Yasama, yürütme, Bozdağ!

Emine UYAR
Birkan BULUT
Ankara/İzmir

AKP Hükümetinin önceki gün TBMM’ye sunduğu, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yapısını baştan sona değiştiren yasa tasarısına hukukçulardan ve siyasilerden sert tepki geldi. AKP’nin kanun teklifinde; hangi üyenin hangi kurulda görev yapacağı, disip-lin soruşturmalarının nasıl sonuçlandırılacağı, daire başkanlarının ve başkan vekilinin seçimi gibi tüm belirleyici konular Adalet Bakanının kararlarına bağlı kılınıyor.

İzmir Barosu Başkan Vekili Avukat Ercan Demir yapılan düzenleme ile HSYK’nin tamamen Hükümete bağlı duruma getirilmek istendiğini belirtti.
İktidar partisinin klasik tarzının, kendisine sorun yaratan her kurumla ilgili Meclisteki çoğunluğuna güvenerek apar topar yasal düzenleme yapmak olduğunu söyleyen Demir, HSYK konusunda da aynı tablonun yaşandığını vurguladı.

HSYK ÜYELİĞİ ANLAMSIZ HALE GELİYOR

“Tasarının asıl hedefi, şimdilik HSYK üyelerinin değiştirilmesi mümkün olmadığından -ki bu Anayasa değişikliği gerektiriyor- mevcut HSYK’nin yetkilerini tırpanlamak ve fütursuzca HSYK’yi Adalet Bakanlığına yani yürütmeye yani siyasi iktidara bağlamaktır” diyen Demir konuşmasına şöyle devam etti: “Bu tasarı üyeliklerine son verilebilmesi için Anayasa değişikliği yapılması gereken HSYK üyelerinin üyeliklerini yetkisiz ve anlamsız hale getiriyor. HSYK’yi Adalet Bakanı vasıtasıyla doğrudan Hükümete bağlamak fütursuzluğun son noktasıdır. Mevcut siyasi iktidara demokratik hukuk devleti adına hiçbir konuda güvenilmesi mümkün değildir.”

ANAYASA DEĞİŞMEDEN HSYK DEĞİŞEMEZ

Avukat Fikret İlkiz ise, AKP’nin HSYK hakkında verdiği teklifi eleştirirken, bütün yetkilerin Adalet Bakanlığında toplanmasının Anayasa’ya aykırı olduğunu söyledi. İlkiz, Anayasa değişikliği olmadan HSYK’de hiçbir değişikliğin olamayacağını vurguladı.

REFERANDUMDA HSYK’DE DEĞİŞİKLİK YAPTILAR

Avukat Kemal Aytaç, dün ittifak halindeki güçler bugün HSYK’de cemaatin gücü olduğu için ters düştülerini söyledi. Hükümetin ipleri eline almak istediğini belirten Aytaç, bakan çocuklarının tutuklandığı yolsuzluk ve rüşvet operasyonuna işaret etti. HSYK’nin yayımladığı bildiriyle yolsuzluk soruşturmalarını yürüten savcıları korumak istediğini söyleyen Aytaç, AKP’nin ise buna karşılık yargıyı tamamen yürütmenin altına almak istediğini dile getirdi. Aytaç, tek kuvvetin Başbakan ve Hükümete verilmek istendiğini ifade etti. Referandumla HSYK’de yapılan değişikliklere dikkat çeken Aytaç, yargının içerisinde cemaati güçlendirerek hata yaptıklarını fark ettiklerini söyledi.

CHP: YARGIYA BU MÜDAHALE KABUL EDİLEMEZ

AKP’nin Meclise sunduğu HSYK düzenlemesine CHP’den sert tepki geldi. CHP Grup Başkan Vekili Muharrem İnce, AKP’nin, HSYK ile ilgili düzenlemenin de içerisinde bulunduğu yasa teklifine ilişkin, “HSYK’de tüm yetkiler bakanın olacak! Bence yanlış! Başbakanın olmalı. Savcıları Başbakan atamalı, görevden almalı, cezalandırmalı! Ayıp!” dedi.
CHP İzmir Milletvekili Musa Çam ise “Biz sürekli yargının bu şekilde oynanmasını ve kendilerine göre bir yargı, HSYK dizayn edilmesini kabul etmiyoruz. Şimdi bumerang gibi dönüp kendilerini vurunca yeniden HSYK’nin yapısını değiştirmek için birtakım düzenlemeler yapıyorlar” dedi.

‘MAHKEMEYİ KAPAT KENDİN KARAR VER’

BDP Diyarbakır Milletvekili Altan Tan, HSYK ile ilgili düzenlemenin kabul edilemez olduğunu söyledi. Tan, “HSYK ile ilgili düzenleme kabul edilemez. Mahkemeyi de kapat kendin karar ver o zaman. Böyle bir hukuk var mı, tiyatro bu” diye konuştu.

SAVCI DA HAKİM DE ADALET BAKANI

Yolsuzluk ve rüşvet operasyonunun ardından Emniyet, istihbarat ve bürokraside Gülen Cemaatine karşı harekete geçen AKP Hükümetinin HSYK konusundaki yasal düzenlemesinin ayrıntıları belli oldu. HSYK konusunda AKP hükümetinin öngördüğü düzenlemeler şöyle:
*Teklif kanunlaşırsa, HSYK üyeleri dışında, kurulda görevli tüm bürokratlar, Teftiş Kurulu Başkanı ve bağlı yöneticiler ile müfettişlerin görevleri son bulacak.
*10 gün içinde hangi HSYK üyesinin hangi dairede görev yapacağı, Teftiş Kurulu Başkanı, genel sekreter yardımcıları Adalet Bakanı tarafından yeniden belirlenecek. Bakan, daire başkanları ile HSYK başkan vekilini de yeniden seçebilecek.
*HSYK’nin bugüne kadar yayımladığı tüm genelge ve kararlar, kanun yürürlüğe girdiğinde iptal edilecek.
*Savcıların adli, hakimlerin idari görevlerini belirleme ve bu konuda genelge çıkartma yetkisi de adalet bakanında olacak.
*HSYK üyeleri hakkındaki disiplin işlemlerini HSYK Genel Kurulu yerine adalet bakanı tek başına yürütecek ve karara bağlayacak. Bununla adalet bakanı her HSYK üyesini görevden alma yetkisine kavuşmuş olacak. HSYK üyelerinin adli suçlarıyla ilgili soruşturma ve dava açılması izinlerini de yine bakan verecek. Bakan, Genel Kurulun disiplinle ilgili kararları vereceği toplantılara da bundan sonra katılabilecek.
*HSYK Genel Kurulu, daire kararlarına yapılan itirazları artık karara bağlayamayacak. Dairelerin hangi işlere bakacağına adalet bakanı karar verecek. Bakan, gelen dosyayı istediği daireye sevk edebilecek.
*Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği düzenleme ise yeniden getiriliyor. HSYK’ye üye seçiminde Danıştay, Yargıtay ve ilk derece mahkemelerindeki seçimlerde her yargı mensubu aday sayısı kadar kişiye oy verebiliyordu. Ancak bu değişiklikle artık sadece bir adaya oy verilecek.
*Halen HSYK’nin 3 ayrı dairesinde 7’şer kurul üyesi bulunuyor. Teklife göre, 3 dairenin üye dengesi değişecek. İlk iki daire beşer, 3. dairesi ise 11 üyeden oluşacak. Daire başkanları bakanın önereceği iki isim arasından Genel Kurul tarafından seçilecek. 3. Daire, hakim ve savcılarla ilgili denetlemelerde karar verme ve şikayetleri karara bağlama yetkisini 2. daireye devredecek. Hangi üyenin hangi dairede görev yapacağı konusundaki söz hakkı da bakanın.
*HSYK’de görev yapacak tetkik hakimleri de bakan seçecek. Kurula nakden ve açıktan atanacak personel için de bakan yetkili olacak.
*Teftiş Kurulu Başkanlığı doğrudan bakana bağlı olacak.
*Genel Kurulun toplantı günlerini ve gündemini bakan belirleyecek. Dairelerin kararlarına yapılan itirazı Genel Kurul değil, bir sonraki numaralı daire karara bağlayacak. Yönetmelik çıkarma yetkisi de Genel Kuruldan alınarak bakana veriliyor.
*Hakim ve savcıların yurt dışına gönderilmelerine de bakanlık karar verecek.
*Mahkemelerin görev alanlarını ve üye dengesini belirleyen adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarının başkanları ve bir asıl, bir yedek üyesini belirleme yetkisi de HSYK’den alınarak bakanlığa verilecek.
*Türkiye Adalet Akademisinin yapısı değişecek. Eğitimler konusunda hükümetin belirleyiciliği esas olacak.
*Anayasa Mahkemesine cumhurbaşkanınca üye seçilebilmek için Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde yapılacak aday seçimlerine katılabilmek için en az 6 yıl üye olma şartı getirildi. Her bir üyelik için gösterilecek 3 adayın seçimi sırasında sadece bir kişi için oy kullanılabilecek.