Katmerli baraj planı

Sultan ÖZER
Tuba GÜNGÖR
Ankara/İstanbul
 
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 30 Eylül 2013’te bir basın toplantısında işaretini verdiği “daraltılmış seçim bölgesi” çalışması AKP tarafından başlatılırken, muhalefet buna sert tepki gösterdi.

İŞARETİNİ 2013’TE BAŞBAKAN VERDİ

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Yüzde 10 seçim barajı kaldırılsın” eleştirilerine 30 Eylül 2013 tarihinde yaptığı basın toplantısında, “Kırk katır mı kırk satır mı?​” denilecek üç öneride bulunmuştu.

Başbakan Erdoğan yüzde 10 seçim barajına ilişkin, “mevcut seçim sistemiyle devam etme”, “baraj yüzde 5’e indirilerek 5’er milletvekilinden oluşan daraltılmış seçim bölgesi” ve barajı tamamen kaldırıp, Türkiye’yi 550 milletvekilinden oluşan seçim bölgelerine ayırma” şeklinde üç öneri getirmişti.

‘Daraltılmış bölge sistemine’ göre, Türkiye’de her seçim bölgesi 5-6 milletvekilinden oluşurken,  iller buna göre seçim çevrelerine ayrılacak. Küçük iller ya başka illerle birleştirecek ya da birkaç milletvekilli bir bölge sayılacak. Buna göre Türkiye 110 seçim bölgesine ayrılacak. Bu sistemin 2015 seçimlerinde kullanılabilmesi için 12 Haziran 2014 tarihine kadar Meclisten çıkartılması gerekiyor. Çünkü Anayasa gereği seçime bir yıl kala yapılan seçim yasası değişiklikleri uygulanamıyor.

AKP VEKİL SAYISINI ARTIRACAK

‘Daraltılmış bölge sistemine’ geçilmesi durumunda 12 Haziran seçim sonuçlarını baz alarak yaptığı hesaplara göre, AKP’nin milletvekili sayısı 25-30 civarında artarak 350-360 aralığına ulaşacak. Böylece AKP Anayasa değişikliği konusunda elini rahatlatmış olacak. Başbakanın milletvekili seçimlerinden hemen sonra ‘başkanlık sistemi’ veya ‘partili Cumhurbaşkanlığını günde getirmesi bekleniyor. Başbakan Erdoğan, Köşke çıkması durumunda Cumhurbaşkanı olarak göreve başlarken, Anayasa’nın değişikliği ile birlikte yola ‘başkan’ olarak devam etmek istiyor.

‘KÜÇÜK’ PARTİLER YOK EDİLİYOR

Daraltılmış bölge sitemi sandıktan birinci çıkan partiye yarıyor. ‘Küçük’ partileri ise yok ediyor. İkinciliğe, üçüncülüğe oynayan partileri de zorluyor. Bu sistemle barajın yüzde 25’e kadar çıkacağı yorumları yapılıyor. Bununla Mecliste siyasi yelpaze genişlemezken tam tersi yelpazenin daralacağı da belirtiliyor.

‘HİLEDİR, DEMOKRASİ İLE BAĞDAŞMAZ’

AKP şimdi “daraltılmış seçim bölgesi” önerisi konusunda çalışma başlattı. Üçü birbirinden antidemokratik üç öneriden birine ülkeyi mahkum etmek isteyen AKP’ye tepkiler ise gecikmedi.

CHP Grup Başkanvekili Mehmet Akif Hamzaçebi, AKP’nin “daraltılmış seçim bölgesi” ile yapmak istediğini, “Yüzde 10 seçim barajını yüzde 5’e indirerek, kaybedeceği milletvekili sayısı kadar milletvekilini 5’er milletvekilinden oluşan dar bölge sistemiyle geri almak” olarak ifade etti.

Gazetecilerin soruları üzerine öneriyi değerlendiren ve AKP’nin bu sistemle “Bir eliyle verdiğini diğer eliyle geri almak” olarak nitelendiren Hamzaçebi, “Bu bir hiledir, demokrasiyle bağdaşmaz” dedi.

‘AMAÇ ERDOĞAN’I BAŞKAN YAPMAK’

MHP Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri de AKP’nin hedefinin, “Bu sistemle seçime girip en az 350-360 milletvekili çıkarmak, ardından jet hızıyla Anayasa’yı değiştirip, Erdoğan’ı başkan veya partili cumhurbaşkanı olarak Köşke çıkarmak olduğunu” söyledi.

AKP’nin oyunu 2 milyon 200 bin düşürdüğünü belirten Yeniçeri, “Türkiye’de sağın alternatifi sağ olmuştur. AKP’nin bütün hesapları, MHP üzerinedir. MHP’nin, AKP’de ödünç oyları vardır. Çünkü AKP’lilerin yüzde 66’sı, ikinci parti olarak MHP’yi görmektedir. Hatta CHP’nin önemli kısmında da aynı şey söz konusudur. Yükselen MHP’nin emanet verdiği oyların toplayacağını Sayın Başbakan da bilmektedir. Hesabı bunun üzerine yaptığı açık ve kesindir” dedi.

‘BARAJLAR TÜMÜYLE KALDIRILMALI’

BDP Muş Milletvekili Demir Çelik de AKP’nin “dar bölge seçim sistemi” önerisini eleştirerek, Türkiye’nin, toplumun ihtiyacının bu olmadığını söyledi. Öncelikle 12 Eylül faşist diktatörlüğünün anayasası ve onun yasalarının lağvedilmesi gerektiğini belirten Demir Çelik, “Önceliğimiz AKP’nin kendi geleceğini garantiye alan operasyon değildir, bu doğru da değildir” dedi. “Baraj kaldırılmalı” diyen Çelik, “Türkiye geneline hitap eden partiler barajsız, sorunsuz, hazineden ve toplumsal gelirden eşit yararlanabilecekleri, fikir ve düşüncelerin örgütlenmesi ve siyasal temsiliyetlerinin  güvence altına alındığı demokratik bir zemin” önerdi. Erdoğan’ın “780 bin kilometrede operasyonlara fırsat vermeyiz” dediğini aktaran Çelik, “Bu öneri ile kendisinin yapmaya çalıştığının, farklı düşünce ve fikirlerin kendini örgütlemesine siyasal temsiliyelette görmesine fırsat vermeyen yeni bir operasyon” olduğunu söyledi. Çelik, bunun adının “demokratik, adil, eşitlikçi bir seçim sistemi olmadığını” kaydetti.