16 Temmuz 2013 11:04

Geç kaldın Tayyip!

*Artık hiçbir yazı, Gezi ya da Kızılay duvarlarındaki yazılamalar kadar etkili ve ilginç olamaz. Efsanevi bir tarih yazılırken, sokağa çıkıp izlemek, gaz ya da su yemek, eylemcileri desteklemek, eylemci olmak yazıyı ikinci sınıfa düşürür/düşürdü. Bugünün eylemcileri  40 yıl sonra  torunlarına ‘Biz va

Geç kaldın Tayyip!
Paylaş
Ragıp Duran


Yaşı müsait olanlar benzeri sahneleri yaşamışlardı. Mesela ‘68’de ben ortaokul  son sınıf öğrencisiydim, hayal meyal hatırlıyorum. Ama kitaplara, filmlere bin şükran, mesela Jacques Tardi’nin ‘Halkın Çığlığı’ başlıklı çizgi romanı  sayesinde  1871 Paris  Komününde ya da William Klein’ın ‘Grands Soirs, Petits Matins’ (Şahane Akşamlar ve Erken Sabahlar) başlıklı belgeselinde 1968 Mayısı’nda Paris’te neler olup bittiğini öğrenebildik. Gezi’de cereyan edenleri görüp okuyunca, onları hatırladım.
İsyan, müthiş bir çözücü, dağıtıcı, her türlü engeli berhava eden bir ortam, bir araç, bir düğme… Henüz 31 Mayıs gecesinde başladı boşalma. Zincirlerinden, yularlarından, tabu ve yasaklarından kurtuluverdi insanlar, gençler, orta yaşlılar ve yaşlılar. Üstelik de, Thank you Erdoğan, bin bir dert sıkıntı biriktirmişti gönül, vicdan ve beyinlerimizde. Dindar gençlik emretti, imam-hatip reklamı yaptı, eğitim  sistemini altüst etti.  İçki içme, diyordu. Kız ya da erkek arkadaşını öpme, buyurdu. Kürtaj yoktu, sezaryen bile yasaktı. Fazıl Say’la Sevan Nişanyan Allah’sızlık yaptılar diye mahkum ettirdi onları. KCK’lileri, gazetecileri hapise tıktı. Suriye’ye bulaştı, onlarca insan öldü. Padişah sanıyordu kendini. Mağrurdu, kibirliydi, üst perdeden konuşuyordu hep. Ama isyan, başkaldırı, ret, spontane ve hırt muhalefet  öyle bir şey ki, perde değil sadece,  bütün tiyatro yıkıldı üstüne. Onun çapulcu dediği insanlar, kendi bireyselliklerine, özgürlüklerine, bağımsızlıklarına o kadar düşkündüler ki, uzun süre, ses çıkarmadılar. Başlarını bilgisayardan kaldıracak halleri yoktu. Ama öyle bir raddeye getirdi ki işi Erdoğan, Thanks again, artık sanal dünyadan ayrılıp sokaklara, hakiki gerçeğe kavuşmanın zamanı gelmişti. Nirvana…
Böyle ortamlarda, insanlar doğalına dönüyor. Nezaket, ayıp, ahlak gibi kavramlar yep-yeni anlamlar kazanıyor. Galatasaraylı ile Fenerli dost oluyor, daha ne olsun? Yakın çevremde de gözledim: Gezi eylemcileri  ve tabii ki eylemi sayesinde, kızlarla erkekler, gençlerle yaşlılar, çocuklarla ebeveynler arasındaki ilişkiler de değişti. Daha rahat, daha özgür, daha gırgır bir ilişki başladı. Bireyler  hâlâ birey ama beklenmedik, plansız programsız küçük topluluklar oluştu/oluşuyor. Penceresinin pervazına  limon ve su bırakan teyze ile Gezi’deki ya da Kızılay’daki eylemci ilk kez, hiç tanışmadan tanışmış oluyor.  
Şimdi herkes ‘N’olacak bu işin sonu?​’ diye soruyor. Bence çok anlamlı bir soru değil bu. Sonucu ben de merak etmiyor değilim. Ama aslında bu iş çok-tan oldu bitti bile. Devrim, isyan, ayaklanma bir an meselesidir. Ve o an çoktan yaşandı.  Ölü toprağı serpilmiş gibi görünen toplum, apolitiktir denen gençlik, hiçbir şeye karışmaz denen sıradan vatandaş akıl almaz bir şekilde silkindi, oturduğu yerden kalktı, gaz yedi, cop yedi, Toma suyu aldı, sendelemedi bile. Gülerek geçti, aştı karşı tarafın her hamlesini… İşte bu sayede bundan sonra Padişah  artık Padişah gibi davranamayacak o kesin…
Egemen medya 3 gün sustu, gözlerini ve ağzını kapattı. Sonra mecburen açılan gedikler, aldığı yaralar sayesinde Gezi’den söz etmeye başladı. Yarım ağızla. Gezi’deki çocuklara göre değişen bir şey yok. Çünkü onlar zaten eskiden de Hürriyet ya da Habertürk okuyup Star ya da Samanyolu izlemiyorlardı. Ama genel okur ve TV izleyicisi nezdinde de önemli bir yarık çizdi Gezi Çocukları. Artık onlar da egemen medyaya başka gözle bakıp, başka kulakla dinleyecek.
Sansür gevşedikten sonra, ne hakla bilmem, yine eski, yani 50-70 yaş grubunun insanları, ekranlardaki yerlerini aldılar. ‘80 öncesinin Tabii Senatörleri gibi…Mecburen, meslek gereği birkaç tartışma izledim büyük (kih kih!) medyada. Adamlar kadınlar, Gezi’nin sosyolojik ve demografik anatomisini çıkarmaya çalışıyorlar. Kim çocuklar? Utanmasalar ‘Nereden çıktı bu veletler?​’ diyecekler. Öyle bir söylem hakim ki bu konuşmalara, sanki Gezi’dekiler uzaydan gelmiş. ‘Bu gençler’ diye başlayan ukala ve oryantalist bir söylem. Üstelik de onlarla hiçbir empati kurmadıkları için, onları hiçbir şekilde anlamamışlar. Azılılar ‘bu gençleri’ Ergenekonla, darbeyle, CHP’yle, global karanlık güçlerle iş birliği yapmakla ya da hiç olmazsa onların ekmeğine yağ sürmekle bile suçladı. Erasmus’la gelen yabancı öğrencileri ajanlıkla suçlayan polis gibi… Bu görüşleri savunanlar, belli ki Gezi’nin uzağından bile geçmemişler, o yaşta çocukları olmasa da, kendi mahallelerindeki gençleri, akrabalarının çocuklarını filan da tanımamışlar. Ya da iktidar mecbur eder, göz göre göre yalan söyleyip, yazıyorlar.
Benim yakın çevremde de 15-25 yaş grubuna yönelik bazı ön yargılar vardı: Hiç kitap okumuyorlar, politika ile ilgilenmiyorlar, çok boş bir gençlik filan falan… Ben kendimi şanslı addediyorum: 5 yıl öncesine kadar Galatasaray Üniversitesinde haftada 10-15 saat ders veriyordum. Son 6 yıldır da Bilkent’de bir master sınıfım var. Buradan yola çıkıp şimdi kalkıp kendimi ‘Bugünkü gençlik kuşağının sosyolojik, psikolojik, antropolojik uzmanı’ ilan edecek değilim, ama onlardan çok şey öğrendim. (Teşekkürler Mutlucan, Ece,  Dağhan, Nilay, Pınar, Cihangir ve diğerleri…). Evet kimse bu arkadaşların böyle pat diye günün birinde devasa bir şekilde ayağa kalkacağını öngörmemişti, öngöremezdi. Ayağa kalktıktan sonra da eşe dosta, düşmana ona buna ‘Mizahla muhalefet  nasıl yapılır?​’  dersi vereceğini de bilemezdi. Üstelik de bu dersi çaktırmadan veriyorlardı, dersin hocası, kürsüsü, programı filan yoktu.
Geçen akşam bu ‘Halk Çocuklarının İsyanı’nı konuşurken bir arkadaş
-          Yahu mizah dergilerini gördünüz mü ne yapmışlar bu hafta? diye sorunca herkes dudak büktü. Mizah dergileri, mutlaka üzerlerine düşeni yapıyorlardır, yapmışlardır ama artık Gezi, mizah dergilerini filan aştı, geçti. Dergi, Gezi’den beslenebildiği kadar mizah yapabilir. Ben  şimdi düşünüyorum da, kendimi biraz da o liseli kız gibi hissediyorum. Elindeki pankarta ‘Bir slogan bulamadım!’ yazan liseli kız. Ne kadar içten, ne kadar temiz, ne kadar dürüst ve ne kadar gerçekçi değil mi? İşte ben de, klavyelerin karşısında, cumhuriyet tarihinin en muhteşem hadisesi karşısında, Gezi’nin ve bütün Türkiye’nin arslanları baskı, polis, Erdoğan gibi fani unsurları iplemeden direnirken yazının ne kadar da güçsüz bir araç olduğunu hisseder gibiyim. Varsın yazı güçsüz olsun, çocuklar güçlü ya…

ÖNCEKİ HABER

Gezi operasyonunda hukuk rafa kaldırıldı

SONRAKİ HABER

İSDEMİR grevi 2. gününde

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...