Yolsuzluk operasyonu ABD, İngiliz ve Rus basınında..

Türkiye'de siyaset, bürokrasi ve iş dünyasını sarsan son yılların en büyük yolsuzluk operasyonu bugün ABD, İngiliz ve Rus gazetelerinde geniş yer buldu.

Guardian, operasyonun Başbakan Erdoğan üzerindeki baskıyı arttırdığını ve yerel seçimlere aylar kala hükümette bir şok dalgasına yol açtığını yazıyor. İstanbul'dan Constanze Letsch imzalı haberde, dünkü eş zamanlı baskınların Gezi Parkı protestolarından bu yana Başbakan Erdoğan'ın iktidarına yönelik en büyük başkaldırı olduğu ifade edildi.

Gözaltıların Erdoğan yönetiminin kalbine kadar girdiği, hükümete yakın iş adamlarının da gözaltına alınanlar arasında olduğu, gözaltıların yolsuzluk, rüşvet ve ihaleye fesat karıştırma gibi suçlamalarla yapıldığı belirtildi. Guardian, bu beklenmedik gözaltı dalgasının Erdoğan hükümeti ile eski müttefiki Gülen hareketi arasındaki çatışmanın kızıştığını gösteren kuvvetli bir işaret olarak yorumlandığını aktardı.

Haberde, gözaltına alınanlar arasında üç bakanın oğlunun yanı sıra, devlet denetimindeki Halkbank'ın Genel Müdürü'nün, AKP'ye bağlı bir belediye başkanının (Fatih Belediye Başkanı) ve inşaat sektöründe faaliyet gösteren Ali Ağaoğlu, Osman Ağca ve Emrullah Turanlı gibi iş adamlarının da olduğu bilgilerine de yer verildi. Savcılık ve emniyetten konuyla ilgili kendilerine bir açıklama yapılmadığının belirtildiği haberde, sosyolog Yaşar Adanalı'nın şu görüşleri aktarıldı: "Gözaltılar, mevcut siyasi ve iş dünyası elitini en yumuşak noktalarından vuruyor: İnşaat ve yolsuzluktan. Emlak sektöründe ya da altın ticaretinde böylesi anlaşmaların yapılıyor olması şaşırtıcı değil. Şaşırtıcı olan böyle bir operasyonun mümkün olması."

Financial Times da Türkiye'nin dünkü baskınların ardından "çalkalandığı" tespitinde bulundu. Türkiye'de bakanların dokunulmazlıkları olduğu için gözaltıların yasal olarak hükümete mümkün olan en yakın noktaya kadar geldiğini yazan gazete, Başbakan Erdoğan'ın konuyla ilgili olarak içeride ve dışarıdaki "karanlık odaklar" tarafından kurulmuş bir "tuzak" değerlendirmesi yaptığı aktarıldı.

Daniel Dombey imzalı Financial Times haberinde de hükümet ile Gülen hareketi arasındaki çatışmaya dikkat çekiliyor ve bazı hükümet yetkililerinin Gülen hareketini "devlet içinde devlet" olarak nitelendirdiği yazıldı.

Haberde, operasyonu Ergenekon savcısı Zekeriya Öz'ün yönettiğine de vurgu yapıldı ve Öz'ün Gülen hareketi ve emniyet arasındaki ilişkileri eleştiren iki gazetecinin, Ahmet Şık ile Nedim Şener'in tutuklanmasında rol oynadığına dikkat çekildi. Haberde, Gülen hareketinin operasyonla herhangi bir bağlantısı olduğu yönündeki iddiaları reddettiğine de yer verildi.

Times'ın konuyla ilgili haberinin başlığı ise: "Toplu gözaltılar Türkiye'nin Başbakanını bir yolsuzluk skandalına sürüklüyor." Times haberinde de diğer gazetelerde olduğu gibi gerek operasyon hakkındaki bilgiler gerekse AKP hükümeti ile Gülen hareketi arasındaki ilişkiler ayrıntılı olarak okuyuculara aktarıldı. Haberde Radikal yazarı Cengiz Çandar'ın şu görüşlerine de yer verildi: "Yargı, yanına bazı emniyet güçlerini de katarak, iktidarın kalbini hedef aldı. Bunun geçmişte bir emsali yok." Haber, yolsuzluk skandalının hükümete Gezi olaylarından daha çok zarar verebileceğini söyleyen Çandar'ın şu sözleriyle son buldu: "Bu artık bir iç savaş. Bütün tartışma yolsuzluğa dayalı ve bu hükümet için Aşil'in topuğu (en zayıf noktası) olabilir."

Türkiye’de şok yaratan yolsuzluk ve rüşvet operasyonu, ABD’nin önde gelen gazetelerinde de geniş yer buldu. New York Times, operasyonun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için “tehdit” oluşturduğunu savunurken Erdoğan’ın “düzinelerce müttefiki gözaltına alındı” iddiasında bulunan Wall Street Journal, gelişmeler, “ekonomik istikrarı ve yatırımcı güveni tehdit ettiği” değerlendirmelerine de yer verdi.

“Yolsuzluğu tarama ağı, Sayın Erdoğan’a tehdit” ifadesini kullanan New York Times, “Soruşturma aynı zamanda iktidardaki İslami partinin geleceğini belirleyecek bir dizi seçimler öncesi Türkiye’nin siyasi kurumları sarsmakla da tehdit ediyor” diye yazdı.
Haberde Erdoğan ve Fethullah Gülen için “Bir zamanlar Türk siyasetini ordunun etkisinden kurtarmayı amaçlayan siyasi bir ittifakta pek rahat olmayan ortaklar idi” denildikten sonra “Ama şimdi Sayın Erdoğan ve Sayın Gülen açıkça kavga ediyor, bu da kökleri İslam’da olan iktidar partisi içerisindeki uyum konusunda soru işaretlerine yol açıyor” savlarına yer verildi.
NYT “Mevcut yolsuzluk soruşturması Sayın Erdoğan üzerindeki baskıyı artıyor” değerlendirmesinde de bulunduğu haberinde Gezi gösterilerini anımsattıktan sonra “Şimdi (Erdoğan), Türkiye’deki seçmenlerin yarısını oluşturan, muhafazakar dindar tabanında çatlaklarla karşı karşıya” yorumunu da yaptı.

Wall Street Journal, “Seçimlere üç ay kala iktidar partisindeki güç mücadelesi yoğunlaşırken polis Başbakan Erdoğan’ın düzinelerce müttefikini gözaltına alarak Türkiye’de şok dalgalarını yarattı” sözleriyle girdiği haberinde operasyona ilişkin ayrıntılı bilgi verdikten sonra Başbakan Erdoğan’ın son bir ayda Gülen grubunun gücünü kırmak için bir yılda sürdüğünü çabaya hız verdiğini öne sürdü.
Gözaltıların Erdoğan’ın popülaritesi için bir “test” olarak değerlendirilen yerel seçimler öncesi gerçekleştiğine dikkat çeken gazete, “Analistler, baskınlar, siyasi gerilimlerin iş dünyasına sıçrama yönünde artan eğilimini yansıttığını, bunun da ekonomik istikrarı ve yatırımcı güveni tehdit ettiğini söylüyorlar” diye yazdı.

Bu bağlamda WSJ haberinde değerlendirmelerine yer verilen Eurasia Group’un siyasi risk analisti Naz Masraff, “Erdoğan’ın, karşılık vermesi bekleniyor ve sıkıştırıldığını hissettiğinde yurt içindeki desteğini korumak için saldırılarını Gülen topluluğuyla sınırlı tutmayarak daha geniş bir çıkar yelpazesine yönlendirebilir” iddiasında bulundu.
Masraff “Genel olarak bu gelişmelerin sonucunda çok daha oynak bir iş iklimine doğru gidebiliriz” sözlerine ekledi.

Rus basınında çıkan bazı haberler ise şöyle:

Ria Novosti: Türk Polisi rüşvet suçundan 37 kişiyi gözaltına aldı.Türk Polisi rüşvet verdikleri şüphesiyle 37 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanların arasında iş adamları, devlet çalışanları, bakanların akrabaları da yer alıyor.

Interfax: Türk Bakanlarının çocukları yolsuzlukla suçlanıyorlar. Türk polisi bugün rüşvet suçlamalarıyla ilgili düzenlediği operasyonda Bakan çocuklarını gözaltına aldı. Sabah saatlerinde polisler birçok yere baskın düzenledi. Baskınlar sonucunda birçok iş adamı gözaltına alındı.

RBC: Türkiye'de 3 bakanın oğlu yolsuzlukla suçlanıyor. Türk polisi yolsuzluk suçundan en az 37 kişiyi gözaltına aldı. Operasyon kapsamında İçişleri Bakanı Muammer Güler'in oğlu Barış Güler, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'ın oğlu Salih Kaan Çağlayan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar'ın oğlu Abdullah Oğuz Bayraktar gözaltına alındı.

Gazeta: Türkiye'de rüşvet suçundan 37 devlet çalışanı ve işadamı gözaltına alındı. Yapılan operasyonlar sonucunda İçişleri, Ekonomi, Çevre ve Şehircilik Bakanlarının oğulları gözaltına alındı.

Lenta.ru: Türk polisi bakan çocuklarını gözaltına aldı. Türk polisi bakan çocuklarının da aralarında bulunduğu 37 kişiyi gözaltına aldı. Edinilen ilk bilgilere göre, birçok işadamı ve devlet çalışanı yolsuzluk ve rüşvet almakla suçlanıyor.

Mir24 TV kanalı: "Türk Polisi rüşvet suçundan 3 bakanın oğlunu gözaltına aldı. Türk Polisi aralarında Bakan çocuklarının da bulunduğu birçok kişiyi rüşvet ve yolsuzluk suçundan gözaltına aldı. İçişleri, Ekonomi, Çevre ve Şehircilik Bakanlarının oğulları da gözaltına alındı.

Echo Maskva: Türk Polisi rüşvet suçundan aralarında 3 Bakanın oğlunun da bulunduğu yaklaşık 40 işadamını gözaltına aldı. Bahsedilen kişiler İçişleri, Ekonomi, Çevre ve Şehircilik Bakanlarının oğulları. Ayrıca Türkiye'nin önemli bankalarından birisinin genel müdürü ve bazı devlet çalışanları da gözaltına alındı.