Çocuk işçiler yönetmelikle geldi

Manisa Soma’da yaşanan felaket çocuk işçilerin ağır işlerde çalıştırılmasını da gündeme getirdi.

Resmi Gazete’de geçen ekim ayında yayımlanan karar ile “çocuk ve genç” işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında yönetmelikte değişiklik yapıldı. Yönetmelikteki yeni düzenlemeyle, “Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olan meslek sahibi 16 yaşını doldurmuş genç işçiler; sağlığı, güvenliği ve ahlakının tam olarak güvenceye alınması şartıyla bu yönetmeliğin eklerinde belirtilen sınırlamalara bağlı kalmaksızın ihtisas ve mesleklerine uygun işlerde çalıştırılabilirler” denildi.

DHA’nın sorularını yanıtlayan DİSK Araştırma Dairesi Başkanı Dr. Ferit Serkan Öngel, yapılan yönetmelik değişiklikleri ile çalıştırılma yaşlarının mümkün olduğu kadar gevşetilmeye çalışıldığını belirterek, “Çocukların iş hayatına geçişini kolaylaştıracak düzenlemeler geldi. Bu ucuz istihdam startejisinin temeli ve yaygın bir şekilde bu tür düzenlemelerin olduğunu görüyoruz. Bu bir strateji aslında. Taşeronlaşmanın yaygınlaşmasını sağlayacak düzenlemeler, çocuk işçilerin katılımındaki sınırlamaları kaldıracak düzenlemeler yapılıyor. 2011 yılında yeni bir düzenleme ile çıraklık ücretleri düşürüldü. Mesleki eğitimle mesleki hayata ucuz iş gücü olarak çalıştırma yönelimleri oldu. Türkiye’de bir kara düzen yürüyor. İş kanunun ile uygulanmadığı bir düzenden geçiyoruz. Taşeronlaşmada iş kanununda ki uygulamalardan kaçmak için yaygınlaşıyor” dedi.

İŞ DENETİMLERİ TİCARİ BİR BOYUTA GELDİ

Çocukların ucuz iş gücü olarak iş hayatına dahil edilmesinin politik bir yönelim olarak değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken Öngel,  “İş güvenliği yasaları genişletiliyor ama uygulanmadığı görüyoruz. Çocukların madene indirilmemesi gerekiyor. İşçi sağlığı ve iş güvenliğine dair yasa çıktı ama bunun işlemediğini görüyoruz. Denetim olanakları arttı ama dışarıdan bağımsız olanaklar kalktı. İş denetimi ticari bir boyuta geldi. Sistem çok ciddi açıklar vermeye başladı. Bu olayla da sendikalara çok ciddi ihtiyaç olduğu ortaya çıkmış oluyor” diye konuştu.

BAŞKA BİR VAHŞET

DHA’nın sorularını yanıtlayan İTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emre Gürcanlı da, yönetmeliklerin sürekli değiştirildiği ve takip etmenin zor olduğunu belirterek, “18 yaşından küçük çocuğun madende çalıştırılması başka bir vahşettir” dedi.

'ÖRNEK' MADENDE ÇOCUK İŞÇİ

İş Yasası’nın 72. maddesine göre maden ocakları gibi yer altında çalışacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasak. Oysa Soma’da 15 yaşındaki Kemal Yıldız isimli bir işçinin madende olduğunu bir yakını açıkladı. Bu açıklamada, yüzlerce işçiye mezar olan madende, çocuk işçiler de dâhil olmak üzere yasa dışı biçimde kayıt dışı işçi çalıştırıldığı iddialarını güçlendirdi.

Soma’daki toplu iş cinayetinin ardından bir televizyon kanalının canlı yayınına katılan bir kişi, yeğeni Kemal Yıldız’ın maden ocağında çalıştığını ve 15 yaşında olduğunu söyledi. Enerji Bakanı ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, madende 15 yaşında bir işçi olmadığını iddia etti. Ancak madende çalıştırılan çocuk işçinin yakınının yaptığı açıklama sosyal medyada ve basında geniş yankı uyandırdı.

YASAYA GÖRE MADENDE 18 YAŞ ALTI YASAK

Basında yer alan bazı haberlerde, konu “Çocuk ve Gençlerin Çalışma Usulleri Yönetmeliği”nde 2013 yılında yapılan değişiklikle “çocuk ve genç işçilerin çalıştırılamayacağı işler” listesinin yönetmelikten kaldırılması ile ilişkilendirildi.

Oysa İş Yasası’nın halen yürürlükte olan 72. maddesine göre “Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasak”. Öte yandan madenler, yönetmelikte yer alan çocuk ve genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işler listesinde yer almıyor.
Gerek kaza sırasında madende çalışan işçi sayısının hâlâ açıklanamıyor olması, gerekse çocuk işçilerin çalıştırıldığı yönündeki açıklamalar, Soma’daki madende çocuk işçiler de dahil olmak üzere yasa dışı biçimde kayıt dışı işçi çalıştırıldığı iddialarını güçlendiriyor.
(HABER MERKEZİ)