Gerry Adams’ın sorgulanması krize neden olacak mı?

Arif BEKTAŞ

Yıllarca İngiliz işgaline karşı mücadele eden İrlanda Kurtuluş Ordusu (IRA) militanı olarak bilinen ve yaklaşık 30 yıldır, IRA’nın siyasi kanadı olarak tanımlanan Sinn Fein lideri olan Gerry Adams, dört gün sorgulandıktan sonra serbest bırakıldı. Henüz yeni bir davanın açılması belli olmazken, Cumhuriyetçilerde ciddi tepkilere yol açtı.

1940’lardan bu yana yoğun çatışmaların yaşandığı İrlanda’da henüz aydınlatılmayan yüzlerce dava ve cinayet var. Bunlardan biri, 1972 yılında, İngiliz ajanı olduğu iddiasıyla kaçırıldığı söylenen ve henüz bir kaç yıl önce bir sahilde gömülü olarak bulunan 10 çocuk annesi Jean McConville davasıdır. Hiç bir delile rastlanmamasına rağmen bir soruşturma başlatan Kuzey İrlanda polisi, Gerry Adams’la da temasa geçmiş ve Adams gönüllü olarak kendisi polise gidip soruşturma kapsamında ifade vermiş ve polis Adams’ı tutuklamıştı. 4 günlük sorgudan sonra Sinn Fein üyelerine hitaben bir konuşma yaparak, kendisinin suçsuz olduğunu ve polis teşkilatı içinde “eski kafalı muhafızların” olduğunu söyledi. 22 Mayıs’ta yapılacak yerel seçimler ve Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesine denk getirilmesinin tesadüf olmadığını söyleyen Adams, partisi Sinn Fein’in her zaman için Kuzey İrlanda sorununun barışçıl yollarla çözümü için çalıştığını vurguladı.

SESİ TELEVİZYONDA YASAK OLAN ADAM

Henüz çok genç yaşlarda politika ile tanışan ve İrlanda Cumhuriyeti ile birleşme mücadelesi veren 66 yaşındaki politikacının, daha önce IRA üyesi olduğu öne sürülüyor. Yıllarca IRA adına tek açıklama yapan kişi olan Adams’ın sesi televizyonlarda yasaktı. BBC, Adams’ın sesini kısıp seslendirme yapıyordu. Ta ki 10 Nisan 1998 tarihinde Blair hükümeti ile varılan Kutsal Cuma Anlaşması’na kadar. Son 15 yıldır İngiliz Parlamentosunda da sandalyesi olan Adams, Kuzey İrlanda barış sürecinin, Martin McGuinness’la birlikte mimarı oldu. Yer yer İngiltere yanlısı partilerle çatışmalı dönemler geçiren Sinn Fein ve lideri, son zamanlarda sıkça konuşulan adalet sistemi ve polis teşkilatının yeniden yapılandırılması tartışmalarının içinde buldu kendisini.

BARIŞI BALTALAMAK İSTEYENLER VAR

Pazar günü serbest bırakılmadan önce toplanan on binlerce Sinn Fein taraftarı, liderlerinin suçsuz olduğu ve derhal serbest bırakılması gerektiğini istemişti. Belfast’ın “katolic yarısı” olarak bilinen ve Cumhuriyetçilerin yoğun olduğu bölgelerde duvarlara yazılar yazıldı ve dev Garry Adams resimleri çizildi. Son zamanlarda silahlı saldırılar ve bombalamaların da arttığı Kuzey İrlanda’da her şey olabilir noktasında. Binlerce kişinin yürümesi ve liderinin serbest bırakılmasının istenmesi de ülkede gerginlik yarattı.

Tutuklama haberinden bir gün sonra bir açıklama yapan partinin ikinci adamı olarak bilinen Martin McGuinness, polis teşkilatı içinde barış sürecine sekte vurmaya ve zarar vermeye çalışan karanlık güçlerin olduğunu ve bu gözaltı ve sorgunun bunun sonucunda gerçekleştirildiğini söyledi. Bunun barış sürecini kötü etkileyeceğini söyleyen Kuzey İrlanda Birinci Bakan Yardımcısı Martin McGuinness, yıllar sonra ilk kez İngiliz kraliçesini ziyaret eden İrlanda Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına eşlik ederek, barış sürecinin olumlu yönden ilerlemesine katkı sunmaya çalıştı.

Adams’ın serbest bırakılmasından sonra bir açıklama yapan Sinn Fein, böyle devam etmesi durumunda, polis teşkilatına verdikleri desteği çekeceklerini ve bunun da barış sürecini çok kötü etkileyeceğini belirtti.

Şimdilik karşılıklı tehdit ve şantajlarla sürünerek ilerleyen Kuzey İrlanda barış süreci devam ediyor. On yıllardır aydınlatılmayan adaletsizlikler her gün daha fazla konuşuluyor. Her iki taraftan da yüzlerce ve hatta binlerce kişi öldürüldü. Başta İngiliz askerlerinin gerçekleştirdiği katliamların aydınlanmasını isteyenler artıyor. Geçmişte yaşananların aydınlanmaması ya da çözülememesi durumunda Kuzey İrlanda barış süreci her an tehlikeli noktalara gelebilir.

Her ne kadar İRA’nın olmadığı söylense de, İngiliz işgaline karşı katolik kesim sürekli bir öç alma duygusuna sahip. Bu yüzden İngiltere’nin sürecin tıkanmasına izin vermeyeceği tahmin ediliyor. Gerry Adams’ın sorgulanması tek başına bir cinayetin sorgusu olmadığı açık. Ortada dönen politik ve karanlık manevralar var. Buna Sinn Fein’in sessiz kalmaması bekleniyor. Onun için Kuzey İrlanda’da gerginliklerin devam etmesi olasıdır.