Dayıbaşılığı Soma’ya devlet getirdi
Soma'da yaşanan faciayla birlikte gündeme gelen madenlerde “dayıbaşılık”ın, asıl uygulandığı çalışma alanı tarlalar. Bu sistemi uzun süredir Soma’da uygulayan ise Soma Orman İşletme Müdürlüğü. Belirlediği bir kişiye 35 TL kişi başı ücret veriliyor. Onun, işçiye verdiği ücret ise 25 TL. Dayıbaşı ile birlikte Orman Müdürlüğünden 2 kişi işçilerin başında duruyor. Verilen bu 2 kişiden biri şef, diğeri yardımcısı. Bir yıldır tarlaya çalışmaya giden Münevver Sönmez bir çocuk annesi. İnşat işçisi olan eşi Ercan Sönmez bel fıtığından dolayı 3 aydır çalışamıyor. Televizyonda gördüğünde bile korkan Sönmez, her gün tarlada yılanlarla boğuşuyor. Saat 06.50’de evden çıkan Sönmez, akşam 17.00’ye kadar çalışıyor. Sönmez, “Öğlen arası 15 dakika yemek molası veriyorlar. O da çoğu zaman ‘Hadi, hadi’ diyerek 10 dakikada kaldırıyorlar bizi” diyor. 30 kişilik otobüse 30-40 kişi bindiriliyorlar. Bazen 1 saat, bazen de 2 saat süren yolculuk çoğu zaman ayakta geçiyor. Fidanların altını çapalayıp, tırpanla ot biçiyorlar. Devlet tarafından çalıştırılmalarına rağmen sigortaları yok.
ARABADA YER KAPLIYORSUN
“Yaptığımız iş çok ağır bir iş. Ama bunun kıymeti bilinmiyor” diyen Sönmez şunları ifade etti: “Arabada tıka basa gidiyoruz. Bazen 2 saat sürüyor gideceğimiz yol. Tarlada dayıbaşı, şefi çok sert davranıyor. Yanımda şefin istediği işi yapamayan bir arkadaşıma şef döndü, ‘Yapamıyorsan çık git. Araba yer kaplıyorsun’ dedi.” Dayıbaşı ya da şef işini beğenmezse yevmiyeni kesebiliyor. “Ben iyi çalışıyorum başıma hiç gelemedi. Ama çok tanık oldum” diyor. kendisini ifade edemeyen kadınlara çok yüklenildiğini belirten Sönmez, “Çok çalıştığın zaman da, az yaptığın gün sana ‘Sen eskiden iyi çalışıyordun bugün niye çalışmıyorsun’ diye sıkıştırıyorlar” diyor. “O kadar yoruluyor ki, eve geldiğimde yemek yapacak takatim kalmıyor.”
DAYIBAŞININ İNSAFINA KALMIŞ
Her gün yemeğini kendisi götüren işçiler ücretlerini de zamanında alamıyorlar. Orman İşletme Müdürlüğü tarafından dayıbaşlarına verilen ücretlerin işçiye verilmesi dayıbaşının insafına kalmış. “Maaşların bazen 3 ay verilmediği oluyor” diyen Sönmez, “Dayıbaşı parayı alıp cebine koyuyor” diyor. (Soma/EVRENSEL)
Evrensel'i Takip Et