyeceğiz’ dendi. Aynı şeyi Sarıgöl’de de yaptılar. Okmeydanı için de yok ‘terör yuvası’dır, yok ‘Alevi yatağıdır” deniliyor. Önce terörize ediyor, sonra da ‘Ben burayı temizleyeceğim’ diyor. Burası kötülenerek, kamuoyu hazırlanıyor. 

560 BİNA YIKILACAK

Okmeydanı’nın Fetihtepe, Kaptanpaşa, Keçecipiri, Piripaşa ve Piyalepaşa mahallelerini kapsayan yaklaşık 1 milyon 600 bin metrekarelik bölgeyi ‘riskli alan’ ilan eden karar, Beyoğlu Belediyesi Meclisinden oy çokluğu ile geçti. Yaklaşık 82 bin nüfusun barındığı Okmeydanı’da 18 bin 800 konut ile 5 bin 500 ticaret alanı bulunuyor. ‘Riskli alan’ kararı ile 5 bin 600 binanın bulunduğu bölgenin yıkılarak yeniden yapılanması planlanıyor.

BAYRAKTAR: ÇETELER KENTSEL DÖNÜŞÜME ENGEL

Dönemin TOKİ Başkanı ve Eski Çevre ve Şehircilik Erdoğan Bayraktar, 2007 yılında kentsel dönüşümün önünde çetelerin engel olduğunu ifade ederek, “Bazı siyasiler, açıkgözler ve kanun dışı insanlar, gecekondu bölgelerinden beslendikleri için projeleri engellemek istiyor. Esrar, eroin ve kadın ticareti gibi kirli işlerle uğraşanlar ile terör grupları, masum insanları kullanarak, gecekondularda dönüşüme engel olmaya çalışıyorlar” diyerek gecekondu bölgelerini hedef göstermişti. Başbakan Erdoğan da, 2006 yılında yaptığı bir konuşmasında  “Şehirlerimizi bir ur gibi saran gecekondu düzenini ortadan kaldırmak bizim en büyük idealimizdi şimdi bunu başarıyoruz” demişti.