İnternet ve nefret söylemi

Alternatif Bilişim Derneği, “Türkiye’de İnternet’in Durumu” başlıklı raporunu  yayınladı. Dernek bu yıl sosyal medya ortamlarında üretilen içerik ve içeriklere dönük baskı uygulamalarını da gündemine taşıdı.

Alternatif Bilişim Derneği 2013 yılının İnternet karnesini çıkardı. Gezi direnişi ve etkisinin de tartışıldığı raporda  sosyal medya geniş bir yer aldı. 7 başlık altında toparlanan raporda, ekonomik ve siyasi iktidarın İnternet ve yurttaşlar üzerinde tahakküm kurma girişimleri olan dijital gözetim,  profilleme, veri eşleştirme, veri madenciliği olguları, ardından kişisel verilerin korunmasına dikkat çekildi.

Medya izleme gruplarının raporlarında LGBTİ bireylere yönelik nefret söylemi ülke gündemine bağlı kalmaksızın sürekli olarak, özellikle de muhafazakar medyada sürdürüldüğü belirtildi.
Medya sitelerinden de örnekler verildi. Raporun verdiği bir örnek şöyle: Habervaktim adlı sitenin düzenli olarak LGBT bireyler ve etnik/dini kökenleri hedef alan nefret söylemi örnekleri yayınlanmaktadır. 4 Şubat 2013 tarihinde yayınlanan “BDP’den ‘Ahlaksızlık Terörü’ne de Destek” başlıklı haber bunların en çarpıcı olanlarından biridir. Haberde LGBT bireyler “sapkın” olarak nitelendirilirken habere konu TSK Disiplin Suçları Kanunu’nda değişiklik talep eden KaosGL Derneğine destek veren BDP de terör destekçisi olarak tanımlanmıştır. Haberdeki ton okur yorumlarında daha da uç boyutlara taşınabilmiştir.

KADINA YÖNELİK NEFRET SÖYLEMİ

Raporda kadına yönelik nefret söylemi de ayrıca ele alınıyor. Geleneksel medyanın erkek egemen dilinin neredeyse başından beri kadınları eksik/yanlış temsil, ayrımcı dil ve nefret söyleminin hedefi haline getirdiği belirtiliyor. Bu söylemin gerek çevrimiçi medya içeriklerine yapılan yorumlarda gerekse sosyal medya ortamında yeniden üretildiğinin de altı çiziliyor

ENGELLİLER VE MÜLTECİLER

Türkiye’de İnternet’in Durumu raporunda engelliler de ele alındı. 2013’de iktidar ve muhalefet tarafından Türkiye’ye yerleştirilen Suriyeli göçmenler üzerinden sert bir tartışma yürütüldüğüne ve kutuplaşmanın İnternet ortamlarında da yaşandığının gözlendiğine değinildi. Suriyeli mültecilere yönelik nefret söyleminin İnternet’te yayıldığı belirtildi. Örnek olarak da Ekşi Sözlük’te “türkiye’de suriyeli istemiyoruz kampanyası” verildi ve şöyle denildi:  38 sayfalık başlıkta bunun ayrımcılık olduğunu belirten girişler kadar yabancı düşmanlığını teşvik eden girişlerin bulunduğu tespit edilmiştir.

GEZİ SÜRECİ VE NEFRET SÖYLEMİ

Raporda yer verdiği başlıklar arasında Gezi Parkı sürecinde üretilen nefret söylemi de var. Özellikle sosyal medya ortamlarında net bir kutuplaşma olduğuna dikkat çekiliyor . Politikacıların protesto gösterilerine ve gösterilere katılanlara dair söyledikleri üzerinden şekillenen tartışmaların da taraflar arasında zaman zaman küfürleri de içeren nefret söylemlerine rastlandığının altı çiziliyor.

Ancak Gezi sürecinin İnternet ortamlarında nefret söylemine yönelik farkındalık yaratılması konusunda da katkıda bulunduğu da vurgulanıyor. Ayrımcı, cinsiyetçi dil ve/veya küfür içeren ifadelerin paylaşılmaması yönünde çağrılar da yapıldığına dikkat çekiliyor.

NE YAPILABİLİR?

Raporda nefret söylemine karşı şu öneriler yapıldı;
* Türkiye’de genellikle hedef alınan gruplara yönelik anahtar sözcüklerin belirlenmesi ve buna göre İnternet ortamlarının izlenmesi ve bu konuda bilimsel araştırmalar yapılması
* Nefret söylemi içeren içeriğin yayınlandığı siteye/şirkete/servis sağlayıcıya vb. şikayet bildirilmesi ancak bu şikayetlerin ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi.
* Yeni medya okuryazarlığı konusunda eğitimler verilmesi ve toplumsal farkındalığı arttırıcı kampanyalar yürütülmesi
* Nefret söylemi/suçu mağdurları ile dayanışma yapılması ve destek olunması
* Uluslararası iş birliği yapılması
* Akademik çevrelerin, STK’lerin ve mağdurların taleplerinin dikkate alındığı yasal düzenlemelerin yapılması
Sosyal medyada hükümetin baskısı da ayrı bir başlık altında incelendi.
Alternatif Bilişim Derneği Yeni Medya Okuryazarlığı konusunun altını bir kez daha çizdi. Pratiklerin hatırlatıldığı kısımda, nasıl bir eğitim sorusunun da yanıtı arandı.
Raporun tamamına alternatifbilisim.org adresinden erişilebilirsiniz.

(MEDYA SERVİSİ)