13 Mayıs 2014 06:00

Özelleştirme gerçeği Sayıştay raporunda

atağan ve Milas’ta termik santral ve madenlerin özelleştirilmesi işçilerin eylemleriyle gündemdeki yerini korurken, Sayıştayın hazırladığı bir rapor, özelleştirmeye ilişkin propagandayı yalanlıyor. Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ (TDİ), kendisine ait işletmelerin özelleştirilmesinin ardından 15 yılda 428.5 milyon TL zarar etti.

Paylaş

Tamer Arda ERŞİN
Ankara

Yatağan ve Milas’ta termik santral ve madenlerin özelleştirilmesi işçilerin eylemleriyle gündemdeki yerini korurken, Sayıştayın hazırladığı bir rapor, özelleştirmeye ilişkin propagandayı yalanlıyor. Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ (TDİ), kendisine ait işletmelerin özelleştirilmesinin ardından 15 yılda 428.5 milyon TL zarar etti. Sayıştayın TDİ AŞ Raporu’na göre zararın nedeni şirkete ait kâr getirici işletmelerin özelleştirilmesi. Türkiye’deki kıyı işletmelerini eskiden elinde bulunduran kamu şirketinin 2010, 2011 ve 2012 yılındaki toplam zararı ise 88.8 Milyon TL oldu. Hazine Müsteşarlığı ise zarara ilişkin kuruma “Zarar etmenizde sakınca yok” anlamına gelen bir yazı yazdı.
Türkiye kıyı işletmelerini eskiden elinde bulunduran TDİ’nin özelleştirilmesine 1997 yılında başlandı ve kamu işletmesine ait 13 yer özelleştirildi. 30 yıllığına, her liman için ayrı ayrı kurulan işletici şirketlere devredilen limanlardan 6’sında gelir paylaşımı yöntemi, 7’sinde işletme hakkının devri maktu bedelle yapıldı. Sayıştay 2012 Yılı TDİ AŞ Raporu’na göre kamu işletmesinin gelir getirici faaliyetleri özelleşince, işletme 2012 yılına kadar zarar ederek geldi. Özelleştirmeler başladığı günden 2012 yılına kadar toplam zararı 428.5 milyon TL oldu.

HER YIL ZARAR EDİYOR
TDİ’nin 2010, 2011 ve 2012 yılındaki toplam zararı 88.8 Milyon TL olurken, kamu işletmesinin 2012 yılındaki zararı 12 Milyon TL. Şirketin 2011’e ait faaliyet zararı ise 21.7 Milyon TL’ydi. Ancak zararın bir önceki yıla göre düşmesinin sebebi, “özelleştirmenin meziyetleri” değildi. Aksine, işletici şirketle varılan anlaşma sonucu TDİ’ye iade edilen Tekirdağ Limanı’nın 2012 yılındaki 9.5 aylık geliri, kurumu 9 milyon TL’yi aşkın bir zarardan kurtardı. Rakamlar, 1990’lı yıllardan itibaren sürdürülen “özelleşti, güzelleşti” propagandasının gerçeği yansıtmadığını bir kez daha gözler önüne serdi.

KAYBIN NEDENİ ÖZELLEŞTİRME
SAYIŞTAY raporunda ayrıca, şirketi 9.7 milyon TL’lik bir zarardan kurtaran Tekirdağ Limanı’nın yeniden özelleşme programında olacağına dikkat çekildi. Kamu işletmesinin zarar etme nedeninin, gelir getirici faaliyetlerin özelleştirilmesi olduğunu belirten Sayıştay, kamu işletmesiyle sözleşme yapan şirketlerin de sözleşme koşullarına uymadığının da altını çizdi.

MİLYON DOLARLIK ÖDENMEYEN PAYLAR
RAPORA yansıyan bilgiye göre sözleşmeyle Hopa, Rize, Giresun, Ordu, Sinop ve Tekirdağ, Antalya, Alanya, Çeşme, Kuşadası, Marmaris, Dikili ve Trabzon limanları özelleşti. Bu limanların ihalesini alan şirketlerin her yıl elde ettiği gelirlerden TDİ’ye pay ödemesi gerekiyordu. Fakat sözleşme yapılan şirketler sözleşme koşullarına uymayarak bu payı ödemedi.
Bunun üzerine TDİ olayı yargıya taşıdı. Ama yargı süreci sonuçlanana kadar alacaklar zaman aşımına uğradı. Şirketlerin ödemediği tutarların bazıları da Sayıştay raporuna yansıdı. TDİ şirketlerden 2010 yılında 2 milyon dolar, 2011’de 2.7 milyon dolar tutarındaki gelir payını tahsil edemedi. 2012 yılındaki 2.4 milyon dolarlık gelir payını almak için çalışmalar yürütüyor.

HAZİNE: BU ZARAR AZ BİLE!
HAZİNE Müsteşarlığını edeceği zararlar konusunda uyaran TDİ Yönetim Kurulu, 15 Temmuz 2011 tarihinde müsteşarlığa bir yazı yollayarak, 2012 yılında 30.9 milyon TL zarar yapacağı tahminini bildirmiş. İşletmenin zarar etmesinde bir sakınca görmeyen müsteşarlık ise 01 Kasım 2011 tarihli geri bildirim yazısında, 35.3 milyon TL bile zarar edebileceğini işletmeye ifade etmiş.

ÖNCEKİ HABER

ÇAYKUR Müdürü tehdit etti

SONRAKİ HABER

Ali İsmail davası ve tarihte tanığın rolü