Çalışıp borçlu olmak...

PATRONLAR ALT SINIRI DAYATIYOR

Bölgemizde birçok sanayi kuruluşu bu düzen içerisinde çalışmalarını yürütmektedir. İşçiler kanuni haklarının en düşük seviyesinde çalışarak yaşamlarını devam ettirmeye çalışmaktadırlar. Yaşanan zorluklar ve bu zorluklara bağlı olarak zorlaşan hayat mücadelesinde düşük ücretle hayatlarını zorluklar içerisinde sürdürmekteler. Bölgemizde kurulu sanayi kuruluşlarından bazılarında ise, parça başı imalat ve buna bağlı ücret uygulaması olmaktadır. Bu uygulamada işçinin günlük çalışma süresinde yapabileceği parça hesaplanıp bu hesaplanan parça yapılınca ancak asgari ücrete hak kazanabilmektedirler. Eğer hesaplanan parça adedini yapamaz ise, yapıncaya kadar çalışmaya devam edecek ve adedi doldurduğunda ücretini almaya hak kazanacak. Bu süre her ne kadar fazla çalışma süresi olsa bile, asla fazla çalışma ücreti alamayacak.

YASALAR  UYGULANMIYOR

Türkiye çalışma hayatına kazandırdığı çalışma modelleriyle, ilimiz örnek olmaya devam etmektedir. Türkiye’de hiçbir çalışma bölgesinde olmayan asgari ücreti geri toplayıp daha düşük ücrete çalışma düzeni, ilimizde maalesef devam etmektedir. Bazı büyük firmalar, fabrikalarda işçilerin yapmadığı bir çok ürünü evlere göndererek parça başı para ile evlerde yaptırmaktadırlar. Bu uygulama ile güvencesiz ve sigortasız üstelik de devlete vergi vermeden imalat yapmaktadırlar. Çoğu zaman bu imalatlar kanunun müsaade etmediği ve yalnızca özel yerlerde yapılması gereken boyama işlemi olmaktadır. Evlerde çocuk ve kadın işçiler bu boyama işlemini ağır kimyasallar ile yapıp bilmeden kendilerini ve çocuklarını kimyasal maddelere maruz bırakmaktadırlar. Bunların birçoğuna birçok zaman kendim de şahit oldum.    

YENİ SÖMÜRÜ UYGULAMASI

Tüm bunlar yetmiyormuş gibi dinlediğim bir çalışma düzenini katkı olmadan buradan tüm ilimize duyurmak istiyorum. Fabrikanın Genel Müdürü firmanın asıl faaliyet yürüttüğü ve sahiplerinin olduğu ülkeye ziyaret gerçekleştirip dönüyor. Döndüğünde işçileri fabrikaya toplayıp ‘Artık burada yeni çalışma düzenine geçiyoruz’ diyor. ‘Geçtiğimiz bu düzende herkes çalıştığı ve yaptığı iş kadar para alacak’ diyor. ‘Eğer yapmanız gereken işi günlük yapamaz iseniz, içeriye borçlanacak ve ay sonu fazla eksik hesaplamasından sonra hak ettiğiniz ücret ortaya çıkacak’ diyor. ‘Yani bundan sonra fazla mesai olsa bile, asla ücreti olmayacak ve parça başı ücret olacak’ diyor. ‘Kimin kaç parça yapması gerektiğini ise size ilan edeceğiz’ diyor. Asıl film ise bundan sonra başlıyor. Açıklanan çizelgede günlük normal çalışma saatlerinde hesaplanan adedi işçilerin yapması mümkün değil. Ancak fazla mesai yaparsa bu miktarları doldurması mümkün olabilecek. Eğer fazla çalışmayla dolduramaz ise, bir sonraki güne borçlanmış olacak. Borçlanma da adet üzerinden olacak. Böylece bir ay içerisinde fazla çalışmalarının hiç birisinin ücretini alamayacak. Yani aslında fazla çalışma ve ücreti ortadan kaldırılarak, tamamen ücretin asgari ücretin altına düşürülmesi sağlanmaktadır.
İŞİ BIRAKMAK DA YASAK
Hal böyle olunca da bir işçi işten ayrılmak isteyince, buna da müsaade edilmiyor. Kanunu asla uygulamayıp kanun dışı işlem yapan işveren, hemen maddelerine sarılıveriyor. İşçiye kanun hükümleri hatırlatılarak; işverene önceden haber verme ödevini yerine getirmediğinden işçiden 15 günlük ücretini işverene ödemesi isteniyor. Eğer parası yok ise de, 15 gün çalışmaya devam etmesi zorunlu tutuluyor. Böyle kepazelik de ancak bizde olurdu zaten. Çalışanların asgari ücreti bile ancak fazla mesai ile hak ettiği ve fazla mesai yapmaz ise asgari ücret bile alamadığı bir çalışma hayatı modelini de yine biz bulmuş ve uygulamış oluyoruz. Buradan ilan ediyorum. İşverenlerin asla böyle bir uygulama yapmaya hakları da yok, uygulamanın kanuni dayanağı da yok.    
 

BU UYGULAMA SUÇTUR

Eğer böyle çalışma modelini işçinin kabul etmemesine rağmen zorlama ve tehdit varsa; yapılacak iş İzmit Bölge Çalışma Müdürlüğüne dilekçe ile başvuru yapıp şikayet etmektir. Şikayet sonucunda işçiler hem yasal haklarını koruma altına almış, hem de ileride doğacak hak kayıplarına karşı kanuni dayanak elde etmiş olurlar.

*Birleşik Metal İş Kocaeli Şube Sekreteri