Açılışa boykot gölgesi

Mithat Fabian SÖZMEN
İstanbul

22. Kış Olimpiyatları Rusya’nın Soçi kentinde başlıyor. Oyunlar, “gayrı resmi” olarak dün artistik patinaj ve serbest stil kayak yarışlarıyla başladı. Ancak resmi açılış bugün gerçekleştirilecek.

51 milyar dolarlık bütçesiyle tarihin en pahalı olimpiyatları olan Soçi 2014’ün Fisht Olimpiyat Stadı’ndaki açılış töreninde ABD Başkanı Barack Obama, İngiltere Başbakanı David Cameron ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın da aralarında olduğu liderler, politik gerekçelerle açılış törenine katılmayacak. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Başkanı Thomas Bach’ın eleştirdiği bu “boykot”a karşın Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Japonya Başbakanı Shinzo Abe ve Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan Soçi tribünlerindeki yerini alacak.

BOYKOT GEREKÇESİ SİYASİ

Batılı liderler, “boykot”a gerekçe olarak Rusya’daki antidemokratik yasaları gösteriyor. Adı sık sık işgal, savaş ve dış müdahaleyle gündeme gelen, üstelik ne kadar demokrat olduğu da bir hayli tartışmalı olan bu ülke liderlerinin ana endişesinin ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in gövde gösterisine katkı sağlamamak olduğu söylenebilir.

Dünya siyasetinde 2 ayrı güç odağını temsil eden taraflardan Rusya, Soçi 2014’le son dönemdeki yükselişini taçlandırmak istiyor. Suriye’den Ukrayna’ya, Afrika politikasından Asya-Pasifik’e pek çok coğrafyada Rusya’nın dahil olduğu eksenle karşı karşıya gelen Batılı devletler ise bu yükselişten rahatsız. Kısacası esas dertleri LGBTİ haklarının gasbı ya da olimpik yolsuzluklar, çevresel felaket vs. değil. Öyle olsaydı Londra 2012 Yaz Olimpiyatları’nın açılışında da benzer boykotlara rastlardık.

SOÇİ’NİN OLİMPİYAT HALKALARI

Batılı liderlerin ikiyüzlülüğü Putin’i masum yapmıyor elbette. Soçi 2014’e dair eleştirileri 5 ana başlıkta toplamak mümkün.

1- YOLSUZLUK

51 milyar dolarlık bütçesiyle tarihin en pahalı olimpiyatları olan Soçi 2014’te bu paranın yaklaşık 30 milyar dolarlık bir kısmının Putin yandaşı oligarkların cebine gittiği öne sürülüyor. Olimpiyat köyünden gelen ilk fotoğraflar da bu iddiaları doğruluyor. Kırık kol kapıları, kötü yemekler, yarım kalan hazırlıklar...

2- ÇEVRE KATLİAMI

UNESCO Dünya Mirası bir turizm kasabası olan Soçi, son yıllarda yoğun bir inşaat hamlesiyle sarsıldı. “Sıfır Atık” sloganıyla işe girişen Rusya hükümeti, Akhstyr, Uch-dere gibi köyleri yasa dışı atık bölgesi haline getirdi. Atıklar Bithka nehrini kirletirken, kurulan taş ocakları pek çok köyün su kaynaklarını kuruttu. Kuzey Kafkasya Çevre İzleme Hareketi (EWNC) aktivisti Yevgeny Vitishko, Rusya hükümetinin çevreyi koruma konusunda verdiği sözleri tutmadığını dile getirdi.

3- LGBTİ HAKLARI

RUSYA, geçtiğimiz yıl çıkardığı bir yasayla LGBTİ propagandasını yasa dışı hale getirdi. Moskova’da düzenlenen 2013 Dünya Atletizm Şampiyonası sırasında yaşanan bu gelişme, o dönemde de atletlerin tepkisine neden olmuştu.

Rusya hükümeti bu konuda hiçbir geri adıma yanaşmazken, eşcinselliği pedofiliyle bir tutan açıklamalar yaparak tutumunu çirkinleştirdi.

4- ‘KÖLE’ EMEĞİ

Olimpiyat ve dünya kupası organizasyonu düzenleyen pek çok ülkede olduğu gibi Rusya’da da inşaatlar, göçmen işçilerin “ucuz emeği” ile gerçekleştirildi. Rusya bu konuda Orta Asya ülkelerinden göçmen işçileri ülkeye getirirken binlerce işçinin ücretlerinin ya eksik ödendiği ya da hiç ödenmediği ortaya çıktı. Ücretleri ödenmeyen işçiler geçtiğimiz günlerde olimpiyat tesislerinin yapımından sorumlu Rus şirketi Olimpstroi’den şikayetçi olarak dünya gündemine geldi.

5- ÇERKES SOYKIRIMI

SOÇİ, 1864’teki Çerkes Soykırımı’nın merkezi olarak biliniyor. Çerkeslerin başkent kabul ettiği bölgede düzenlenen olimpiyat, Çerkes halkı tarafından uzun süredir protesto ediliyor. Çerkesler, Rusya’nın inkarcı tutumunu eleştiriyor ve katliam topraklarının propaganda malzemesi yapılmasına tepki gösteriyor.

JAMAİKALI KIZAKÇILAR

Jamaika kızak takımı yine ardında önemli bir hikayeyle Soçi’de. Kış Olimpiyatlarına katılan ilk Jamaika kızak takımını anlatan 1993 yapımı “Cool Runnings” filmini aratmayan bu yeni hikayede, kızakçılar Soçi parasını İnternet üzerinden başlattıkları kampanyayla toparladı. Kampanyayla 148 bin dolar toparlayan kızakçılar, Rusya’ya geldiklerindeyse bu kez de bavullarının kaybolduğunu öğrendi. Neyse ki dün sabah itibariyle ekip eşyalarına kavuştu.

TÜRKİYE KIŞTA DA KAYIP

Yalnızca 6 sporcuyla Oyunlara katılan Türkiye, nüfusa oranla en az olimpik atlete sahip ülkelerden biri olarak göze çarpıyor. Kış sporlarının önde gelen 3 ülkesi ABD 230, Rusya 225, Kanada ise 220 sporcuyla Soçi’de düzenlenecek organi-zasyonda yerini alacak.