Zara Dipsizgöl köyünün su kaynağı ve inanç merkezi üzerine maden ocağı açılmak isteniyor: “Köyümüzden, suyumuzdan, kutsalımızdan elinizi çekin!”

Özer Akdemir
[email protected]

---

Sivas – Zara İlçesi Dipsizgöl köyü yakınlarında işletilmek istenen stronsiyum tuzu (Selestit) madeni Alevi inancına sahip yurttaşların kutsal kabul ettikleri ziyaret alanı ve yöre köylerinin su kaynakları üzerinde bulunduğu gerekçesi ile tepki çekiyor. Önceki gün maden alanı yapılmak istenen bölgeye giden yurttaşlar yüzlerce yıllık inançları ve ibadetlerini yaparken, maden projesine karşı bir kez daha ses yükseltti.

Maden su kaynaklarının tam üzerinde

Tarım, hayvancılık, arıcılık ve yaylacılık ile geçimlerini sağlayan Dipsizgöl Köylüleri yetersiz su kaynakları ile geçimlerini sürdürmeye çalışırken, bugünlerde tam su kaynaklarının üzerine kurulmak istenen maden işletmesine karşı da mücadele ediyor. Köylüler maden işletmesi faaliyete geçerse köylerinde tarımın, arıcılığın ve hayvancılığın sona ereceği endişesini taşıyor. Maden işletme alanında bulunan su kaynağından beslenen dere ile yöredeki Kızılkale, Girit, Cemal, Danışık köylerinin yanı sıra Zara’ya bağlı pek çok çevre yerleşimin de  beslendiğini belirten köylüler, bu derenin Kızılırmak nehrinin önemli bir kolunu da oluşturduğunu dile getirdi.

“Maden alanı kutsal saydığımız mekanları da içine alıyor”

Maden işletmesi yapılmak istenen alanda yapılan eylemde konuşan Beydağı Çevre Köyleri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Ali Kanber Bektaş, maden alanının aynı zamanda inanç merkezi ve ziyaret alanı olarak kutsal saydıkları bölgeyi de kapsadığına işaret etti. Bektaş, “Maden projesi, tam olarak bu kutsal bölgeyi kapsamakta ve ilk yok edilecek alan olarak burayı hedeflemektedir. Bu göl, köylülerimizin şifa bulduğu, inanç ritüellerini yaşattığı, manevi yaşam dengelerini koruduğu bir mekândır. Dolayısıyla bu projenin uygulanması, sadece doğamıza değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel yapımıza da telafisi mümkün olmayan zararlar verecektir” diye konuştu.

“PTD’da 12 çeşme ve köyün ana su kaynağı yok!”

Şirketin hazırladığı proje tanıtım dosyasında (PTD) bölgede bulunan 12 tane Çeşme ve köyün ana damarı olan kaynak suyunun yer almadığına dikkat çeken Bektaş şunları söyledi; “Maden projesi nedeniyle oluşacak tahribat sonucunda; Köyümüzün tek su kaynağı yok olacak, diğer tüm su kaynakları olumsuz etkilenecek, bu kaynakların çevresindeki bitki örtüsü ve yaban hayatı zarar görecek, çok sayıda endemik bitki ve nadir hayvan türünden oluşan ekosistem parçalanacaktır. Biz Dipsizgöl halkı olarak maden şirketlerinden hiçbir maddi ya da manevi beklentimiz yoktur. Tek bir talebimiz var: Suyumuza, taşımıza, toprağımıza, hayvanımıza ve yaşamımıza dokunmayın. Yaşam alanlarımızda maden istemiyoruz”.

Madenin ruhsat alanı 150 hektar

Barit Maden Türk A.Ş. Adlı şirkte tarafından 150 hektarlık ruhsat alanının 19,14 ha bölümünde yapılmak istenen stronsiyum tuzu (Selestit) ocağı için şirkete 30.06.2022 tarihinde ÇED Gerekli Değildir kararı ve  28.06.2024  tarihinde de Maden  ve  Petrol  İşleri  Genel  Müdürlüğü’nce  IV.  Grup  işletme  ruhsatı  verildi. Açık  ocak  yöntemi ile  yıllık  280.000  ton  (cevher+pasa)  üretiminin planlandığı maden işletmesinin yılda 7 ay çalışması öngörülüyor. İşletmenin ÇED alanı Dipsizgöl Köyüne 2,3 km, Kapukaya Köyüne ise kuş uçumu  4,4  km mesafede yer zalmakta. ÇED  alanına en yakın yapı kuş uçumu 390 metre uzaklıktaki Dipsizgöl köyünün yayla evleri.

Maden tarım ve ağaçlandırma alanı üzerinde

On yıl ömür biçilen maden işletmesinde delme – patlatma yöntemi ile alınması planlanan Stronsiyum Tuzu (Selestit)  Ocağının yıllık üretim kapasitesinin 280.000 ton/yıl olması planlanıyor. Madencilik faaliyeti sonucu oluşan 112.000  ton/yıl  pasa da bölgedeki pasa depolama  alanında depolanacak.  ÇED  Alanı,  Yozgat-Sivas-Kayseri  Planlama  Bölgesi  1/100.000  Ölçekli  Çevre  Düzeni Planı’nda Ağaçlandırılacak Alan ve Tarım Arazi Alanı içerisinde kalmakta.

Stronsiyum nerelerde kullanılıyor?

PTD Dosyasındaki bilgilere göre Stronsiyum kimyasalları çoğunlukla seramik,  cam  ve  piroteknik  endüstrileri  tarafından  tüketilirken,  daha  küçük  miktarlar  çok sayıda  başka  sanayi  alanlarında  kullanılır.  Stronsiyum  karbonat,  kalıcı  seramik  ferrit mıknatıslar üretiminde kullanılmakta olup bu mıknatıslar otomobillerin ön cam sileceklerinde, hoparlörlerin akım motorlarında, manyetik olarak tutturulmuş dekoratif öğeler, oyuncaklar ve diğer elektronik ekipmanlarda kullanılıyor. Dünyada  en  büyük  stronsiyum  rezervleri  İspanya,  Meksika,  Çin,  Arjantin  ve  İran'da bulunmakta. PTD’da MTA Genel Müdürlüğünün bulduğu Kabalı  (Hafik),  Battalhöyüğü  Tepe  (Ulaş)  ve  daha  küçük  rezervli  onlarca  Selestit cevherleşmesi olduğu bilgisi de veriliyor.