Bu seçim AKP’yi sarsar

Fatih POLAT

Aralarında Ağrı ve Yalova’nın da bulunduğu 14 yerde tekrarlanan seçimlerin sonuçları, bu seçimlerin aynı zamanda bir genel seçim havasında geçtiğini de dikkate alırsak, iktidar partisi açısından zor bir dönemin içine girildiğini gösteriyor. Sınırlı bir bölgedeki seçimler üzerinden elbette çok büyük siyasi genellemeler yapılamaz, ancak bu mini seçimin sonuçlarının da genel siyasi tabloyu hiç temsil etmediği de söylenemez.

AĞRI, YALOVA, NORŞİN, ESKİŞEHİR
Yeniden seçim yapılan Ağrı’da, önceki seçimi 10 oy farkla kazanan BDP, bu kez AKP’ye 2 bin 851 oy fark atarak belediye başkanlığını yeniden kazandı.
Ağrı’da 30 Mart’ta 1.305 oy alan Saadet Partisi bu seçimde 938, 30 Mart’ta 840 oy alan MHP bu seçimde 199, 30 Mart’ta 363 oy alan CHP bu seçimde 103 aldı. 30 Mart’ta Ağrı’da 631 oy alan HÜDA PAR ise bu seçimlere katılmamıştı. Bu tablo içinde MHP’nin oylarının AKP’ye, SP’den kaymanın ise her iki parti adayına, seçimden çekilen HÜDA PAR’ın oylarının da çok büyük ölçüde AKP’ye kaydığını tahmin edebiliriz. Ağrı’da CHP’nin oylarındaki kaymanın BDP’ye doğru olması ise akla daha yatkın görünüyor. Ağrı’da seçimlerin BDP ile AKP arasında geçtiğinin kesin olarak bilindiği ve diğer partilerin bir iddiası bulunmadığı için bu tür kaymaların olması da son derece normal.
30 Mart seçimlerinde CHP Adayı Vefa Salman’ın 6 oy farkla kazandığı Yalova’da da önceki gün yenilenen seçimlerin sonucunda CHP’li Salman 29 bin 227 oy alırken, rakibi AKP’li Yakup Koçal 28 bin 999 oyda kaldı. Bu sonuçla Salman, Koçal’a 228 oy fark atmış oldu.
Yalova’da 30 Mart’ta 3 bin 370 oy alan MHP’nin oyu bu seçimde 843’e, 2 bin 242 oy almış olan HDP’nin oyu da 623’e, 1298 oy almış olan Saadet Partisinin oyu 566’ya, 906 oy almış olan BBP’nin oyu ise 282’ye düştü. Yalova’da MHP, SP ve BBP’den gerçekleşen kaymaların AKP’ye doğru olduğunu, HDP’de oluşan kaymanın ise değişen oranlarda AKP ve CHP’ye doğru olduğunu tahmin edebiliriz.
Bitlis’in Norşin (Güroymak) ilçesinde de önceki seçimlerle kıyaslandığında farkın açıldığı görüldü. BDP’nin 5 bin 464, AKP 4 bin 286 oy aldığı önceki günkü seçim sonuçlarına göre BDP AKP’ye 1178 fark attı. 30 Mart seçimlerinde Norşin’de BDP 32 oy farkla kazanmıştı.
Eskişehir’in Mahmudiye ilçesinde yenilenen belediye başkanlığı seçimlerinde CHP Adayı İshak Gündoğan 3 bin 48 oy alarak belediye başkanı seçilirken, Gündoğan’ın en yakın rakibi eski belediye başkanı AKP’li Ayşe Güney ise 1777 oy alabildi. 30 Mart seçimlerinde ilçede seçimleri CHP’nin adayı önce 7 farkla kazanmış, yeniden sayımda oy farkının 2’ye düşmüştü. DP ile MHP’nin oylarında ise ciddi bir düşüş görüldü. 30 Mart’ta 1336 oy alan Demokrat Parti 1 Haziran’da 269, 30 Mart’ta 852 oy alan MHP ise 1 Haziran’da 46 oy aldı. Eskişehir’de ise, iddiası olmayan partilerdeki kaymanın çok büyük oranda AKP aleyhine işlediği görüşüyor.

HANGİ ETKENLER ETKİLEDİ?
Aslolarak iki ilde ve ek olarak da Bitlis’in Norşin ile Eskişehir’in Mahmudiye ilçelerindeki ortaya çıkan tablo 1 Haziran seçimlerine dair yapılacak siyasi analizler için yeterli bir veri sunuyor.
Öncelikle seçimlerin 14 merkez ile sınırlı olarak gerçekleşmesi, seçim usulsüzlükleri konusunda AKP’nin şansını 30 Mart’a göre fazlasıyla azaltmıştı. Dikkatler sınırlı sayıdaki bölgelere yoğunlaşmıştır ve ortaya çıkan tablonun en azından bir kısmı oy hırsızlığının engellenmiş olmasına bağlanabilir. Ortaya çıkan farkın asıl kaynağı ise, buralarda seçimlere giren partilerin iktidarın bütün devlet imkanlarını kullanmış olduğunun da bilinciyle, çok iyi bir örgüt çalışması yapmış olmalarıdır. Bölgede BDP, Yalova ve Eskişehir’de de CHP açısından bu söylenebilir. Diğer bir faktör de, seçim bölgelerinde yaşanmış olan yukarıda işaret ettiğimiz diğer partilerden kaymalardır.
Bölgede Norşin ve Ağrı’da önceki seçimlere kıyasla BDP’nin farkı epey açmış olmasında etkili olan bir faktörün de, ‘müzakere’ sürecinde Hükümetin somut adım atmak yerine, ağırdan alıp ipe un serme politikası izlemesi olduğunu düşünebiliriz. Lice’de son süreçteki gerilimde Kürt seçmeninin BDP’nin arkasında daha fazla kenetlendiğini tahmin etmek de zor değil.
Ülke genelindeki tablo bakımından ise, Soma’da resmi rakamlara göre 301 işçinin canına mal olan katliam ve bu süreçte Başbakanın takındığı tutum, Okmeydanı’da cemevi bahçesinde bir yurttaşın polis tarafından hedef gözetilip vurularak öldürülmesi, Başbakanın Gezi’nin yıl dönümü vesilesiyle ve genel olarak kullandığı tehditkar üslup gibi bir dizi gelişme de, burada seçmen iradesine şu ya da bu biçimde etki eden faktörlerdendir. Sonuçta bu seçimler, 30 Mart’a kadar olan siyasi gündem dondurularak bunun üzerinden yapılmadı ve arada yaşanan siyasal gündemler de halkın tercihlerini etkileyen faktörler arasına girdi.
Sonuç olarak 1 Haziran seçimlerinin Hükümet cephesindeki endişeleri artıracağı kesindir. Hükümete yakın gazetelerin dün seçim sonuçlarına dair başlık atarken yaşadıkları sıkıntı bile bunun bir göstergesidir.