Miro resimleriyle şiir yazıyor
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ev sahipliğinde Kült iş birliğiyle düzenlenen Miro İstanbul’da sergisi 19 Ocak’a kadar Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezinde. Sergide Maurlot ve Maeght koleksiyonlarında yer alan 60 eser yer alıyor.
Derya YILMAZ
İstanbul
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ev sahipliğinde Kült iş birliğiyle düzenlenen Miro İstanbul’da sergisi 19 Ocak’a kadar Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezinde. Sergide Maurlot ve Maeght koleksiyonlarında yer alan 60 eser yer alıyor. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Kemal İskender ile sürrealizm, Miro ve sergi hakkında konuştuk.
ÖĞRENSELERDİ MİRO’YU DIŞLARLARDI
Sanat tarihinde sürrealizmin yeri ve sürrealizm akımı içinde Miro sizin için ne ifade ediyor?
Sürrealizm sonuçta Freudyen kuramlara göre bilinçaltını ortaya dökmek üzere kurgulanmış bir harekettir. Bunun edebi peygamberi de Şair André Breton’dur. Sürrealizm ikiye ayrılır. Bir veristik sürrealizm bir de biyomorfik sürrealizm. Veristik sürrealizmde biçimin gerçeğe karşı sınanması söz konusudur. Dali, Magritte gibi ressamlar kendi aralarında çok önemli farklar olmasına karşın gerçek imajlarla çalışmalarından ötürü veristik sürrealizm içinde yer alırlar. Miro ise biyomorfik sürrealizm içinde yer alır. Özellikle Miro tuval karşısına geçtiği zaman aklında hiçbir ön yargı olmadan ve de tuvale ilk darbeyi koyduktan sonra hiçbir şey düşünmeden ilk darbe kendisinde ne uyandırıyorsa tepkiyse tepki devamsa devam, ikinci darbeye onu da koyar. Böyle gider. Akli bir sorgulamaya tabi tutmaksızın nerede bırakmasına karar verdiğinde işi bitiyor. Sistem bu.
RESMİN EN SAF HALİ
Miro’nun ‘Resim mağara adamlarının çizimlerinden beri çöküş içerisindedir’ sözünü biraz açar mısınız?
Son araştırmalarda gösteriyor ki mağara resimlerini yapan adamlar şamanlar esasında. Mağarada yaşayan insanların bir nevi ruhani yöneticisi yapıyor bu resimleri. Ve bunları trans halinde yapıyor. Öyle olunca Miro şunu demek istiyor; hiçbir art niyet güdülmeksizin ham halde, akla ne geliyorsa onu aktarmayı kastediyor. Sanat ondan sonra hiç bu kadar saf olmamıştır demeye getiriyor. İşin içine bilgi giriyor, nasıl çizilir giriyor, nasıl resim algılanır giriyor. O adamın öyle bir kaygısı yok. Bu nasıl algılanacak, nasıl olacak, kim eleştirecek öyle bir derdi yok. Resmin en saf hali olarak mağara resmini kabul ediyor spontanlığından ötürü.
Ancak Miro’nun eskizlerinin bulunması bu saflığı kendisinin de gütmediğini gösteriyor. Miro’nun sanatını diğer sürrealistlerden ne ayırır bilir misiniz? Belli kalıplara uymakla birlikte bir tür lirizm yahut şiirsellik arıyor. Bu anlamda lirik olan başka bir sürrealist bir sanatçı yok. Yani bir tür resimle şiir yazıyor esasında öyle düşünün. Bir ahenk yazıyor.
Miro’nun İspanya iç savaşı sırasında General Franco’ya tepki olarak yaptığı İspanya’ya Yardım Edin adlı çalışmasıyla Picasso’nun Guernica’sını karşılaştırabilir misiniz?
Picasso’nun Guernica’sı sadece Guernica kasabasının iç savaşı sırasında Alman uçaklarının bombardımanı sonucu yok edilmiş olmasıyla ilgili değildir; aynı zamanda savaşa karşıt evrensel bir iştir. Miro’daki raporlar Guernica’daki kadar net, açık bir tavır değildir. Daha şiirsel bir sonuç vardır Miro’da.
MİRO’NUN ŞİİRSELLİĞİNDE ÇOCUK ÖN YARGISIZLIĞI VAR
Sergi kapsamında kurulan çocuk atölyelerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Tabii ki Miro’nun şiirselliğinin ulaştığı saflık bir yerde bayağı çocukların saflığı. Onun ilk başta kastettiği mağara resminin saflığı, ön yargısızlığına kadar ulaşmıştır ki; birçok resmi neredeyse çocuk resmi ilkelliğine indirgenmiş şiirlerdir. Miro’nun şiirselliğinde çocuğun saflığı, çocuk ön yargısızlığı vardır.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
