Mursi'nin 1 yıllık iktidarında neler yaşandı?

Mursi’nin en tartışmalı yasası anayasada tüm yetkileri elinde toplayan firavun yasasıydı. Mursi’nin, yeni parlamento seçilinceye kadar kararlarını itiraz edilemez kılan kararnamesi, onu yeni Mübarek olmak ve devrimi çalmakla suçlayan muhalifler arasında öfkeye neden oldu. Ayrıca Mursi kabinede de birçok değişikliğe gitti. Hem iktidardaki yönetim kadrosunda hem yerel yönetimlere ihvan üyelerini getirdi. Devletin tüm kurumlarında hızla kadrolaşmaya gidildi.

12 Ağustos 2012: Mursi, Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Tantavi ve Genelkurmay Başkanı Sami Anan’ın istifasını istedi. Mısır’ın en büyük nişanı ile ödüllendirilen Tantavi ve Anan, cumhurbaşkanlığı özel danışmanlığına atandı. Askeri istihbarat şefi olarak görev yapan Abdulfettah es-Sisi, yeni savunma bakanı olarak atanırken Genelkurmay Başkanı Anan’ın yerine General Sıdki Sobhi getirildi. Mursi, kara, hava ve deniz komutanlıklarına da yeni isimler atadı.

23 Ağustos: Yeni parlamentonun seçilmesine dek tüm yasama yetkilerini üzerine alan Mursi, firafun yasasıyla ülkede tek adam olma yolunda ilerledi.

20 Eylül: Mursi, Ankara’da AKP 4. Olağan Büyük Kongresi’ne katıldı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi. Erdoğan, Mursi’ye firavun yetkileri veren anayasa maddesini özgürlükçü ve demokratik olarak yorumladı.  

23 Eylül: Mursi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantılarına katılmak için gittiği New York’ta ABD Başkanı Barack Obama’nın da aralarında bulunduğu çok sayıda liderle bir araya geldi.

11 Ekim: Mursi’nin Başsavcı Abdülmecid Mahmud’u görevinden alarak Vatikan’a büyükelçi tayin etmesi, yeni bir krizin başlamasına neden oldu. Başsavcı Mahmud, Mübarek rejimine karşı 25 Ocak 2011’de başlayan halk ayaklanmasının hemen ardından Tahrir Meydanı’nda yaşanan ve ‘’Deve Savaşı’’ olarak adlandırılan olayın sorumlularını beraat ettirdiği gerekçesiyle tepkilerin odağı haline gelmişti. Mahmud’un yerine Talat İbrahim Abdullah atandı.

23 Kasım: Anayasa değişikliği, başkent Kahire, İskenderiye ve diğer kentlerde düzenlenen gösterilerle protesto edildi. Mısırlılar, Cumhurbaşkanlığı sarayının önüne kadar ilerlediler. O dönemde ordu harekete geçerek tanklarla cumhurbaşkanlığı önünü korumuştu. Mursi taraftarlar eylemler boyunca halka saldırdı. Saldırılarda bir çok kişi hayatını kaybetti.

26 Kasım: Yüksek Yargı Konseyi üyeleri ile görüşen Mursi, geri adım attı gerilimi dindirmek amacıyla anayasa değişikliğinden kaynaklanan yetkilerini kısıtlayacağı açıklamasını yaptı.

27 Kasım: Tahrir Meydanı’nda toplanan on binlerce kişi, Mursi’ye ya anayasa değişikliğini geri çekmesi ya da istifa etmesi çağrısında bulundu. Polis güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda 1 kişi yaşamını yitirdi, çok sayıda kişi yaralandı.

29 Kasım: Anayasa Hazırlık Komisyonu Başkanı Hüsam el-Giryani, anayasa taslağının oy birliğiyle kabul edildiğini açıkladı. Mursi, taslağın 15 Aralık’ta referanduma sunulacağını belirtti.
5 Aralık: On binlerce Mısırlı, yargının bağımsızlığına büyük bir darbe olarak nitelendirdikleri anayasa taslağını protesto etmek amacıyla Tahrir Meydanı’nı doldurdu. Polis ve asker, Mursi’nin istifa etmesi talebinde bulunan halkı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Çıkan çatışmalarda 11 kişi öldü, yaklaşık bin kişi yaralandı.

6 Aralık: Mursi, Mısır’da istikrarın sağlanması için ve atılacak adımları görüşmek üzere Genelkurmay Başkanı es-Sisi ve bakanlar ile bir araya geldi. Gösterilerin devam etmesi üzerine Kahire’ye çok sayıda tank ve zırhlı araç gönderildi ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Mursi’nin ailesi Kahire’nin 76 kilometre kuzeydoğusundaki Zagazig kentinde bulunan evlerini terk etmek zorunda kaldı.

8 Aralık: Ordu, protestoların başlamasının ardından ilk kez açıklama yaparak, kamu kurum ve kuruluşları ile masum halkın asker koruması altında olduğunu ve olayların daha da ciddileşmesine izin verilmeyeceğini vurguladı. Kabine, orduya güvenliğin sağlanması için yetki verdi.

15 Aralık: Anayasa referandumunun birinci aşaması yapıldı. Referandumun ilk aşamasında halkın yüzde 56,5’i “evet”, yüzde 43,5’i ise “hayır” oyu kullandı.

15 22 Aralık: Mursi’nin “anayasa reformu” için yapılan referandumlar arasında ise 3 büyük stratejik sanayi işletmesinde grevler yapıldı, ikisinde işçilerin talepleri hemen karşılandı. Giza’da bulunan kamuya ait Doğu Tütün Şirketi isimli sigara fabrikasının 13 bin işçisi, kesilen ikramiyeleri için grev yaptılar ve kazandılar.
Ayrıca şirketin Mübarek yanlısı CEO’sunun da yolsuzlukları nedeniyle işten atılmasını istediler, hükümet CEO hakkında soruşturma yapılması emrini verdi ve görevden uzaklaştırdı. Bir başka kamu işletmesi olan Mısır Alüminyum’un 8 bin işçisi de yine kesilen ikramiyelerine yeniden kavuştu

22 Aralık: Referandumun ikinci aşaması yapıldı. Halkın yüzde 71’i “evet”, yüzde 29’u ise “hayır” oyu kullandı. Böylece yeni anayasa, halkın yüzde 63,8’inin oyları ile kabul edildi.

25 Ocak: Devrimi’ni ikinci yıl dönümünde halk yeniden, devrimlerini çalan Mursi’ye karşı ayaklandı. On binlerce kişi yeniden Tahrir’de toplandı.

26 Ocak: Port Said Stadyumu’nda çıkan olaylarda suçlu bulanan 21 kişiye verilen ölüm cezası, gerilimin yeniden tırmanmasına neden oldu. Çıkan çatışmalarda 33 kişi öldü.

27 Ocak: Çatışmalarda ölen 33 kişinin cenazesi, yeniden kan dökülmesine yol açtı. Polisin halkın üzerine ateş açması sonucu yedi kişi yaşamını yitirdi. Mursi, Süveyş Kanalı’ndaki İsmailiye, Port Said ve Süveyş kentlerinde 30 günlük olağanüstü hal ilan etti.

1 Şubat: Bu tarihten itibaren suların durmadığı 750 bin nüfuslu Port Said’de, “sivil itaatsizlik” olarak başlayan hareketlenme süresiz grevlere dönüştü. Mursi hükümeti karşıtı eylemler, muhalif siyasi örgütlerin de desteği ile giderek büyüdü. Milyar dolarlık ithalat ve ihracatın yapıldığı Doğu Limanı gemilere tamamen kapandı. Port Said’deki grevler Mursi Hükümetinin ve Müslüman Kardeşlerin, karşılaştığı en büyük eylemlerdi.

11 Şubat: Mısır halkı, Hüsnü Mübarek’in istifasının ikinci yıl dönümünde cumhurbaşkanlığı sarayı önünde toplanarak Mursi’yi istifaya çağırdı.

30 Mart: Mısır Başsavcısı, İslami değerler ve Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi aşağıladığı gerekçesiyle ülkenin tanınmış komedyenlerinden Basim Yusuf hakkında yakalama kararı çıkardı. Muhalefet partisi, yakalama kararını Mursi’nin hükümetine karşı çıkanları susturma hareketi olarak niteledi. Gözaltına alınıp sorgulanan Yusuf, kefaletle serbest bırakıldı.

28 Nisan: Mursi, Suriye için başlattığı “Dörtlü girişimi’ etkinleştirmek amacıyla Tahran’da İranlı yetkililerle bir araya geldi.

26 Haziran: Mursi’nin 2 saat 40 dakika süren halka sesleniş konuşması, provokatif ve tehdit doluydu. Halkın taleplerine kulak tıkamayı değerlendiren Mursi, hükümet karşıtı gösterilere cevap olarak kendi taraftarlarına alana çıkma çağrısında bulundu.

28 Haziran: Yeniden Tahrir Meydanı’nı dolduran milyonlarca Mısırlı, Mursi’nin istifasını istedi.

30 Haziran: Tahrir’deki gösteriler, ülkenin diğer kentlerine de yayıldı. İskenderiye, El-Mahalla ve Süveyş Kanalı’ndaki kentlerde Mursi’nin istifası için gösteriler düzenlendi. Muhalifler tarafından kurulan Temerrüd (İsyan) Hareketi, Mursi’nin istifası için 22 milyon imza topladığını açıkladı.