Rusya’nın hesapları ve Ukraynayı bekleyenler

Okay DEPREM

Ukrayna konusunda ABD ve peşindeki birtakım AB güçleri baştan beri Rusya Federasyonu’nun Soçi Kış Olimpiyatlarına dönük son hazırlıklarını baltalamak, ve bilhassa Olimpiyatların dünyada yaratacağı yankı ve sonuçlar noktasında Rusya lehine geçmesini bir nebze önleyebilmek adına; Rusya’yı çoktandır Ukrayna’daki olayların içine aktif bir taraf olarak çekme ve mümkünse onu askeri bir müdahaleye destek verme hususunda kışkırtıyordu. Ne var ki gerçekten de tam 3 aydır Rusya ve Devlet Başkanı Putin bu oyuna gelmedi; ve her şeye ve tüm tahriklere rağmen başkent Kiev’in meydanında başlayan gösteri ve protestolarda doğrudan bir taraf olmaktan bilinçli olarak kaçındı. Ancak meydandakilerin azımsanmayacak bir kısmının giderek faşizan ve terörist bir karakter kazanması ve ardından devlet başkanı Viktor Yanukoviç’in daha fazla kan dökülmesini önlemek ve daha çok risk almayı istememek adına iktidarı apar topar bırakıp kaçmak zorunda kalmasıyla işler tamamen ve beklenmedik bir şekilde değişti Rusya Federasyonu için.  

RUS STRATEJİSİNİN İLK AYAĞI MOLDOVA OLDU

Rusya, Sovyetler Birliği’nden sonra, kendisi dışındaki cumhuriyetlerde, Rusların ve Rusça konuşanların yoğun olarak yaşadıkları bölgelere yönelik olarak özel ve sistematik bir strateji uygulamaya başladı. Bunun ilk örneği Moldova Cumhuriyeti’nde yaşanmıştı. General Aleksandr Lebed’in öncülüğündeki Rus güçleri başkent Kşinyov merkezli iç savaşta, “Pridinyestroviye” adında ülke içinde özerk bir Rus bölgesi yaratmışlardı. Harbin sona ermesinden sonra ise Rusya, vakit kaybetmeden söz konusu toprağın nüfusça önemli bir kısmını oluşturan Ruslara pasaport dağıtmaya başlamıştı. Moldova yönetimi ise bunu kabul etmeyerek buranın halkının vatandaşlığını iptal etmişti. Bu Rusya’nın daha da işine geldi ve o günden beridir sadece Rusça konuşulan, Moskova tarafından yönetilen, Rus Rublesinin geçtiği ve tek vatandaşlığın olduğu bölge; bir nevi Polonya ve Almanya arasındaki Kaliningrad (eski Köningsberg)’ın başka bir türevi olarak tarih sahnesine çıkmış oldu.  

OSETYA’NIN RUSYA’YA BAĞLANMA ÖYKÜSÜ

Pridinyestroviye örneğine benzer çok daha aktüel bir yakın zaman gelişmesi ise 2008 yılında Gürcistan’da yaşanmıştı. Kuzey parçası Rusya bünyesinde olan Güney Osetya’nın Rusça konuşan ve Rusya ile gönüldaşlığı ve siyasi yakınlığı bulunan halkı Rusya Federasyonu’na katılmak için hareketlenmeye başlayınca Rusya acilen devreye girmekte gecikmedi. Önce mevcut bölgesel idareyi referandum konusunda teşvik etmeye başladı ve eş zamanlı bölge halkına Federasyon pasaportu dağıtmaya girişti. Güney Osetya’nın ülkeden kopmasına seyirci kalamayan ABD destekli Saakaşvili idaresi de Güney Osetya’ya dönük topyekûn bir saldırı başlatarak bölgeyi işgal etmeye başladı. O ana değin Osetlerin yüzde 80’-90’ı zaten Rusya vatandaşlığına geçmişti ve bu sayede Rusya için, Gürcü ordusunun saldırısı karşısında “koruyucu taraf” olarak sahneye çıkacağı hukuki ve meşru zemin oluşmuştu. Savaş, Rus ve Oset kuvvetlerinin ortak zaferi ile sonra erdi ve o günden beridir Güney Osetya, kuzeydeki kardeş otonom bölge ile fiilen birleşerek; ekonomik, sosyal ve idari açıdan da Moskova’ya bağlanmış oldu. Böylece de, Abhazya’dan sonra Güney Osetya da Rusya’nın, iç dinamikleri ustaca kullanmak suretiyle Gürcistan’dan koparttığı ikinci bölge olmuş oldu. Halen ABD ve AB gibi güçler hukuken tanımamış olsalar da, artık de facto Rusya’ya aitler.

UKRAYNA’YI BENZER SENARYO BEKLİYOR MU?

“Bağımsız” Ukrayna’nın 22 yıllık tarihinde ilk defa ülkenin Rusların yoğunlukla yaşadıkları eyaletlerinde, halkın önemli bir bölümünün Rusça konuştuğu ve de duygusal, tarihi, geleneksel ve az çok etnik açıdan Rusya’ya derin bağlarla bağlı olan kentlerinde Rus bayrakları sallanıyor. Dahası ülkenin en büyük ikinci kenti Kharkov’un kent konseyi; Sivastopol’deki otonom kent yönetimi ve Simferopol’de bulunan Otonom Kırım Cumhuriyeti Parlamento binasındaki Ukrayna bayrakları indirilip yerlerine Rus bayrakları asıldı. Aynı günlerde Odessa, Donetsk ve Lugansk gibi vilayetlerde binlerce kişi Rus bayraklarıyla sokaklara çıkıp gösteri yapmaya başladılar. Biraz da neofaşist darbe yönetiminin zorlaması ile istifalarını veren 15 vilayetin valileri haricinde, ülkenin güney ve doğuda yer alan eyaletlerin valileri ile kent konseyi ve bölgesel Sovyetlerindeki kadrolar halen yerli yerinde duruyor. Dahası bu yönetimlerin azımsanmayacak bir kısmı da, aşırı sağcı ve gayri meşru yeni iktidarı tanımadıklarını açıkladılar. Yani ülkenin güneydoğusu çok hızlı şekilde yeni Kiev yönetiminden siyasi-idari ve duygusal olarak uzaklaşıyor; ve de eş zamanlı ve kaçınılmaz olarak Rusya’ya yaklaşıyor. Kırım ise eskiden beri ülkenin olası bölünme durumundaki en kritik bölgesi ve zayıf karnı konumunda. Kırım Meclisi şimdiden, “kaderini tayin” için referandum kararı aldı bile. Yüzde 97’sinin Rusça konuştuğu ve üçte ikisinin Rusların oluşturduğu Kırım’a tam bağımsızlık sonrası Rusya hızla pasaport dağıtmaya başlayacaktır kuvvetle muhtemel. Sonra da Yarımadanın, gönüllü iradesi ile yumuşak şekilde veya Kiev yönetiminin vereceği reaksiyona göre Rusya’nın da tarafı olacağı savaşın ardından Rusya Federasyonu’na bağlanması hiç de sürpriz olmayacaktır. Yakın vadede çok hızlı gelişebilecek bu senaryo gerçekleşirse şayet, bu durum Ukrayna’nın güney ve doğu eyaletlerinden bazılarını da aynı şekilde tetikleyecek ve ülke siyasi ve idari açıdan ikiye bölünmek suretiyle bir kısmı zamanla Rusya Federasyonu ile birleşecektir…

BİTTİ