Kıbrıs’ta birleşme futbolla mı geliyor?

Dr. Okan Dağlı

KOP, 1934 yılında Kıbrıslı Türkler, Rumlar ve Ermenilerin beraber kurduğu ‘Kıbrıs Futbol Federasyonu’dur.  Şu anda Güney Kıbrıs’ta sadece Kıbrıslı Rumların futbol federasyonu olsa da bu federasyonun kurucularından biri de Kıbrıslı Türklerin  futbol takımı, 1940’ların sonunda Çetinkaya ismini alacak olan, Lefkoşa Türk Spor Kulübü’dür.

1955 yılına kadar Çetinkaya KOP 1. Liginde yer alırken, Mağusa Türk Gücü, Gençlik Gücü, Doğan Türk Birliği ve daha sonra Gençlerbirliği ismini alan Larnaka Demirspor da KOP 2. Liginde futbol oynamıştır. Kıbrıs Kupası maçlarında bu 5 takımımız da beraberce yer almışlardır.

1950 - 55 yılları arasında şimdiki Milli Takımların ilk örneği olarak çok toplumlu/ulusötesi Kıbrıs Karması oluşturulmuş ve ilk on birinde çoğu zaman 5 Kıbrıslı Türk, 5 Kıbrıslı Rum ve 1 de Ermeni futbolcu forma giymiştir. İsrail ile 1954’te oynanan ve 2-2 biten maçta forma giyenlerden Erol, Kamuran, Erdoğan ve Sevim hayattadırlar. Erdoğan ve Sevim, 2012 yılında yayınladığım “İki Toplumlu Futbolcular” kitabımda anılarını bizlerle paylaşmışlardır. Erdoğan bu maçta Kıbrıs’ın gollerinden birini de kaydeden futbolcumuzdur.

Ada’da yaşayan Kıbrıslı Türk, Rum ve Ermenilerin ortaklaşa oluşturduğu ve Teknik Direktörlüğünü Yunan hoca Kavallaris’in yaptığı Kıbrıs Karması’nda futbolcuların milliyeti değil teknik kabiliyet ve becerileri rol almıştır. Yunan hoca da bunu defalarca söylemiştir. Kıbrıslı toplumların 1950’li yıllarda başardığı ulusötesi ortak Karma (Milli Takım) anlayışını Avrupalılar Kıbrıs’tan ancak 30 sene sonra başarabilmişlerdir. 1980’li yıllardan sonra Fransa, Hollanda ya da Alman Milli takımlarında Afrika veya Türk kökenli futbolcular da forma giyebilmişlerdir.

Kıbrıs Türk Futbolu, 1955 yılına kadar en üst seviyeye ulaşmıştır. KOP Liginde ve Kıbrıs Kupasında Çetinkaya defalarca şampiyonluklar yaşamıştır, Kıbrıs Karmasına en çok oyuncuyu veren takımlardan biri olmuştur. Kıbrıs Lig ve Kupa Şampiyonlarının oynadığı Süper Kupa niteliğindeki Pakos Şildini en çok kazanan takım unvanına sahip olmuştur.

1955 yılında her iki tarafın  yer altı teşkilatları futbolu siyasete alet etmesiyle beraber KOP çatısında ayrışma yaşanmış ve o güne kadar KOP Asbaşkanlığını ve Disiplin Komitesi Başkanlığını yapan Kıbrıslı Türkler, KOP sürecinden kopmuşlardır. 30 Ekim 1955 yılında yapılan KOP Genel Kuruluna  Kıbrıslı Türkler katılmamışlar ve ertesi gün Kıbrıs Türk Futbol Federasyonu, KTFF’yi kurmuşlardır. KOP da bu Genel Kurula katılmayan Kıbrıslı Türk üyelerini ihraç etmiştir. Uzun yıllar Kıbrıslı Türklerin liderliğini yapan Rauf Denktaş da KOP Disiplin Komitesinde çalışmıştır.

KOP’tan ayrışma ile beraber Kıbrıs Türk Futbolu gerileme dönemine girmiştir. Kendi liglerinde oynamışlar ve Avrupa ile Dünya Futbolunun dışında kalmışlardır. “Bir ülkede tanınan tek bir federasyon” olgusu ile KOP, FIFA ve UEFA’ya üye olmuştur. 1962 yılından itibaren Ermenilerin AYMA takımı de KOP’tan ayrılmıştır. Bu tarihten sonra Kıbrıslı Rumlar, tek toplumlu yapıya dönüşen federasyonları KOP ile Avrupa ve Dünya Şampiyonalarında temsil edilmişlerdir.

Kıbrıslı Türk Futbolu futboldaki ikinci izolasyonu, KKTC’nin ilanı ile beraber 551 sayılı BM GK Kararı sonucunda yaşamıştır. 1955’ten 1983 yılına kadar Türkiye takımları ile gerek milli gerekse kulüpler düzeyinde maçlar yapan Kıbrıslı Türkler, 1983 yılında kurulan ve bu kararla ayrılıkçı olduğu vurgulanan KKTC’den sonra bu şanslarını da yitirmişlerdir. Ayrıca o yıla kadar katıldıkları İslam ve Akdeniz Oyunları gibi uluslararası organizasyonların da dışında kalmıştır.

Şu anda FIFA ve UEFA Başkanları sayın Blatter ve Platini’nin katıldığı toplantıda “Kıbrıs’ın Futbolda Birleştirilmesi” öngörüsüne sahip bu iki futbol adamının da yaratacağı pozitif enerjiyi kullanmaktan başka yolumuz yoktur. KTFF Başkanı Sertoğlu ve KOP Başkanı Kutsokomnis, 5 Kasım günü, Blatter ve Platini ile beraber FIFA tarafından hazırlanan ‘Kıbrıs’taki Futbol İçin Geçici Düzenleme’ başlığı altında 7 parametrenin de yer aldığı belgeye imza koymuşlardır. Bu belge Kıbrıs’ta taraflar arasında yapılacak son düzenlemelerden sonra iki futbol federasyonu KTFF ve KOP Genel Kurullarının onayına sunulacaktır. Olumluluk durumunda Kıbrıslı Türkler, kurucusu olduğu KOP ve kendi futbol federasyonları KTFF ile beraber, yarım yüzyıldan fazla bir süreden sonra tekrar dünya ile buluşma şansını yakalayacaktır.

Yaklaşık 60 yıldır iki toplum arasında süregelen siyasal, sosyal ve sportif ayrılıkların ortadan kalkması ve Ada’nın tekrar birleştirilmesi yönünde atılacak bu adım, doğru ve olumlu bir şekilde atılıp, 1950’li yılların ortalarındaki gibi siyasete kurban edilmezse, yeni bir Kıbrıs’ın doğuşunu futbol sayesinde müjdelemek mümkün olacaktır.

*dagliokan@gmail.com,
www.okandagli.com