15 Temmuz 2013 10:43

LGBT Hareketi’nin geleceğinde Gezi

Türkiye LGBT hareketi, dünyaya kıyasla oldukça geç bir dönemde; 90’larda ortaya çıkmış olsa da sosyal hareketler açısından kısa sayılabilecek 20 yıl gibi bir sürede önemli bir başarı kazanmış görünüyor. Özellikle Haziran Direnişi ya da Gezi Direnişi olarak adlandırılan ve halen sürmekte olan dir

LGBT Hareketi’nin geleceğinde Gezi
Paylaş
Mehmet Tarhan*

Şimdiye kadar Türkiye’de LGBT Hareketi’nin tarihini kabaca üç döneme ayırageliyordum ancak Haziran Direnişi ile artık yeni bir dönemden de bahsedilebilir. Elbette bu yeni dönem LGBT Hareketi’nin elde ettiği gücü/desteği nasıl kullanacağını da göreceğimiz bir dönem olacak. Ama önce hareketin tarihine ve dönemlere tekrar bir bakalım:

1- Bir Araya Gelme: LGBT hareketinin ilk dönemi olarak adlandırabileceğimiz bu dönem, çoğunlukla 90’ların başında İstanbul (Lambdaistanbul) ve Ankara’da (Kaos GL) neredeyse eşzamanlı olarak ortaya çıkan ilk örgütlenme çabalarına işaret etse de 80lerin sonundaki bazı örgütlenme çabalarını da unutmamak gerekir. Radikal Sol Yeşil Parti Girişimi ve özellikle transların şiddete karşı eylemleri zemini hazırlamıştır. Bu ilk bir araya gelme çabalarıyla ortaya çıkan örgütler daha çok LGBT’lerin birbirlerini bulmaları ve yalnız olmadıkları bilgisi üzerinden bir özgüven geliştirmelerine vesile oldu. O zamanlar bir fanzin olan Kaos GL dergisi LGBT belleğini bir araya getirmeye başladı.

2- Ortaya Çıkma: 90’ların sonundan itibaren özellikle anarşist-antimilitarist, feminist ve ekolojist örgütlerle diyalogun geliştiği bu dönem; özellikle 2001 yılı 1 Mayıs’ında Kaos GL’nin mitinge kendi pankartıyla katılması sonucu Türkiye demokratik kamuoyuna yönelik bir açılma dönemi olarak tanımlanabilir. Lambdaistanbul ev sahipliğinde yapılan Onur Haftası etkinliklerinin 2003 yılında 15-20 kişilik de olsa bir Onur Yürüyüşü ile sokağa taşınması ise “biz de varız” söyleminin yerini “biz varız” söylemine bırakması olarak okunabilir. Elbette Irak işgali sürecinde savaş karşıtı eylemlere ve platformlara katılımdan da beslendi bu özgüven. Yine 1999-2004 arasındaki ateşkes ve Abdullah Öcalan tarafından geliştirilen Toplumsal Ekoloji söylemi LGBT Hareketi’nin diğer sosyal hareketlerle ilişkilenmesine daha elverişli bir ortam sağladı. Kaos GL ve Lambdaistanbul bu dönemde birer Kültür Merkezi açarak kendi alanlarını oluşturmuş oldular.

4- Gezi: Türkiye’deki demokratik muhalefetle bağları oldukça güçlü olan LGBT Hareketi başından bu yana haklar ve özgürlükler alanına bütüncül olarak bakmaya çaba sarfetmiştir. Kentsel Dönüşüm ise Ülker, Pürtelaş sokak deneyimlerinin hatırasıyla, özellikle transların hayatını doğrudan tehdit eden bir kavram olarak her zaman gündemde yer almış, hatta birkaç yıl önce Onur Haftası’na ana tema olarak seçilmiştir. Beyoğlu’ndaki kentsel dönüşüme Tarlabaşı ve Emek Sineması üzerinden doğrudan karşı çıkan muhalefette yerini almıştır. “Demirören yıkılsın, Tayyip altında kalsın” sloganı ilk kez Demirören AVM inşaatı başladığı yıl bir Onur Yürüyüşü’nde atılmıştı. Gezi Parkı da LGBT’lerin belleği açısından önemli bir mekandır. Her ne kadar internetin gelişimiyle hafiflemiş görünse de LGBT’ler için hala birbirini bulmak önemli olmuştur ve Gezi parkı da bu işlevini halen sürdürmektedir. Dolayısıyla LGBT Hareketi’nin Gezi’deki yıkıma sessiz kalması beklenemezdi. Örgütlerin tamamının örgütsüz LGBT’leri de kapsayacak şekilde LGBT BLOK adı altında direnişe katılması ile toplumun pekçok farklı kesimiyle bağlarının oluştuğu veya güçlendiği söylenebilir.

LGBT hareketi ortaya çıkışından itibaren en önemli iş olarak “görünürlük” politikalarını ve bunu sağlayacak eylemleri görmüştür. Bugün de hala Haziran Direnişi ile ilgili yapılan değerlendirmelerde en önemli kazanım olarak “görünürlük”ün artması görülmektedir. Ancak gelinen aşamada görünürlük sorunu kalmamıştır. İktidar ve egemen kültür haklarını inkar etse dahi LGBT’lerin var olduğu gerçeğini kabullenmiştir. Bu noktada hareketin önümüzdeki dönem “görünürlük” politikaları yerine ya da beraberinde nasıl bir siyasi hat oluşturacağı dikkatle izlenmelidir. Toplumsal meşruiyet açısından sağlanan bu büyük kazanım; ülke siyasetinde önemli bir aktör olmanın yanısıra siyaseten belirleyici bir harekete evrilmenin aracı olabilir. Haftalardır en çok söylediğimiz slogan: Bu daha başlangıç...

(*)[email protected]

ÖNCEKİ HABER

Fetva çağı geri geldi

SONRAKİ HABER

Mısır’da devrimci süreç bitmedi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...