Ömer Polat romanları konuşuldu

Volkan Pekal
Emre Aydın
Adana

Çukurova Kitap Fuarı’nın 4. gününde Edebiyatçılar Derneği düzenlendiği panelde Romanlarında Kürt coğrafyasını ve bölge insanının toplumsal koşullarını işleyen Ömer Polat’ın masalsı anlatımlarla hayat bulan romanları ve köy seyirlik oyunlarından etkilenerek yazdığı tiyatro oyunları konuşuldu. Yazarın da katıldığı panele Ç.Ü. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden Prof. Dr. Çetin Derdiyok, Yard. Doç. Dr. Bedri Aydoğan ve Yazar Nazmi Bayrı konuşmacı olarak katıldı.

Çocukluğunun geçtiği coğrafyanın gelenek, göreneklerini iyi bilen Ömer Polat romanlarında Kürt coğrafyasında törelere, ağalara, kırsalın zorlu doğa koşullarına karşı direnen insanları anlattığı romanları ele alındı.

FEODALİTE, KIRSAL, ERMENİ SORUNU

Feodaliteyi ve kırsalı, Ermeni- Kürt ilişkilerini halkların kardeşliği temelinde anlatan Saragöl romanından bahseden Nazmi Bayrı, makineleşme sonucu işsiz kalan, meraları yasaklanan köylülerin ağa ile mücadelesinden bahsetti. Romanda yoksulluğu kader olarak gören yaşlıların aksine gençler ve kadınlar yaşlıları da yanına alarak ağaya karşı mücadele başlatıyor. Ermeni ve Kürtler arasındaki kırımları aktarırken keskin bir gözlem yeteneğine sahip olduğunu gösteren Polat’ı Yaşar Kemal’e benzettiğini söyleyen Bayrı,  “Ağrılı olması, feodaliteyi iyi bilmesi, beyleri, ağaları iyi bilmesi gözlemlemesi, yaşlıların masalsı anlatımlarından yararlanması” gibi özelliklerinin bu romanı ortaya çıkardığını söyledi.

DİLİ YEREL ÖZELLİKLER TAŞIYOR

Çetin Derdiyok, Ömer Polat’ın tiyatro metinlerine de dikkat çekerek Aladağlı Mıho ve 804 İşçi oyunlarından bahsederek Türkçeyi güzel kullanan Polat’ın dilinin yerel özellikler taşımasının, olayın geçtiği yere özgü sözlerin edebiyat bakımından dikkat çektiğini dile getirdi.

ÇELİŞKİLER DEVAM EDİYOR

Dilan romanının yazarın zirvesi olduğunu belirten Bedri Aydoğan, görsel dilinin gücü sayesinde sinemaya aktarıldığını söyledi. Kentleşme ile birlikte edebiyatta beklentilerin de değiştiğini belirtin Aydoğan,  eskimiş gibi görünen çelişkilerin kırsalda değişik şekillerde devam ettiğini söyledi. Saragöl’de topraksız köylülerin ağalar karşısında yaşadıkları çelişkilerden bahseden Aydoğan, Ya kente göçecekler hiç tanımadıkları bir yaşam. Bundan korkuyorlar. Kalacaklar köle olacaklar. Üçüncüsü direnecekler” dedi.  

Yazarlık serüveninden bahseden Ömer Polat 12 Eylül gelince Almanya’da ve Filistin’de yurt dışına kaçmak zorunda kalanlarla karşılaşmış.  Yüzlerini hatırladıkça içinde o hayatı yazmak için bir sorumluluk oluştuğunu anlatan Polat, 100 sayfa yazdıktan sonra romandan kaçmak için kendine bahaneler ararken arkadaşları tarafından yazmaya ikna edilmiş ve yazarlığa adım atmış.

Okuyucuların da katılımıyla devam eden panelde yazarın romanlarında kadınların mücadeleci bir yapıda olması soruldu. Kürtlerin üç kuşak öncesinde Ezidi inancına sahip olduğunu söyleyen Ömer Polat,  Ezidi inancında doğaya zarar verme olmadığını, kendini otla eşit gören bir coğrafyada kadınların da eşit olduğunu ancak şeytana tapıyor denilerek hâlâ Ezidilerin yok edilmeye çalışıldığını anlattı. Tartışılan bir başka konu da işsiz kalan topraksız köylülerin neden kente yönelmemesi üzerine oldu. Konuşmacılar kentin orada halk için devlet anlamına geldiğini, kentin içinde kaybolacağı korkusunun kente gidişi engellediğini söyledi. Ömer Polat çocukken yoksul köylülerin şehre giderken kafalarına kasket takmak zorunda kalırmış. Sadece şehirde giydikleri yepyeni bir kasket ama altında perişan olmuş elbiseler. “Bir de dil” diye açıklıyor Ömer Polat.