‘Sorunları AİHM’e gitmeden çözecek bir Meclis istiyoruz’

Boyacı, “Emek, Demokrasi ve Özgürlük Blokundan girecek milletvekillerinin sayısı ne kadar çok olursa bizim sesimizin de Mecliste o kadar çok çıkacağına inanıyorum” derken, Özdemir, “Kürt’üyle, Türk’üyle, Süryani’siyle, Çerkez’iyle... gerçekten karma bir Meclis oluşturabilirsek o zaman Türkiyeliliği yaratabiliriz” diye konuştu. Blokun bağımsız adaylarını desteklediğini açıklayan Arslan, “Sorunlarımız artık AİHM’e gitmeden Türkiye’de çözülsün istiyorum” derken Çelik ise “Ben yeni kurulacak Mecliste çok seslilik istiyorum” dedi.

Süryanilerin genel seçimlerden beklentileri nelerdir? Yeni dönemde çözülmesini bekledikleri acil sorunlar nedir?

Şabo Boyacı: Bu ülkede yıllardır Kürtler, Ermeniler, Ezidiler ya da Süryaniler; bütün halklar çok sorunlar yaşadı. Farklı kültürler için haksızlıklar yapıldı ve bu haksızlıklar hâlâ devam ediyor. Bu haksızlıkları Mecliste gündeme getirip, sorunların çözümüne hep birlikte ulaşmak zorundayız. Bugüne kadar azınlıklarla ilgili sorunlar çok gündeme getirildi, ancak hiçbir çözüm sunulmadı. Ya savsaklandı ya da sümen altı edildi. Bu dönem farklı bir Meclisten farklı bir anayasadan bahsediliyor. Muhakkak ki yeni anayasada bu ülkenin farklı kesimlerinin; farklı kültürlerinin de sesinin, renginin olması lazım. Bunu Meclise sokacağımız temsilcilerle başarabiliriz. Ben bu yüzden BDP’nin Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku içinde seçime girmesini çok önemli görüyorum. Bu Bloktan girecek milletvekillerinin sayısı ne kadar çok olursa bizim sesimizin de Mecliste o kadar çok çıkacağına inanıyorum. AKP Hükümeti 8 yıllık döneminde birçok olumsuz karara imza atmıştır. AKP’li bir milletvekilinin baskısıyla Süryanilerin Mor Gabriel Manastırı hakkında dava açılmıştır. Biz yeni dönemde sorunlarımızı açıkça dile getirebileceğimiz; ana dilde eğitim, kültürlerin yaşatılması gibi sorunları çözebileceğimiz bir Meclis istiyoruz. Ben Emek, Demokrasi ve Özgürlük Blokunun bu sorunların çözümü için çalışacağına canı gönülden inanıyorum.

Tuma Özdemir: Sorunlar Türkiye’ninse bu sorunu Türkiyeliler çözmelidir. Sırf Türklerin sorunları çözmesi mümkün değildir, cumhuriyet kurulduğundan beri de bu çözüm yönünde bir girişim olmamıştır. Bir Türkiyelilik sevdasıyla gerçekten karma bir Meclis oluşturulmalıdır. Kürt’üdür, Türk’üdür, Süryani’sidir, Çerkez’idir, Ermeni’sidir karma bir grup çıksa; Mecliste böyle bir milletvekili grubu kurulabilirse o zaman Türkiyeliliği yaratabiliriz, Türkiye’nin zenginliğini ortaya çıkartabiliriz. Süryaniler Türkiye için güzel bir çalışma yapabilirler, Güneydoğunun zenginliğine katkıları olabilir; Avrupa’dan dönüş süreci başlayabilir hem fikren hem maddi anlamda bir katkıları olabilir.
Süryaniler şuana kadar bir kilise cemaati olarak muhatap alınıyordu, bu yanlıştır. Tabii ki kilise bizim için önemli, değerli bir parçamızdır ama sivil kurum ve kuruluşların da muhatap alınması lazım. Hangi parti iktidar olacaksa da insanları muhatap almalıdır.

Seçim sürecinde farklı partilerin temsilcileri gelip görüşüyorlar sizlerle; CHP ve AKP’den gelenler olmuş nasıl değerlendiriyorsunuz bu görüşmeleri?
 

Tuma Özdemir: Seçim programı bellidir, siz bize oy verin derler. Zamanında rahmetli Erbakan Midyat’a gitmişti “Ben size deniz getireceğim” demişti. Bize gelen gruplarla sizinle konuştuğumuz gibi konuşuyoruz. Amacımız Türkiye’nin sorunlarını tartışmaktı, bunları tartıştık. Bunlar yarın bir çalışma olursa bir anlamı olur. Biz sorunlarımızı dile getirdik.

Şabo Boyacı: AKP’den Anayasa Komisyonu Burhan Kuzu gelmişti. Övüldükleri zaman sorun yok. Birkaç eleştirel bakış geldiği zaman gerçek yüzlerini ortaya çıkardılar. Bir arkadaşımız seçim barajıyla ilgili soru sordu, ben azınlıkların mal varlıkları ile ilgili davaları sordum hemen yargıya muktedir değiliz diye kaçamak cevap verdi. Ben inanmıyorum buna, işlerine gelmiyor, işlerine gelseydi Bir Kürt’ün, bir Süryani’nin sorununu da çözerlerdi. 8-9 senedir bir ülkeyi yönetiyorsunuz. Bütün mekanizmalar sizin elinizde, Mecliste çoğunluğunuz var, hâlâ sorunların çözümüne nasıl muktedir değilsiniz?  
Biz Süryaniler olarak sorunlarımızın ne olduğunu iyi biliyoruz. Onları inşallah seçimde parlamentoya girecek arkadaşlarımız dile getirecekler.

Edip Arslan: Biz artık sorunlarımızı AİHM’e gitmeden Türkiye’de halledebilmek istiyoruz. Bana göre bu Demokrasi Bloku bizim sorunlarımızı Ankara’da Mecliste dile getirecekler, biz de artık o bizim Meclisimiz diyeceğiz. Bugün hâlâ düzen partileri bellidir, milletvekillerini parti başkanları seçiyor. Tabandan gelen bu Bloktan ümidimiz var. Sırf Süryanilerin değil Türkiye’nin sorunlarını halletmesini istiyoruz. Çünkü benim sorunum bitmiş, komşumun ki bitmediği zaman olmaz ki. Biz Güneydoğu’dan kaçtım geldim buralara neden? Çünkü komşumla devlet kavgalı. Ne zaman ki onlar rahat olursa, ben de rahat olurum. Biz 9 kardeşiz 8 kardeşim bu sorunlardan dolayı Avrupa’ya kaçtı. Yarın öbür gün sorunlar çözülürse neden orada yaşasınlar? Belki geri gelirler.  

Fehmi Çelik: Ben çok seslilik istiyorum. Bugün Meclise her türlü ses girmiş olsa, iletişim daha güzel olsa ve istekler sofraya dökülür, oradan gerekenler alınır. Bu olmadığı sürece bir şey değişmeyecek. Seçimlerde görüyorsunuz herkes birbirini yiyor. Sorunlar çıkıyor. Partiler seçimden seçime geliyorlar bize. Söylemlerinin arkasında hep bencillik görüyorum. Vaatler çok güzel ama liderliği ellerine geçirdiklerinde sadece kendi çıkarlarına göre hareket ediyorlar.

Süryanilerin genel olarak siyasete bakışı nasıldır? Siyasete aktif katılımlarını görmüyoruz çok fazla..
Tuma Özdemir: Şimdiye kadar böyle bir şansımız yoktu ki. Bu dönem adaylar ve aday adayları oldu sadece. Daha önce değil siyasete girmek, parlamentoya girmek “Ben buralardan nasıl kaçarım” diye bakıyorduk. Bir dernek ancak kurabildik; ilk dernek de Mezo-Der’dir. En değerli mabedimiz kiliselerdir, kiliselerimizde düşen bir taşı yerine koymaya korkuyorduk biz. Son süreçte biraz değişti ama tabii ki yeterli değil.

Şabo Boyacı: Süryaniler cumhuriyetin kuruluşundan itibaren dar bir “cemaat” kalıbı içine sokulmak istenmiştir, bu dar kalıp onların dışarı açılmasına engel olmuştur ta ki dünyada sivil toplum örgütlerinin öneminin anlaşıldığı son yıllara kadar ve yavaş yavaş Mardin’de İstanbul’da küçük örgütler kurmaya başlamışlardır. Süryaniler bugüne kadar ağırlıklı olarak merkezi sağ partilere oy vermişlerdir. Sol kesime olumlu bakan bir kesimin de başına gelmedik kalmamıştır, ‘80 darbesinden sonra yurt dışına kaçmıştır.

Emek, Demokrasi ve Özgürlük Blokunun Mardin Milletvekili Adayı Erol Dora’nın adaylığı Süryaniler arasında nasıl karşılandı?

Tuma Özdemir: Yalnız ben değil bütün Süryaniler kalben çok mutlu oldular. Ama içlerinde Süryanilik öne çıkarsa neler olur, yeni sorunlar olur mu diye de çekinenler de var. Eskiden İstanbul’a göç eden Süryaniler isimlerini saklıyorlardı, Türkçe isimler kullanıyorlardı. Şimdi bir Erol Dora’nın Meclise girmesi sadece Süryanileri değil tüm azınlıkları sevindirecektir, çünkü bir çerçeve kırılmış olacak.

Fehmi Çelik: Ben hem Süryaniler hem Erol adına seviniyorum. Bazı lider partilere gönül verenlerin çok hoşlarına gitmedi bağımsız aday olması ama onların da bu düşüncelerinden dolayı pişman olacaklarına inanıyorum.

Şabo Boyacı: Bugüne kadar bir çok Süryani kendi halkının çıkarlarına belki en uzak partileri desteklediler. Bunun artık değişmesi lazım. Süryanilerin sayısı Türkiye’de az olsa da sorunları büyük. 1800 yıllık Mor Gabriel Manastırı’nın sahip olduğu topraklar başkalarına verilmek isteniyor. Bunu dile getirmeyecek partiye nasıl oy vereceğiz? Ama mesela bu dava sürecinde BDP’nin mahkemelere gittiğini, açıklamalar yaptığını gördüm. Ben bir Süryani yurttaş olarak Kürt toplumuna ve milletvekillerine teşekkür ederim. Belki onlar sahip çıkmasalardı bu davaya bu kadar ülkenin gündemine gelmezdi. (İstanbul/EVRENSEL)