Bir yıldız doğuyor
ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter array) teleskopu bugünlerde, Şili’de Atacama çölünde gökbilimcilere şimdiye kadar bir yıldızın doğuşu ile ilgili elde ettikleri en güzel görüntüleri veriyor. Karanlık bulutların kütlesi Güneşin 500 katı en büyük yıldız oluşumuna rastlandı. Bu yıldız oluşumu Sam
Gökadamızdaki en büyük yıldızlar, karanlık ve soğuk bulutların arasında doğuyor. Fakat doğum süreci tam olarak anlaşılmış değil. ALMA’daki gökbilimciler yeni görevi ise bu yeni oluşmakta olan yıldızı inceleyerek bu süreci anlamaya çalışmak. Yeni yıldızın doğmakta olduğu bölge Spitzer Karanlık Bulutu olarak biliniyor ve Spitzer Karanlık Bulutu dünyamıza 11.000 ışık yılı uzaklıkta.
SDC335.579-0.292 ilk önce NASA’nın Spitze Uzay Teleskopu ve ESA’nın Herschel Uzay Gözlem Aracı ile görüntülenmişti. Şimdi ALMA’nın ayrıntılı verileriyle orada hızla dolaşan gaz ve toz bulutları arasında doğmakta olan bir dev yıldız bulundu. Gaz ve toz bulutları hızla yıldız çekirdeğinde birikiyor. Bu dev yıldız Samanyolunda şimdiye kadar görülmüş olan en büyük yıldız çekirdeği Bu bölgede oluşmakta olan başka yıldızlar da var, ancak bu çekirdek bunların açık ara en büyüğü.
Proje yürütücülerinden Nicolas Peretto, “Bu bölgede yeni doğan yıldızları bulmayı bekliyorduk. Ancak böylesine büyük bir kütleye sahip bir önyıldız bulmak bizi şaşırttı” diyor. Bu büyüklükte yıldızların oranı tüm yıldızlar arasında onbinde birden daha az. Ayrıca bu yıldızların doğum, büyüme ve ölüm süreleri çok kısa. Bu yüzden rastlamak zor. Güneşin ve benzerlerinin ömürleri tipik 10 milyar yıl yada fazlası, bu dev yıldızların ömrü sadece milyonlarla yıl olarak ölçülüyor.
Dev yıldızların doğumunu açıklayan iki genel iddia var. Nicolas Peretto, şimdi ALMA’dan alınmakta olan görüntülerin bu kuramların birini doğrulamak için tam bir fırsat olduğunu söyledi.
Gökbilimcilere göre, bu keşif 64 çanak antenden oluşan ALMA teleskopunun sadece bir çeyreğini kullanarak yapılmış olup antenlerin hepsi tam kapasite ile hizmete girince yıldız oluşumu ile bize devrimsel nitelikte bilgiler sağlayacak, bazı kuramları doğrulayacak bazılarını yanlışlayacak, ve bilimde hep olduğu gibi ortaya yeni sorular çıkaracaktır.
www.eso.org’tan çeviren
Özlem Temena
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
