ABD, Almanya’yı çatıdan dinlemiş

Yücel Özdemir

ABD istihbaratının Almanya Başbakanı Angela Merkel’i dinlemesi konusundaki bilgiler somutlaşmaya başladı. Der Spiegel dergisinde yer alan habere göre dinlemeler asıl olarak ABD’nin Berlin Büyükelçiliği ve Frankfurt Konsolosluğu çatısına yerleştirilen özel antenler sayesinde yapıldı. Merkel, 2002’den beri dinleniyordu. Bush’tan sonra Obama’nın da dinlemeden haberdar olduğu ortaya çıktı.

ABD istihbarat örgütü Ulusal Güvenlik Dairesinin (NSA), Almanya Başbakanı Angela Merkel’i Berlin’deki ABD büyükelçiliğinin çatışına yerleştirilen dinleme sistemi üzerinden dinlendiği ortaya çıktı. Der Spiegel dergisinin bu hafta kapak yaptığı habere göre, Berlin’de bütün bakanlıklar ve Başbakanlık Dairesinin bulunduğu Brandenburg Kapısı’na çok yakın olan Paris Meydanı’nda yeni inşa edilen ABD Büyükelçiliği’nin çatısına NSA ve CIA tarafından kurulan özel bir birim tarafından dinleme sisteminin kurulduğunu yazdı. Derginin kapağında, büyükelçiliğin üzerindeki dinleme sisteminin resmi yer aldı.

Dergide yer alan habere göre, Merkel zaman zaman dinlendiğine dair kuşkuların dolaştığını, daha çok Rusya ve Çin’den şüphelendiği söylemiş, “dost ve müttefik” ABD’nin Merkel’i dinleyebileceğine ise pek ihtimal verilmemiş.

Derginin kaynak gösterdiği NSA’nın “Çok Gizli” ibareli belgeye göre, 2010 yılında NSA ve CIA tarafından görevlendirilen ve özel yetiştirilmiş “Special Collection Service -(SCS)” timi Berlin’deki ABD Büyükelçiliğinin çatısına dinlemelerin çok daha kolay ve yaygın yapılabilmesi için özel bir anten yerleştirildi.

SİSTEM 80 DEĞİŞİK YERE KURULDU

Eski NSA Ajanı Edward Snowden’in verdiği belgeler üzerinden hazırlanan haberde, benzer dinleme sistemi dünyanın 80 değişik yerinde kuruldu. Bunların 19’u Avrupa’da bulunuyor. Avrupa’daki kentlerin başında Paris, Madrid, Roma, Prag ve Cenevre sayılıyor. Bu sistem Almanya’da ise Berlin ve Frankfurt’ta kuruldu. ABD Büyükelçiliği ve konsolosluklarında dinlemeye karşı özel olarak yapılmış alanlarda çalışan SCS ekipleri, “diplomat” statüsünde Almanya’da bulunuyordu. Elçilik ve konsolosluklarda ise özel ayrıcalıklara sahiptiler.
Uluslararası anlaşmalar büyükelçiliklerden ve konsolosluklardan dinlemelerin yapılmasını yasaklarken, ABD bunları takmadan uzunca bir süre başta Almanya olmak üzere pek çok ülkede İnternet ve telefon üzerinden yapılan bütün görüşmeleri kaydetti.

Bütün bu belgelere rağmen NSA, dinlemelerin yapıldığına dair resmi bir açıklama yapmaya yanaşmadı.

MERKEL’İ BUSH DA DİNLEMİŞ

NSA’nın belgelerinden Başbakan Merkel’in “0173” ile başlayan telefonun dinlemek üzere takibe alındığına yer veren Der Spiegel, dinlemenin 2002 yılından itibaren ABD tarafından yapıldığını ve bunun Obama’nın Haziran 2013’te Berlin’e yaptığı ziyarete kadar devam ettiğini ileri sürdü. Böylece Merkel’in telefonunun Georg W. Bush’in iş başında olduğu dönemden itibaren 10 yıldan fazla bir süre ABD istihbaratı tarafından dinlendiği saptanmış oldu. New York Times gazetesi de Merkel’in 2002’den beri dinlendiğini yazdı.

Derginin iddiasına göre, Beyaz Saray ve AB istihbaratının bir buçuk yılda bir dinlenen listeleri gönden geçirdiğini, bu nedenle dinlenen ülke liderlerinin 1’den 5’e kadar değişik kategorilerle numaralandığı ifade edildi. Buna göre Çin yöneticileri 1, Brezilya ve Meksika yöneticileri 3 ile kategorileştirildi. Almanya da bu kategoride yer aldı. Gizli belgelerde Almanya’nın dinlenmesine gerekçe olarak ekonomideki istikrar, dış politikadaki hedefler ve yüksek düzeydeki silah sistemi gösterilmiş.

İKİ HAFTADIR GÖRÜŞME HALİNDELER

Der Spiegel’in iki hafta belgeleri Federal Hükümet’e iletmesi üzerine yapılan araştırmalarda, ABD’nin Merkel’i dinlediği doğrulandı ve bu temelde diplomatik girişimler başladı.
Obama’nın Güvenlik Danışmanı Sussane Rice’nin bir hafta sonra Başbakanlık Dairesini arayarak, Merkel’in “Şu anda dinlenmediğini, gelecekte de dinlenmeyeceğinin sözünü vermesi”, aynı zamanda geçmişte dinlendiğinin onaylanması anlamına geliyordu. Daha sonra da konunun fazla dallanıp budaklanmaması, kamuoyuna yansıtılmaması temelinde değişik düzeylerde her iki ülke arasında görüşmeler devam etti. Ancak Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’nin ülkesinde yurttaşların dinlenmesine karşı Obama ile görüşmesinden sonra, Merkel de benzer bir görüşmede bulunma kararı aldı. Yapılan Merkel-Obama görüşmesinde de Obama, olanlardan ötürü Merkel’den özür diledi, ancak bu ortalığın yatışmasına yetmedi.

OBAMA ÖNCEDEN BİLİYORDU

Ortaya çikan belgeler ve bilgeler, ABD’nin uzunca bir süredir dünyanin pek çok ülkesinde milyonlarca yurttaºin yani sira liderleri de dinledigini gösteriyor. Bush döneminde yayginlaºtirilan bu uygulama Obama döneminde de oldugu gibi devam etti. Pazar günü yayimlanan “Bil dam Sonntag” gazetesinde yer alan habere göre Obama’nin 2010’dan beri Merkel’in dinlendiginden haberdar oldugu ileri sürüldü. Gazetenin NSA üst düzey yöneticilerine dayandirarak verdigi habere, NSA Baºbakani Keith Alexander’in Obama’ya Merkel’in dinlendigini dair bilgi verdigi, ancak Obama’nin dinlemenin durdurulmasi yerine dosyanin tutulmasini istedigi iddia edildi.

ALMANYA KONUYU BM’YE TAŞIYACAK

Başbakan Angela Merkel’in dinlenmesini geçen hafta AB Zirvesi’ne taşıyan Almanya, önümüzdeki haftalarda konuyu Birleşmiş Milletler’in gündemine götürmeyi planlıyor. Basında yer alan haberlere göre Almanya’nın, Brezilya ile birlikte internette kişisel verilerin korunmasına ilişkin bir karar tasarısı hazırlığı içinde olduğu bildirildi. Hatırlanacağı gibi Brezilya Cumhurbaşkanı Dilma Rousseff’in de ABD tarafından dinlendiği kısa bir süre önce ortaya çıkmıştı.

Hazırlanan metinde, mahremiyetin ve temel insan haklarının korunması gerektiğine vurgu yapıldığı ifade ediliyor. Almanya ve Brezilya’nın karar tasarına ilişkin BM üyeleri ile görüşmelere başladığı ve önümüzdeki günlerde metne son şeklinin verileceği belirtildi.

‘BİZİ GÖZETLEMEYİ BIRAK’

ABD Başkanı Obama’nın Almanya Başbakanı Merkel’in yıllardır dinlendiğinden haberdar olduğu bilgisi üzerine binlerce Amerikalı, NSA’yı protesto gösterisi düzenledi. Protesto yürüyüşü, Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği, Electronic Frontier Vakfı Gizlilik Grubu ve Wall Street NYC İşgalcileri’nin de dahil olduğu 100 kadar sivil toplum örgütü, kamu savunma grubu tarafından oluşturulan “Bizi izlemeyi durdur” adlı koalisyon üzerinden organize edildi. Platform NSA hakkında soruşturma açılması için ABD Kongresini göreve çağırıyor.(Köln/EVRENSEL)